Ροή
Σε λίγες εβδομάδες η Τράπεζα της Ελλάδος θα φιλοξενήσει στην Αθήνα την άτυπη σύνοδο του Συμβουλίου της ΕΚΤ.
Όπως έχει επισημάνει ήδη το Insider.gr η συνάντηση αυτή θα έχει πανηγυρικό χαρακτήρα καθώς θα πραγματοποιηθεί εν μέσω της διαδικασίας αναβάθμισης, μετά από τα μνημονιακά χρόνια, του αξιόχρεου του ελληνικού χρέους σε Investment Grade βαθμίδα.
Ήδη αυτό έχει γίνει πρόσφατα από την DBRS και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα γίνει και από την S&P, πέντε ημέρες πριν από την σύγκληση του Συμβουλίου.
Ταυτόχρονα τα στοιχεία που διαμορφώνουν τόσο το αποτέλεσμα του προϋπολογισμού του 2023 όσο και το σχέδιο Προϋπολογισμού του 2024, χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα «αισιόδοξα» και αναμφίβολα υποστηρίζουν την συνολική εικόνα της αναβάθμισης του αξιόχρεου της εγχώριας οικονομίας.
Με άλλα λόγια η ΕΚΤ έχει να παρουσιάσει «έργο» στην ελληνική οικονομία και αυτό το «έργο» θα το πανηγυρίσει στην Αθήνα δεόντως…
Ποια είναι τα στοιχεία που στηρίζουν την εικόνα αυτή; Πρωτογενές πλεόνασμα, θετικούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ, μείωση του χρέους, αύξηση επενδύσεων (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, κ.λ.π).
Μια εικόνα που δεν είναι από αυτές που βλέπεις σήμερα στην Ευρωζώνη.
Πράγματι η εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2023 – χάρη στην επιμονή του νυν Υπουργού Ενέργειας και τέως Οικονομικών κ. Σκυλακάκη να μη μειώσει σε κρίσιμους τομείς τον ΦΠΑ και ειδικά το Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στα καύσιμα – οδηγούν στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος περίπου κατά 1% του ΑΕΠ για το 2023.
Και σε προβλέψεις για ίσως υπερδιπλάσιο του 2024.
Ο ρυθμός ανάπτυξης χαμηλός μεν, αλλά ταυτόχρονα από τους υψηλότερους στην Ευρωζώνη που γλιστράει στην ύφεση, ενώ παράλληλα η αποπληρωμή του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα το περιορίσει φέτος κατά μία μονάδα κάτω από το 160% του ΑΕΠ και το 2024 προβλέπεται να το «γειώσει» μόλις δύο μονάδες απάνω από το 150% του ΑΕΠ.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η πορεία της οικονομίας στην Ελλάδα με βάση τα νούμερα είναι απολύτως «κόντρα» σε ότι συμβαίνει και πρόκειται να συνεχίσει να συμβαίνει στην Ευρωζώνη…
Ακριβώς γι’ αυτό ίσως είναι αναγκαίο ο σχεδιασμός του Προϋπολογισμού του 2024, να συνοδεύεται από μία πιο προσεκτική ματιά, καθώς η εγχώρια οικονομία, παρά τον – ακόμα – εν μέρη κλειστό χαρακτήρα της εξακολουθεί να επηρεάζεται καθοριστικά από τις συνθήκες που επικρατούν στο ευρωπαϊκό περιβάλλον της.
Ας τα πάρουμε όμως με την σειρά. Και κυρίως ας τα πάρουμε από τα «βασικά».
Το πρώτο σημείο που θα πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η εγχώρια οικονομία όπως και κάθε άλλη ευρωπαϊκή οικονομία, αναμετριέται με δύο βασικά μεγέθη, το ρυθμό ανάπτυξης και το «κόστος» χρηματοδότησης της ανάπτυξης.
Βασικός κανόνας εδώ είναι ότι για να στηρίζεται μια πραγματική αναπτυξιακή τάση θα πρέπει ο ρυθμός ανάπτυξης να είναι στοιχειωδώς μεγαλύτερος από το ύψος του επιτοκίου που την χρηματοδοτεί.
Και εδώ η πραγματικότητα είναι και θα εξακολουθήσει να είναι απολύτως αντίθετη από την αναπτυξιακή τάση: τα επιτόκια της ΕΚΤ εδώ και ένα χρόνο έχουν αυξηθεί και θα παραμείνουν ψηλά για άγνωστο χρονικό διάστημα σε επίπεδα υπερδιπλάσια των προβλεπόμενων ρυθμών ανάπτυξης.
Αυτό από μόνο του είναι το βασικό αντιαναπτυξικό έμβολο στην αναπτυξιακή τάση της οικονομίας. Αυτή η αντιαναπτυξιακή πίεση μετριάζεται κατά ένα μέρος από τις επενδύσεις ΕΣΠΑ, Ταμείου Ανάκαμψης και ίσως τον Τουρισμό.
Αν αυτό επρόκειτο να ανατραπεί άμεσα ή έστω βραχυμεσοπρόθεσμα από την ΕΚΤ, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η οικονομία θα μπορούσε να ανταπεξέλθει.
Όμως η κατάσταση δεν προβλέπεται τέτοια.
Ήδη όπως έχει επισημάνει το Insider.gr στην πανηγυρική συνάντηση της Αθήνας, πέρα από την αναβάθμιση του ελληνικού χρέους, θα «αξιολογηθεί» κεκλεισμένων των θυρών το κατά πόσο υπάρχουν στο τραπεζικό σύστημα και στις οικονομίες των χωρών μελών ικανές αντοχές για να προωθηθεί η επίσπευση της διακοπής επανεπένδυσης του λήξεων από τα προγράμματα APP και PEPP.
Να σημειώσουμε ότι η απειλή του κατακερματισμού της ευρωπαϊκής αγοράς κρατικών ομολόγων ενάντια στην οποία κινητοποιήθηκαν αυτά τα αντισυμβατικά προγράμματα στήριξης από την ΕΚΤ, έχει αρχίσει να… σκάει μύτη στην Ιταλία με το spread των δεκαετών ομολόγων της από το Bund να απέχει μόλις ελάχιστα pb από τις 2 ολόκληρες μονάδες.
Τα spread αρχίζουν να δείχνουν τα δόντια τους γενικότερα στον ευρωπαϊκό νότο. Και όχι μόνο αυτό.
Ήδη από την BIS έχουν υπάρξει άμεσες προειδοποιήσεις ότι η «φουσκοθαλασσιά» στην αγορά ομολόγων αλλά και στον μη τραπεζικό χρηματοπιστωτικό τομέα στην Ευρώπη έχει πάρει διαστάσεις που αν ξεσπάσει, οι ευρω-τράπεζες θα χρειασθεί να έχουν πολύ περισσότερα ίδια κεφάλαια για να αντέξουν.
Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον αξιοπρόσεκτης μείωσης των καταθέσεων στις τράπεζες.
Αναμφίβολα μέσα στο περιβάλλον αυτό η αναβάθμιση του ελληνικού χρέους είναι μία «ανακούφιση», αλλά οι ιθύνοντες θα πρέπει να ξανασκεφτούν στα σοβαρά το κατά πόσο αυτό το συγκυριακό θετικό ανάχωμα, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική ενεργό διαχείριση του χρέους από τον ΟΔΔΗΧ, αρκούν για να ανακόψουν τις συνέπειες μιας τέτοιας «καταιγίδας».
Γιατί το ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει τέτοια «καταιγίδα», αλλά το πόσο σύντομα ή όχι θα είναι εδώ...
