Σε μια περαιτέρω επεξήγηση της θέσης τους, αναφορικά με το ζήτημα της τελευταίας αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας την περασμενή Παρασκευή, προχώρησαν οι αναλυτές του οίκου Fitch Federico Barriga Salazar, επικεφαλής του Sovereign Ratings της Fitch στη Δυτική Ευρώπη και υπεύθυνος για την Ελλάδα και ο Jan Friederich, επικεφαλής στη ζώνη EMEA Sovereign Ratings, σε webinar που διεξήγαγε ο οίκος.
Όπως εξήγησαν οι δύο, η Ελλάδα αποτελεί μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες 2023 της οποίας ο δείκτης δημόσιου χρέους υποχώρησε αισθητά από τα υψηλά επίπεδα του 2019, ξεπερνώντας το 15% σε επίπεδο μεταβολής.
Οι αναλυτές επεσήμαναν πως θα διατηρηθεί αυτή η τάση αποκλιμάκωσης θα διατηρηθεί με το δείκτη δημόσιου χρέους να υποχωρεί στο 160,8% φέτος και στο 141,2% το 2027 από 171,4% το 2022. Όπως επανέλαβαν, η προβλεπόμενη πτώση του δείκτη κατά 65 ποσοστιαίες μονάδες από το υψηλό της πανδημίας του, 205% του ΑΕΠ, συγκαταλέγεται στις καλύτερες επιδόσεις οποιασδήποτε κρατικής οντότητας αξιολογεί η Fitch, αν και ο δείκτης χρέους εξακολουθεί να προβλέπεται να είναι κοντά στο τριπλάσιο επίπεδο του μέσου όρου των χωρών με αξιολόγηση «BBB».
Ο Salazar ανέφερε βέβαια πως υπάρχουν παράγοντες που λειτουργούν αντισταθμιστικά, όπως το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης, η αρκετά μεγάλη ωρίμανση (18 έτη) και τα σημαντικά ρευστά διαθέσιμα (περίπου 16,5% του ΑΕΠ στα μέσα Νοεμβρίου) που μειώνουν τους κινδύνους για τα δημοσιονομικά, για τα οποία ο ίδιος έστειλε ισχυρή ψήφος εμπιστοσύνης για την προσαρμογή που έχει επιτευχθεί.
Η ισχυρή δέσμευση για διατήρηση της δημοσιονομικής προσαρμογής, αναμένεται να οδηγήσουν σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και κατά μέσο όρο στο 2,2% το 2024 - 2025, όπως εκτίμησε ο Salazar. Με μέσο όρο 1,1% του ΑΕΠ το 2024 - 2025, το ονομαστικό έλλειμμα θα είναι πολύ χαμηλότερο από τη μέσο επίπεδο του «BBB» (2,8%).
Αναφορά δόθηκε και στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων, στο οποίο αναμένεται περαιτέρω κινητοποίηση σε τομείς όπως το περιβάλλον των επιχειρήσεων, το κράτος δικαίου και η αγορά εργασίας που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική και να αντιμετωπίσουν ορισμένες διαρθρωτικές αδυναμίες.
Για τον τραπεζικό κλάδο, οι αναλυτές του οίκου αναμένουν μια περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, αλλά με πιο ήπιο ρυθμό, με τις εκποιήσεις περιουσιακών στοιχείων να διαδραματίζουν μικρότερο ρόλο. Η πιστωτική επέκταση αποδυναμώθηκε μεν το 2023, στη βάση των στεγαστικών και των καταναλωτικών δανείων, αλλά η Fitch αναμένει μια εκ νέου επιτάχυνση το 2024, καθώς αρχίζει να υπάρχει μια κινητοποίηση και προσαρμογή σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων.
Οι δύο αναλυτές βέβαια, έκρουσαν τον «κώδωνα του κινδύνου» ως προς το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που παραμένει υψηλότερο από χώρες με μέση αξιολόγηση «BBB». Ο οίκος αναμένει μια σταδιακή βελτίωση του ελλείμματος κατά την προβλεπόμενη περίοδο χάρη στη βελτίωση των όρων εμπορίου και την έντονη αύξηση των εξαγωγών υπηρεσιών. Με μέσο όρο 6,1% το 2023 - 2025, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα παραμείνει μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρωζώνη, αλλά θα χρηματοδοτηθεί από τις αυξανόμενες καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων και τις εισροές ευρωπαϊκών πόρων. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση των εξωτερικών κινδύνων. Η Fitch προβλέπει ότι η θέση του καθαρού εξωτερικού χρέους θα βελτιωθεί κάπως χάρη στην απομόχλευση του δημόσιου τομέα, αν και στο προβλεπόμενο 108,3% του ΑΕΠ θα είναι πολύ υψηλότερο από την τρέχουσα μέση αξιολόγηση «BBB» του 2,6%.
Στις διαφάνειες που παρουσίασε ο οίκος και στο σκέλος των στοιχείων που μπορούν να οδηγήσουν σε κάποιο αρνητικό rating action, είναι μια πιθανή ανοδική τάση του δείκτη δημόσιου χρέους για παράδειγμα, λόγω μιας διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης, παρατεταμένης ασθενής αναπτυξιακής δυναμικής ή υλοποίησης σημαντικών ενδεχόμενων υποχρεώσεων. Στο μακροοικονομικό σκηνικό, ένα σοβαρό δυσμενές «σοκ» θα μπορούσε να επηρεάσει τη μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας και θα επιδεινώσει την εξωτερική ανταγωνιστικότητα.
Οι παράγοντες που δύναται να οδηγήσουν σε θετικό rating action είναι η επίμονη και σημαντική μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους, που οφείλεται για παράδειγμα στη δημοσιονομική πορσαρμογή που υλοποιείται σε μεσοπρόθεσμη βάση. Πρόσθετοι παράγοντες που λειτουργούν θετικά είναι η βελτίωση της μεσοπρόθεσμης αναπτυξιακής δυναμικής για παράδειγμα, λόγω υψηλότερης δυναμικής των επενδύσεων ή - και της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
