Συμπληρώνεται σήμερα Τρίτη 28 Ιουνίου ακριβώς ένας χρόνος από την επιβολή των capital controls στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και με την αφορμή αυτή το υπουργείο Οικονομικών έχει καταρτίσει πρόταση περαιτέρω χαλάρωσης των περιορισμών, η οποία θα αποσταλεί τις επόμενες ημέρες προς διαβούλευση στην ΕΚΤ.
Στόχος της κυβέρνησης είναι η πρόσθετη χαλάρωση των capital controls να εφαρμοστεί έως τις 15 Ιουλίου, κάτι που θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα με την οποία οι Θεσμοί και η Τράπεζα της Ελλάδος θα δώσουν το «πράσινο φως» στο κυβερνητικό σχέδιο.
Στον πυρήνα της κυβερνητικής πρότασης είναι η υιοθέτηση διαφοροποιήσεων στη μεταχείριση μεταξύ υφιστάμενου και «νέου» χρήματος στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, κατά το πρότυπο που ακολουθήθηκε στην Κύπρο. Με την αλλαγή αυτή επί της ουσίας θα αρθούν τα capital controls για όλα τα νεοεισερχόμενα κεφάλαια στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και έτσι θα ενισχυθεί και η τάση επιστροφής καταθέσεων.
Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr δεν τίθεται ακόμη θέμα αύξησης του εβδομαδιαίου ποσού αναλήψεων που ανέρχεται σε 420 ευρώ και το οποίο θα διατηρηθεί.
Μια «αναπόφευκτη» επιλογή
Υπενθυμίζεται ότι η επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών στην Ελλάδα χρονολογείται από τις 28 Ιουνίου 2015 λόγω της τραπεζικής αργίας που επέβαλε τότε η κυβέρνηση, αλλά τυπικά ισχύσει από τις 18 Ιουλίου 2015.
Αναμφισβήτητα το καθεστώς των κεφαλαιακών περιορισμών είχε σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην ίδια την ελληνική οικονομία όσο και στις συναλλακτικές συνήθειες των Ελλήνων.
Συγκεκριμένα υπό καθεστώς capital controls κατεγράφη ύφεση 1,3%, σημειώθηκε πτώση εξαγωγών κατά 11,7%, αποεπένδυση 2,7%, πτώση της κατανάλωση κατά 4,3% και μείωση του δείκτη οικονομικού κλίματος. Τα λουκέτα από την επιβολή των capital controls ανήλθαν σε 25.990, ενώ κατεγράφη μείωση της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων κατά περίπου 3.000.
Στα αρνητικά μπορεί κανείς να συμπεριλάβει το γεγονός πως η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά είχε διακοπεί για περίπου ένα μήνα έως τις 3 Αυγούστου, λόγω της τραπεζικής αργίας αρχικά και ακολούθως λόγω των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.
Ακόμη, την περίοδο που ισχύουν τα capital controls οι μεταφορικές εισπράξεις σημείωσαν μείωση κατά 44,9%, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι οι ελληνόκτητες ναυτιλιακές επιχειρήσεις κρατούν εκτός Ελλάδος το ναυτιλιακό συνάλλαγμα.
Αλλά η επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών επέφερε και θετικά. Στο διάστημα που ισχύουν τα capital controls οι συνολικές καταθέσεις στις τράπεζες στην Ελλάδα κατέγραψαν μείωση περίπου κατά 2%, έναντι πολλαπλάσιας μείωσης κατά 25% στη διάρκεια του 10µήνου το οποίο είχε προηγηθεί του Ιουλίου του 2015.
Παράλληλα, η θέσπιση περιορισμών τόσο στις αναλήψεις μετρητών από τραπεζικούς λογαριασμούς όσο και στις διασυνοριακές πληρωμές και μεταφορές κεφαλαίων επέφεραν αξιοσημείωτες μεταβολές στις συναλλακτικές συνήθειες των Ελλήνων.
Συγκεκριμένα «άνθησαν» οι ηλεκτρονικές πληρωμές και επήλθε εξομάλυνση της καταναλωτικής δαπάνης και αύξηση των εσόδων από τους φόρους κατανάλωσης. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία οι εισπράξεις από ΦΠΑ έχουν επηρεαστεί θετικά όχι µόνο από την αύξηση των φορολογικών συντελεστών, αλλά και από την αυξημένη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
