Πεδίο… δράσης στον ευρύτερο τομέα διαχείρισης υδάτινων πόρων, για ύδρευση ή άρδευση, που έχει αναδειχθεί ως μία από τις βασικές κυβερνητικές προτεραιότητες λόγω και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, των καταστροφών από κακοκαιρίες αλλά και της ανάγκης για πιο ανθεκτικές υποδομές, έχουν βρει οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ. Όπως και άλλες φορές έχει αναδείξει το insider.gr, όπως και πρόσφατα, διαφαίνεται ότι οι όμιλοι του ευρύτερου τομέα υποδομών θα διαδραματίσουν, αν και ήδη έχει ξεκινήσει αυτό, σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση σημαντικών έργων άρδευσης και ύδρευσης αλλά και, προφανώς, στο μέτωπο της ανάπτυξης των projects και των δράσεων κατά της λειψυδρίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2026-2030 ο άξονας ενίσχυσης της ανθεκτικότητας απέναντι στην κλιματική αλλαγή με εστίαση στην ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων και στην επαναχρησιμοποίηση τους, έχει περίοπτη θέση. Κατά καιρούς πολλά έχουν ακουστεί από κυβερνητικά στελέχη για την ανάγκη προώθησης έργων κατά της λειψυδρίας και… υπέρ της ορθής διαχείρισης των υδάτινων πόρων (για ύδρευση, άρδευση κ.α.) ύψους από 7 έως και 10 δισ. ευρώ, που βέβαια, έχουν μακροπρόθεσμο ορίζονται και ερωτηματικά την προτεραιοποίησή τους και την εξασφάλιση απαραίτητων πόρων που θα κατευθυνθούν στην διασφάλιση επάρκειας των υδάτινων πόρων.
Βασικός πυλώνας για ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ
Αλλά και οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των ισχυρών κατασκευαστικών ομίλων, σε κάθε ευκαιρία (σε γενικές συνελεύσεις, παρουσιάσεις, συμμετοχές σε συνέδρια κ.α.) υπερθεματίζουν της ανάγκης για προώθηση υποδομών στον τομέα της διαχείρισης υδάτινων πόρων. Μάλιστα, σε υψηλότατο επίπεδο, ο Γ. Περιστέρης (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), οι Αλ. Εξάρχου και Τ. Αρανίτης (AKTOR), ο Κ. Μιτάζλης (ΑΝΑΞ) και ο Ντ. Μπενρουμπή ευθέως έχουν αναδείξει τέτοιου είδους υποδομές όχι απλώς και μόνο ως απαραίτητες, αλλά και ως έναν βασικό πυλώνα ανάπτυξης για τους ομίλους στην «επόμενη μέρα», αφού ολοκληρωθούν κάποια βασικά έργα (οδικά, σιδηρόδρομος) αλλά και ο ορίζοντας του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με τους ανθρώπους του κλάδου, τα ΣΔΙΤ και οι Παραχωρήσεις, ο τομέας διαχείρισης υδάτινων πόρων, όπως και αυτός των απορριμμάτων, η παρακολούθηση και συντήρηση υποδομών αποτελούν, μεταξύ άλλων, μια «μαγιά» για την επόμενη γενιά projects, όταν θα ολοκληρωθούν οι εν εξελίξει εργολαβίες και τελειώσουν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το διαχρονικό «φλερτ» με τα «νερά»
Πάντως, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο… «έρωτας» των κατασκευαστικών ομίλων για τους υδάτινους πόρους δεν είναι ξαφνικός, έστω και αν εσχάτως «φούντωσε». Από παλιότερα, λίγες δεκαετίες πριν, στελέχη ισχυρών (τότε αλλά και νυν) ομίλων είχαν εστιάσει στον τομέα αυτόν προβλέποντας ότι σε λίγα χρόνια θα αποτελέσει ένα μεγάλο πεδίο δράσης και ευκαιριών, δίνοντας μάλιστα τον κωδικό «Υδάτινοι Δρόμοι», ως παραλλαγή των… κανονικών δρόμων αλλά και για να τονίσουν το ενδιαφέρον για τον κλάδο.
Ενώ, στην συνέχεια, πέραν της διεκδίκησης διαγωνισμών για τέτοιου είδους έργα, είχε καταγραφεί ενδιαφέρον και για απόκτηση συμμετοχής σε εταιρείες ύδρευσης, αν π.χ. προχωρούσε η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ ή αν παραχωρούνταν κάποιο μετοχικό μερίδιο. Κατά πόσο εκείνο το παλιό «φλερτ» βρει πεδίο αναθέρμανσης, θα φανεί στην πορεία.
