Ροή
Περισσότερο αισιόδοξοι για την πορεία της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με την παγκόσμια, εμφανίζονται οι Έλληνες επιχειρηματίες, με 4 στους 10 Έλληνες να είναι αισιόδοξοι για την εξέλιξη της οικονομίας, αν και η σχετική αναλογία πέρυσι βρισκόταν σε 6 στους 10.
Όπως διαπιστώνεται στην έρευνα της Grant Thornton «Η επόμενη ημέρα των ελληνικών επιχειρήσεων», οι 7 στους 10 Έλληνες επιχειρηματίες είναι αισιόδοξοι ότι θα αυξηθούν τα έσοδά τους και οι 6 στους 10 τα κέρδη τους, όταν πέρυσι τα αντίστοιχα επίπεδα ήταν 8 και 7 στους 10 αντίστοιχα. Ελαφρώς μειωμένη αλλά στα ίδια περίπου επίπεδα με πέρυσι (1 στους 3) παραμένει και η αισιοδοξία για αύξηση των εξαγωγών που αποδίδεται κυρίως στην εξωστρέφεια που όλο και περισσότερο αναπτύσσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις.
Αντίστοιχη τάση παρατηρείται και για την απασχόληση, όπου οι 5 στους 10 θεωρούν ότι θα αυξηθεί σε σχέση με 6 στους 10 το προηγούμενο έτος.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι ο δείκτης προοπτικής αύξησης των μισθών είναι ο μόνος που παρουσιάζει οριακή αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος (οι 5 στους 10 εκτιμούν ότι θα αυξηθούν), γεγονός που αποδίδεται στις ενισχύσεις στους μισθούς που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα των πληθωριστικών πιέσεων, αλλά και στις ελλείψεις προσωπικού στην αγορά εργασίας.
Όπως παρατηρείται και στον σχετικό δείκτη Business Pulse της Grant Thornton, είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, μετά από πολλά έτη όπου λόγω της οικονομικής κρίσης δεν υπήρχε πρόθεση για αύξηση των μισθών, πλέον η σχετική τάση αλλάζει, αφορά ένα μεγάλο μέρος ελληνικών επιχειρήσεων και η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό θα αποτελέσει προτεραιότητα, παρά το γεγονός ότι και τα λοιπά βασικά στοιχεία κόστους των επιχειρήσεων έχουν ήδη αυξηθεί σημαντικά
Οι στρατηγικές που θα ακολουθήσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να είναι εσωστρεφείς. Αναδιοργάνωση λειτουργικών διαδικασιών και ψηφιακός μετασχηματισμός, μείωση του κόστους τους, βελτίωση πρακτικών μάρκετινγκ και αποτελεσματικότητας πωλήσεων, επικέντρωση σε εγχώριες αγορές.
Οι εξελίξεις στις εγχώριες και διεθνείς χρηματαγορές φαίνεται να επηρεάζουν και την προτεραιότητα που αναμένεται να δώσουν οι Έλληνες επιχειρηματίες στην εξεύρεση χρηματοδότησης τους επόμενους μήνες. Εντούτοις, αναπτυξιακά εργαλεία και ευκαιρίες όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και ο αναπτυξιακός νόμος φαίνεται να μην τυγχάνουν της προσοχής που θα αναμενόταν. Οι εξαγορές/συγχωνεύσεις καθώς και η ενδυνάμωση του management φαίνεται να αφορούν ένα μικρό μέρος των επιχειρήσεων.
Αναφορικά με τα θέματα που προβληματίζουν για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τους επόμενους 12 μήνες, αυτά σήμερα έχουν αλλάξει σημαντικά σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Πλέον, η πανδημία που πέρυσι ήταν ο σημαντικότερος περιορισμός, απασχολεί τον 1 στους 3 επιχειρηματίες μόνο. Σήμερα, βασικοί περιορισμοί είναι: η άνοδος των τιμών και ο πληθωρισμός ως παράγοντες μείωσης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, η αύξηση του λειτουργικού κόστους (ενέργεια, πρώτες ύλες), οι κίνδυνοι στην εφοδιαστική αλυσίδα και οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι οι οποίοι δημιουργούν σημαντικά μεγαλύτερη ανησυχία σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καθώς και η αύξηση των επιτοκίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 7 στους 10 βρίσκουν σημαντικό εμπόδιο την εύρεση κατάλληλου εξειδικευμένου προσωπικού.
