«Δεν υπάρχει κανένα δικαίωμα που δεν συνεπάγεται υποχρέωση. Και πρέπει αυτά τα δύο να πηγαίνουν παρέα και μαζί», υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Αν. Τασούλας, εγκαινιάζοντας απόψε στο Διοικητήριο τη διπλή ιστορική έκθεση για τον Μακεδονικό Αγώνα και για το Έπος του '40, με τίτλο: «Ζωντανεύοντας την Ιστορία», παρουσία μελών της κυβέρνησης, βουλευτών, ιεραρχών, της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας και πολιτών.
Στα εγκαίνια της έκθεσης παρέστησαν και τιμήθηκαν, μνήμης ένεκεν, η εγγονή του Παύλου Μελά, Ναταλία Ιωαννίδου-Μελά, και η Λέλα Καραγιάννη, εγγονή της ηρωίδας της Αντίστασης Λέλας Καραγιάννη, που είχε ιδρύσει την αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα» και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στις 8 Σεπτεμβρίου 1944.
«Σήμερα, απόψε, θα εξακριβώσουμε μιαν εποχή. Ή μάλλον θα εξακριβώσουμε τρεις εποχές: την περίοδο του "Όχι", την περίοδο της δοκιμασίας της Κατοχής και την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα», είπε ο κ. Τασούλας, αντλώντας αφορμή από τους στίχους του Αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη, ο οποίος "εξακριβώνει" μέσα από τη μελέτη του τη λαμπρή εποχή των Πτολεμαίων, και συνέχισε:
«Θα την εξακριβώσουμε μέσω κειμηλίων, μέσω ενδυμάτων, μέσω θραυσμάτων, μέσω αναμνήσεων, τα οποία αναβιώνουν αυτή την πολύτιμη ατμόσφαιρα, η οποία παρήγαγε τα γεγονότα και τις ημερομηνίες. Θα την εξακριβώσουμε μέσω της συμμετοχής ανωνύμων ανθρώπων, οι οποίοι παράτησαν την καθημερινή μέριμνα του βίου τους και έπραξαν κεχαρισμένα τοις θεοίς, απλοί άνθρωποι του κάματου, άνθρωποι οι οποίοι δεν ήξεραν τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη, ήξεραν όμως μέσα τους ότι κατάγονται από κάτι πολύ σπουδαίο. Και όταν κατάγεσαι από κάτι πολύ σπουδαίο - αυτή η χώρα, αυτό το έδαφος, αυτή η πατρίδα - δεν μπορεί κανείς να σου την πάρει. Κι αν σου την έχει πάρει, έστω το 1430, κάποτε μετά από χρόνια και από καιρούς, θα φροντίσεις να ξαναγίνει δικιά σου».
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις που απορρέουν για τους απογόνους των ηρώων αυτών των εθνικών αγώνων, στέλνοντας μήνυμα ιδιαίτερα προς τη νέα γενιά.
«Αυτόν τον ψυχισμό, αυτή την ατμόσφαιρα, είμαι βέβαιος ότι θα την απολαύσουμε και θα συγκινηθούμε σήμερα. Και εκτός από εμάς σήμερα, καλό θα είναι να έρθουν τα νιάτα της Θεσσαλονίκης, που δεν γνώρισαν - και εύχομαι να μη γνωρίσουν ποτέ - πόλεμο, που δεν γνώρισαν τις δραματικές συνθήκες κάτω απ' τις οποίες εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα», είπε ο κ. Τασούλας και συνέχισε:
«Αλλά επειδή ακριβώς δεν τα γνώρισαν, οφείλουν - και λέω οφείλουν, γιατί η στάση μας έναντι της νεολαίας είναι συνήθως κολακευτική και όχι υπενθυμιστική υποχρεώσεων. Έχει παραγίνει στην Ελλάδα το θέμα της κολακείας και των δικαιωμάτων. Πρέπει κάποια στιγμή να αντιληφθούμε ότι, ναι, έχουμε δικαιώματα· τα προστατεύει το Σύνταγμα. Αλλά κάθε δικαίωμα, για να ανασάνει, έχει και την άλλη όψη του: την όψη της ευθύνης, την όψη της υποχρεώσεως. Δεν υπάρχει κανένα δικαίωμα που δεν συνεπάγεται υποχρέωση. Και πρέπει αυτά τα δύο να πηγαίνουν παρέα και μαζί. Έτσι λοιπόν, πρέπει η νεολαία - όσο κι αν το "πρέπει" ακούγεται δυσάρεστο και καταπιεστικό κατά το κλίμα της εποχής μας - να έρθει να καμαρώσει αυτή την έκθεση, για να νιώσει το άρωμα της εποχής».