Οι υποδομές, οι διαγωνισμοί, τα νέα έργα
Κατά συνέπεια, οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ, ΜΕΤΚΑ θα κληθούν να παίξουν βασικό ρόλο στον τομέα «ορθή διαχείρισης υδάτινων πόρων». Να σημειωθεί ότι σε αυτές τις εταιρείες, όπως φαίνεται να επεξεργάζεται η κυβέρνηση, θα κατευθυνθεί το πρώτο βασικό «πακέτο» υποδομών κατά της λειψυδρίας που προωθούν ΥΠΕΝ και ΕΥΔΑΠ, άνω των 530 εκατ. ευρώ, με διαδικασίες… αλά Daniel (έργα αποκατάστασης στην Θεσσαλία 1,3 δισ. ευρώ), δηλαδή, επί της ουσίας με «κλειστές» προσκλήσεις - αναθέσεις των έργων στα ισχυρά γκρουπ και όχι με ανοιχτούς διαγωνισμούς. Μένει να φανεί αν μέχρι τα μέσα του 2026, όταν έχουμε εξελίξεις με αναθέσεις μελετών - κατασκευών, θα έχει «ανοίξει ο κύκλος» όσων θα δώσουν το παρών. Ως γνωστόν, κεντρικό στοιχείο του σχεδίου αποτελεί το έργο «Εύρυτος», που προβλέπει τη μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη.
Με προϋπολογισμό 534 εκατ. ευρώ, το έργο αναμένεται να ενισχύσει την υδροδότηση της Αττικής για τα επόμενα τριάντα χρόνια, προσφέροντας ετησίως 200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού - ποσότητα που καλύπτει μεγάλο τμήμα των συνολικών αναγκών του Λεκανοπεδίου (περίπου 250 εκατ. κ.μ. ετησίως). Η δημοπράτησή του εκτιμάται ότι θα γίνει με συνοπτικές διαδικασίες, πιθανόν βάσει της περ. γ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, όπως προτείνει η ΕΥΔΑΠ, χωρίς ωστόσο να έχει υπάρξει σαφής επιβεβαίωση από το ΥΠΕΝ. Εφόσον ο διαγωνισμός προχωρήσει χωρίς εμπόδια ή προσφυγές, το έργο θα μπορούσε να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2029. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση του «Εύρυτος», ο κ. Σαχίνης ανέφερε ότι εξετάζεται η δυνατότητα η ΕΥΔΑΠ να αναλάβει την σχετική δαπάνη, με πρόβλεψη σταδιακής επιστροφής των κεφαλαίων σε βάθος χρόνου. Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις για το συγκεκριμένο θέμα.
Προφανώς, αν υπάρξει «ουρά» έργων που απαιτούνται, οι τεχνικοί όμιλοι θα δώσουν το παρών, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά τα projects θεωρούνται κρίσιμα και κομβικά, ωστόσο, δεν… είναι η αρχή. Και δεν το αναφέρουμε επειδή ήδη, για παράδειγμα, η ΕΥΔΑΠ έχει προκηρύξεις διαγωνισμούς εκατοντάδων εκατ. ευρώ για τη δημιουργία υποδομών, όπως π.χ. Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων στην Ανατολική Αττική, η θα φέρει δημοπρατήσεις για επέκταση δικτύου στα νότια προάστια, για έξυπνους μετρητές, περιορισμό διαρροών δικτύου κ.α.. Αλλά και γιατί ήδη οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, ΑΒΑΞ, Metlen – ΜΕΤΚΑ, αυτόνομα, σε κοινοπραξίες ή με συνεργασία με εξειδικευμένα σχήματα (π.χ. Μεσόγειος, Θαλής κ.α.), έχουν «απλώσει δίχτυα» στον τομέα της διαχείρισης υδάτινων πόρων. Υπενθυμίζεται ότι οι παραπάνω εταιρίες έχουν αναλάβει το «πακέτο» των 5 αρδευτικών ΣΔΙΤ σχεδόν 700 εκατ. ευρώ ((Λιμνοδεξαμενή Χοχλακίων Λασιθίου, φράγμα Μιναγιώτικο, Αρδευτικό δίκτυο Υπέρειας Λάρισας - Ορφανών Καρδίτσας, αποκατάσταση και εκσυγχρονισμός δικτύων άρδευσης του ΤΟΕΒ Ταυρωπού και μεταφορά και διανομή νερού από τον ποταμό Νέστο). Πρόκειται για έργα που θα «ποτίσουν» δεκάδες χιλιάδες στρέμματα ανά περίσταση, διασφαλίζοντας επάρκεια νερού και ορθολογική χρήση,
Πέραν αυτών, έχουν προχωρήσει διαγωνισμοί για υλοποίηση έργων ύδρευσης (π.χ. σε Πρέβεζα, Αρτα, Λευκάδα από ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, φράγμα Τσικνιά στη Λέσβο με AKTOR, Μινιαγιώτικο στην Πελοπόννησο κ.α.), ενώ υπάρχει αναμονή για την ολοκλήρωση δύο διαγωνισμών 500 εκατ. ευρώ συνολικά για κατασκευή φραγμάτων, μέσω ΣΔΙΤ, σε Κρήτη (Ταυρωνίτης ποταμός) και Θεσσαλία (Ενιπέας), με συμμετοχή των AKTOR (τότε ως Intrakat) - Μυτιληναίος (πλέον Metlen) - Μεσόγειος, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - Χρ. Κωνσταντινίδης και ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις - ΑΒΑΞ. Προφανώς υπάρχουν και άλλες υποδομές που έχουν εξαγγελθεί αλλά είναι «κολλημένες», όπως το μεγάλο έργο ύδρευσης Κέρκυρας, ενώ λογικά ανά την Ελλάδα θα «βγούνε» και άλλα projects προσεχώς για το «νερό», σε Αττική και περιφέρεια.