Η αύξηση του κόστους παραγωγής και εν γένει των τιμών αποτελούν το σημαντικότερο περιοριστικό παράγοντα ανάπτυξης σήμερα. Οι 9 στους 10 Έλληνες επιχειρηματίες δηλώνουν ότι θα αυξηθεί το κόστος παραγωγής τους, ενώ 5 στους 10 ότι θα αυξηθεί σημαντικά, πάνω από 10%. Παρατηρώντας ότι οι 2 στους 10 δηλώνουν ότι είναι διατεθειμένοι να απορροφήσουν το μεγαλύτερο κομμάτι της αύξησης αυτής, προκύπτει ότι η αύξηση τους κόστους παραγωγής θα έχει ως αποτέλεσμα η στρατηγική που θα υιοθετήσουν οι περισσότεροι να είναι η μετακύλιση του σημαντικότερου μέρους του στην τιμή του προϊόντος/υπηρεσίας.
Διερευνώντας τις αιτίες αύξησης του κόστους παραγωγής, σημαντικότερη αύξηση παρουσιάζεται στο κόστος ενέργειας, των πρώτων υλών, στις μεταφορές και τον εξοπλισμό, ενώ ακόμα και στο μισθολογικό κόστος η αύξηση ξεπερνάει το 10%.
Η στρατηγική αυτή επιβεβαιώνεται και από την τιμολογιακή πολιτική που έχουν υιοθετήσει οι επιχειρήσεις, οι οποίες 8 στις 10 αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων/υπηρεσιών σε ευθεία γραμμή με την αύξηση του κόστους τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε όρους ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας.
Με τους κινδύνους της αύξησης των τιμών και τους γεωπολιτικούς να έχουν πιο άμεσες συνέπειες για τις επιχειρήσεις, τα θέματα της κλιματικής αλλαγής και γενικότερα θέματα ESG φαίνεται να περνούν σε δεύτερη προτεραιότητα μιας και διερευνώντας τους πυλώνες ESG που αναμένεται να επενδύσουν οι επιχειρήσεις τους επόμενους μήνες, παρατηρείται ότι σε θέματα περιβάλλοντος όπως και κοινωνίας ή διακυβέρνησης υπάρχει τάσης μείωσης των σχετικών επενδύσεων.
Παρά τις προσδοκίες ανάπτυξης και το γεγονός ότι η πανδημία πλέον δεν φαίνεται να αποτελεί βασικό προβληματισμό των Ελλήνων επιχειρηματιών, εντούτοις οι νέοι περιορισμοί στο οικονομικό περιβάλλον που τον τελευταίο καιρό εντείνονται, έχουν ως αποτέλεσμα σήμερα η διάθεση για επενδύσεις να είναι μειωμένη. Εντάσεως κεφαλαίου επενδύσεις, όπως σε γη, κτίρια και μηχανήματα, σχεδιάζονται από όλο και λιγότερες επιχειρήσεις. Ο προσανατολισμός των επενδύσεων είναι κυρίως σε τεχνολογία και ψηφιακό μετασχηματισμό, οι 6 στις 10, τάση η οποία πηγάζει και από τις νέες επιχειρηματικές πρακτικές που δημιουργήθηκαν και λόγω της πανδημίας.
Τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μπορούν να ενισχύσουν την τάση για κεφαλαιουχικές επενδύσεις, κάτι που φαίνεται οι Έλληνες επιχειρηματίες να αναγνωρίζουν, μιας και οι 6 στους 10 θεωρούν ότι θα είναι σημαντική η συμβολή του ΤΑΑ στην οικονομία. Εντούτοις προκαλεί προβληματισμό ότι μόνο οι 3 στους 10 αναμένουν ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα έχει συμβολή στη δική τους επιχείρηση. Παρά το ότι έχουν ξεκινήσει οι δράσεις χρηματοδότησης μέσω του Ταμείου, ενώ και τα επιτόκια δανεισμού έχουν αυξηθεί σημαντικά, λιγότεροι επιχειρηματίες δηλώνουν ότι θα χρησιμοποιήσουν το Ταμείο, ενώ και από αυτούς που θα το χρησιμοποιήσουν, μόνο οι 4 στους 10 είναι είτε σε στάδιο προετοιμασίας του σχετικού πλάνου είτε σε στάδιο υποβολής. Από όσους θεωρούν ότι θα εκμεταλλευτούν το Ταμείο Ανάκαμψης, τα ψηφιακά έργα φαίνεται να είναι αυτά που θα επικεντρωθούν οι περισσότερες επιχειρήσεις (5 στις 10) ενώ στους υπόλοιπους πυλώνες κατευθύνονται οι 3 στους 10.