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα του 1912-13 και του 1940-41, όταν «το σύμπαν του κόσμου, του ελληνικού» ξεσηκώθηκε «για να καταλάβει τα εδάφη που του ανήκαν ή για να υπερασπιστεί τα εδάφη που του ανήκαν», και, αναφερόμενος στην έκθεση και στις εκδηλώσεις των ημερών, συνέχισε:
«Θα μας γνωρίσετε το άρωμα μιας εποχής που τόσο στολίζει τη ζωή μας αυτό το άρωμα, που τόσο μας θυμίζει γεγονότα που διδαχθήκαμε στην Ιστορία και που χάρη σε αυτά τα γεγονότα σήμερα είμαστε ελεύθεροι να δραστηριοποιούμαστε, να ασκούμε επάγγελμα, να πηγαίνουμε διακοπές, να διεκδικούμε, να διαμαρτυρόμαστε, να διαφωνούμε και πάνω απ' όλα να αγαπάμε την πατρίδα μας. Κι αν ποτέ - αν ποτέ, που εύχομαι να μη συμβεί - χρειαστεί να τους μιμηθούμε, ναι, γιατί όχι, θα τους μιμηθούμε».
Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας προσφώνησε ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας - Θράκης) Κώστας Γκιουλέκας και ο αντιπρύτανης του ΑΠΘ και μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, ιστορικός Ιάκωβος Μιχαηλίδης.
«Επίκαιρη στιγμή το να επισκεφθείτε αυτό το κτίριο, την επομένη της απελευθερώσεως της Θεσσαλονίκης», ανέφερε ο κ. Γκιουλέκας στο χαιρετισμό του, αναφερόμενος στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και συνέχισε:
«Έχουμε και δύο παρουσίες που, θα έλεγα, ήρθαν να συνεορτάσουν μαζί μας, αλλά ήρθαν και να τιμήσουν παράλληλα τη Θεσσαλονίκη. Είναι η εγγονή του Παύλου Μελά, η κυρία Ναταλία Ιωαννίδου-Μελά, και είναι και η εγγονή της ηρωίδας της Αντίστασης, της αείμνηστης Ελληνίδας Λέλας Καραγιάννη, η κυρία Λέλα Καραγιάννη. Επειδή όμως το '40 έγινε από όλους τους Έλληνες και ανήκει σε όλους τους Έλληνες, ανάμεσά μας είναι και κάποιοι άλλοι άνθρωποι που δυστυχώς εκείνα τα χρόνια πέρασαν με τον πιο αρνητικό τρόπο και σφράγισαν τη ζωή τους.
Είναι εδώ ο Γιάννης Χαλκιαδάκης από την Κρήτη, τον πατέρα του οποίου εκτέλεσαν οι Γερμανοί σε εκείνη τη μαύρη περίοδο της Κατοχής, το 1941-1944. Χαιρόμαστε, λοιπόν, κύριε Πρόεδρε, γιατί βρίσκεστε εδώ».
