Το θέμα της έλλειψης προσωπικού, εξειδικευμένου και ανειδίκευτου, απασχολεί ολόκληρη την οικονομία αλλά εμφανίζεται ιδιαίτερα οξυμένο σε δύο κλάδους «ατμομηχανή»: τον τουρισμό και τα μεγάλα έργα. Αναρωτηθήκατε ποτέ τι κοινό έχουν οι δύο αυτοί κλάδοι; Και οι δύο δραστηριοποιούνται κατά κόρον στην ύπαιθρο, η οποία όμως ερημώνει με εκπληκτικούς ρυθμούς! Πού να βρεθούν λοιπόν αρκετοί εργαζόμενοι και κυρίως χωρίς πολλά, πέραν του μισθού τους έξοδα, από τη στιγμή που στα γύρω χωριά δεν υπάρχει πια κόσμος;
Παλιότερα όταν γινόταν κάποιο ξενοδοχείο, στα γύρω χωριά λέγανε: «ωραία θα βρει κόσμος δουλειά: γυναίκες στη κουζίνα και τα δωμάτια, άνδρες στους κήπους και τη συντήρηση, ταξί για το πήγαινε έλα του κόσμου». Ολοι αυτοί οι εργαζόμενοι έμεναν κάπου εκεί γύρω και πήγαιναν εύκολα και σχεδόν ανέξοδα στη δουλειά τους. Αρα βασικό κόστος για τον εργοδότη ήταν ο μισθός. Σήμερα, που οι τουριστικές μονάδες δεν βρίσκουν εργαζόμενους εκεί γύρω, αναγκάζονται να «εισάγουν» από την υπόλοιπη Ελλάδα ή και απ’έξω. Αρα πρέπει να τους καλύψουν τουλάχιστον τα έξοδα διαμονής, σε στοιχειωδώς αξιοπρεπή καταλύματα και πιθανόν μεγαλύτερο μέρος της διατροφής σε σχέση με τους διαμένοντες εκεί κοντά. Αρα το κόστος εκτοξεύεται, όπως εκτοξεύονται και τα παράπονα των εργαζομένων για την ποιότητα στέγασης.
Επιπλέον, οι τουριστικές μονάδες θα πρέπει να προγραμματίσουν με ακρίβεια τις ανάγκες τους, αφού δεν μπορεί ο προιστάμενος να πει σε μια καθαρίστρια «Μήπως μπορεί αύριο που θα έχουμε πολλές αφίξεις να έλθει να μας βοηθήσει εκείνη η φίλη σου από το χωριό?». Βλέπετε όταν την χρησιμοποιούν τακτικά και ξέρει τη δουλειά, δεν θα είναι πρώτη φορά. Μεγάλη παράπλευρη απώλεια η μικρή αυτή ευκολία!!!
Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε και με τα μεγάλα έργα. Στα χωριά, ο κόσμος ασχολείται με μηχανήματα και εργασίες υπαίθρου κι έτσι οι τεχνικές εταιρείες έβρισκαν κάπου εκεί γύρω ένα χειριστή μηχανήματος. Και να μην ήταν εντελώς έτοιμος, ξέροντας από τρακτέρ και φορτηγά, μπορούσε σε λίγο χρόνο να γίνει κάτι άλλο, να μάθει μια καινούργια τέχνη. Η εικόνα των λεωφορείων που μάζευαν κόσμο από τα χωριά πρωί πρωί και τους επέστρεφαν το απόγευμα, ήταν πολύ συνηθισμένη. Τώρα οι εργολάβοι έγινα περιφερόμενοι, μεταφέροντας μαζί τους μέρος του προσωπικού και προσπαθώντας να συμπληρώσουν την ομάδα με ανθρώπους κάπου εκεί γύρω. Αυτό όμως γίνεται όλο και ποιο δύσκολο και προφανώς και ποιο κοστοβόρο.
Η λύση
Για το θέμα ακούγονται κάποιες σκέψεις, όπως επανακατάρτιση, κίνητρα κλπ κλπ αλλά πιθανόν δεν έχουμε ακόμη φτάσει στη λύση του προβλήματος που φαίνεται οτι δεν είναι άλλη από την Τοπική Ανάπτυξη! Δηλαδή να δημιουργηθούν συνθήκες να μείνει ο κόσμος στον τόπο του, ή ακόμη ποιο δύσκολο και να επιστρέψει, οπότε να βρίσκει ο εργοταξιάρχης τον άνδρα χειριστή όταν τον χρειάζεται και ο εστιάτορας τη γυναίκα του να τον βοηθήσει στη κουζίνα όταν πέσει κόσμος και δεν προλαβαίνει.
Τόσο απλά!
Ακούγεται πάντως παράξενο, αστάθμητο και χρονοβόρο. Οταν αφήνουμε τα πράγματα να φτάσουν στα όρια, δηλαδή στα χωριά να μένουν μόνο οι γέροντες, όντως τα προβλήματα γίνονται δυσεπίλυτα. Αλλά όσο τα αφήνουμε στη τύχη τους τα προβλήματα είναι απολύτως βέβαιο οτι δεν θα βρεθεί η μαγική λύση. Οταν σε μια περιοχή γίνονται μεγάλα έργα που απασχολούν πολλούς ντόπιους και δεν λαμβάνεται μέριμνα να προκηρυχθεί το επόμενο κάπου εκεί κοντά αμέσως μετά ώστε να διατηρηθούν οι δουλειές, είναι βέβαιο οτι ο κόσμος θα σκορπίσει. Εχοντας αποκτήσει προσόντα θα μεταναστεύσει στο επόμενο έργο και μετά... άντε να τον βρεις.