Ο κ. Γκιουλέκας αναφέρθηκε σε προσωπικές εμπειρίες από συναντήσεις που είχε, χρόνια αργότερα, με την ηρωίδα νοσοκόμα του Έπους του '40, Αναστασία Κραμβή, και με τη Σοφία Βέμπο, και στις αφηγήσεις τους, και σημείωσε ότι τα «βιβλία της ιστορίας πληροφορούν για τα γεγονότα», αλλά είναι χρήσιμα και τα μουσεία, όπως και οι εκθέσεις, για να μεταφέρουν το άρωμα και το κλίμα της εποχής. Αφού αναφέρθηκε σε κειμήλια που φιλοξενούνται στην έκθεση, πρόσθεσε:
«Όλα αυτά ίσως είναι ο καλύτερος τρόπος για να αγγίξουν την ιστορία, να ψηλαφήσουν την ιστορία, να την ψηλαφήσουμε όλοι, να 'ρθουμε σε επαφή με τα γεγονότα, να γιορτάσουμε τις εθνικές μας επετείους, αλλά και να μάθουν οι νέες γενιές τι έγινε τότε και ποιο είναι το χρέος μας από δω και μπρος — όλων μας — να κρατούμε αυτόν τον τόπο ελεύθερο, γιατί η λευτεριά που μας δώσανε δεν είναι μόνο δικαίωμα· είναι, καταρχήν, ύψιστη υποχρέωση, καθήκον και χρέος μας να τη διατηρήσουμε ακέραιη, όπως μας την παρέδωσαν, και να την περάσουμε στις επόμενες γενιές».
Από την πλευρά του, ο αντιπρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής Ιάκωβος Μιχαηλίδης, επεσήμανε:
«Έχουμε ακράδαντη την πεποίθηση πως τέτοιου είδους εκδηλώσεις συντηρούν την ιστορική μας μνήμη και προάγουν την εθνική μας συνείδηση».
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο υφυπουργός στον Πρωθυπουργό Θανάσης Κοντογιώργης, ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Νίκος Ταχιάος, ο υφυπουργός Παιδείας Νίκος Παπαϊωάννου, ο ευρωβουλευτής Βαγγέλης Μεϊμαράκης, ο υφυπουργός Ανάπτυξης Σταύρος Καλαφάτης, ο βουλευτής Θεόδωρος Καράογλου και ο πρώην ΥΜΑΘ Μαργαρίτης Τζίμας, ο βουλευτής Δημήτρης Κούβελας, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ και οι αρχηγοί ΓΕΣ, ΓΕΝ και ΓΕΑ, ο μητροπολίτης Φιλόθεος, ο ηγούμενος της Αγιορειτικής Μονής Σίμωνος Πέτρας Ελισσαίος, ο συντονιστής του Γραφείου του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη Γιάννης Παπαγεωργίου κ.ά.
Ακολούθησε η αποκάλυψη μαρμάρινης πλάκας εις ανάμνηση της εκδήλωσης και της παρουσίας των απογόνων των εθνικών ηρώων, καθώς και ξενάγηση στο χώρο της διπλής ιστορικής έκθεσης.
Η έκθεση περιλαμβάνει δύο θεματικές ενότητες με σπάνια εκθέματα και ντοκουμέντα, πολλά από τα οποία θα εκτεθούν για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη.
Η πρώτη θεματική ενότητα είναι αφιερωμένη στον Μακεδονικό Αγώνα, έχει τίτλο «ΤΙΜΗ ΣΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ» και περιλαμβάνει το περίστροφο και τη δερμάτινη παλάσκα του πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα Παύλου Μελά, τη ματωμένη σημαία του Μακεδονομάχου Παπαδράκου, στην οποία όρκιζε τους αγωνιστές του Μακεδονικού Αγώνα, ντουλαμάδες και όπλα Μακεδονομάχων κ.ά.
Η δεύτερη θεματική ενότητα είναι αφιερωμένη στον Πόλεμο του 1940-1941 και την περίοδο της Κατοχής, έχει τίτλο «Ο ΠΟΛΕΜΟΣ 1940-41 - Η ΚΑΤΟΧΗ 1941-1944» και στα εκθέματα περιλαμβάνονται η πολεμική σημαία από το Οχυρό Ρούπελ, η πολεμική σημαία του υποβρυχίου «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ», θραύσματα από την τορπίλη του ιταλικού υποβρυχίου που τορπίλισε το καταδρομικό «ΕΛΛΗ» τον Δεκαπενταύγουστο του 1940 κ.ά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