Αντίστοιχα και στον τουρισμό. Κανείς δεν αισθάνεται ωραία, όταν με το τέλος της τουριστικής περιόδου οι εργαζόμενοι αμείβονται από τον ΟΑΕΔ. Για τον άνθρωπο, δεν είναι μόνο τα χρήματα αλλά και η κοινονικοποίηση μέσω της εργασίας.
Και τι να γίνει; Αφού το κράτος δεν «ακούει» και οι εταιρείες έχουν σκοπό το κέρδος. Δεν είναι βέβαιο ότι σήμερα τα πράγματα είναι έτσι. Διαβάζοντας τις δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης εταιρειών και οργανισμών, αναφέρονται ένα σωρό δράσεις που κοστίζουν αρκετά χρήματα. Δεν είναι σύνηθες, όχι οτι απουσιάζουν εντελώς, να αναφέρονται δράσεις που αφορούν την απασχόληση στις περιοχές δραστηριοποίησής τους. Υπάρχουν δεκάδες δράσεις που θα μπορούσαν να γίνουν και να τονώσουν την τοπική οικονομία. Πάρτε για παράδειγμα την καλλιέργεια της ελιάς, που δένει συμπληρωματικά με τον τουρισμό. Τελειώνοντας η σεζόν αρχίζει η συλλογή, οπότε υπάρχει δουλειά για τους ντόπιους. Γύρω από αυτό θα μπορούσαν να γίνουν δεκάδες δράσεις. Να αγοράσει η τεχνική εταιρεία σε μια ελαφρώς καλύτερη τιμή τοπικό λάδι, όταν αυτό είναι φθηνό όχι φέτος για παράδειγμα, το οποίο να δωρίσει σε υπαλλήλους της. Το ξενοδοχείο θα μπορούσε να διαθέσει ένα γεωπόνο, να συμβουλεύσει τους ελαιοπαραγωγούς σε σχετικά θέματα ή και να οργανώσει ένα μικρό σεμινάριο ελαιοκομίας.
Για παράδειγμα τα φετεινά Χριστούγεννα το ΔΣ της εταιρείας με τις οικογένειές τους, θα περάσουν τις γιορτές με τους κατοίκους μιας περιοχής που η εταιρεία εκτελεί ένα έργο, τη δε πρωτοχρονιά θα γίνει ένα γλέντι που θα καεί το πελεκούδι και είχε πολλά χρόνια να γίνει στο χωριό! Η οτι το ξενοδοχείο θα κάνει δώρα στους πελάτες και προμηθευτές του από τοπικά είδη. Σωρεία δράσεων μπορούν να γίνουν που έχουν στόχο την οικονομική στήριξη μιας περιοχής.
Θα πει κάποιος οτι οι σύγχρονες συνθήκες απαιτούν εξειδικευμένο και υψηλής στάθμης προσωπικό. Σωστό, αλλά εξακολουθούν όμως να υπάρχουν και μεγάλες ανάγκες σε χαμηλής εξειδίκευσης προσωπικό. Ας αρχίσουμε από εκεί. Ας θεραπεύσουμε εκείνη την αδυναμία. Πουθενά στο κόσμο δεν θα βρεις έμπειρο πολιτικό μηχανικό για εργοταξιάρχη να μένει σε ένα μικρό χωριό μακρυά από τη πόλη. Ούτε προσωπικό υποδοχής να μιλάει 3 γλώσσες. Θα βρεις όμως οδηγούς, εργάτες για τον κήπο, καμαριέρες, προσωπικό για τη κουζίνα και τα πλυντήρια.
Οσο παραμένει κόσμος στα χωριά και τις μικρές κωμοπόλεις η εύρεση προσωπικού θα είναι ποιο εύκολη και οικονομική όσο ο κόσμος θα μεταναστεύει τα πράγματα θα δυσκολεύουν. Και μαζί θα δυσκολεύει η ανταγωνιστικότητα των κλάδων που χρειάζονται την τοπική εργατική δύναμη.
Η Τοπική Ανάπτυξη είναι το μεγάλο ζητούμενο σε ολόκληρο το κόσμο εδώ και πολλά χρόνια. Λίγες χώρες τα πήγαν καλά, εμείς πάλι καθόλου. Η ευρεία διάδοση των επικοινωνιών τελευταία, έδωσε σε όλους την ψευδαίσθηση οτι τα σχετικά θέματα μπορούν να διευθετηθούν εξ΄αποστάσεως. Η ζωή όμως μας δείχνει οτι η φυσική παρουσία, είναι ακόμη απαραίτητη σε πολλές οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες.
Πεδίο δόξης λαμπρό, τόσο για το κράτος και την πολιτεία που παραδοσιακά έχει αυτό το ρόλο, αλλά και για επιχειρήσεις που έχουν το μέγεθος και την επιθυμία να παρέμβουν στο ευρύτερο γίγνεσθαι αυτής της χώρας.
