Εξορθολογισμό της νομοθεσίας, συγχωνεύσεις με εγγυήσεις και σωστά αντισταθμιστικά μέτρα ώστε να διασφαλιστεί το κρίσιμο μέγεθος της αγοράς και μέτρα που προφυλάσσουν τόσο απέναντι στις συνεχώς αυξανόμενες απειλές όσο και απέναντι στους περιβαλλοντικούς κινδύνους που ανακύπτουν, περιλαμβάνει η συνταγή της επιτυχίας για τις τηλεπικοινωνίες στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον Laszlo Toth, Επικεφαλής Ευρώπης και ΚΑΚ (Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών) του Παγκόσμιου Συνδέσμου Παρόχων Κινητής Τηλεφωνίας (GSMA). Όπως μάλιστα αναφέρει σε συνέντευξη του στο insider.gr ο επικεφαλής για την Ευρώπη του GSMA, οργανισμός που εκπροσωπεί τα συμφέροντα περισσότερων από 750 παρόχων κινητής τηλεφωνίας και πάνω από 400 εταιρειών του ευρύτερου οικοσυστήματος τηλεπικοινωνιών παγκοσμίως, οι αποφάσεις θα πρέπει να είναι τάχιστες, ώστε να μην διευρυνθεί περαιτέρω το χάσμα που παρουσιάζει η Ευρώπη σε σχέση με την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Υπάρχουν τρία βασικά ζητήματα που απασχολούν αυτή την περίοδο τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών στην Ευρώπη, εξηγεί μιλώντας στο insider.gr με την αφορμή της παρουσίας του στο συνέδριο Advanced Telecoms, που πραγματοποιήθηκε προ εβδομάδων στο Ζάππειο Μέγαρο.
Ο εξορθολογισμός της ρύθμισης της αγοράς
Το πρώτο αφορά τους ρυθμιστικούς κανόνες της αγοράς, οι οποίοι είναι περίπλοκοι και πολλές φορές εμφανίζουν αλληλοεπικαλύψεις. «Το θέμα παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη καθώς έχουμε τους ευρωπαϊκούς κανόνες, τους τομεακούς κανόνες, τους οριζόντιους κανόνες, και το λεγόμενο «gold plating» - δηλαδή την προσθήκη επιπλέον εθνικών κανονισμών κατά την ενσωμάτωση μιας ευρωπαϊκής οδηγίας στο εθνικό δίκαιο ενός κράτους μέλους. Αυτό που χρειάζεται σίγουρα λοιπόν, για να προχωρήσει ο κλάδος στην Ευρώπη, είναι να μειώσουμε σημαντικά την ρύθμιση και να εξορθολογίσουμε όλους αυτούς τους κανόνες, ώστε να προωθηθεί η καινοτομία και να μειωθεί το κόστος για τους παρόχους. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουν να επενδύουν περισσότερο».
«Για να σας φέρω ένα παράδειγμα η οδηγία για το ηλεκτρονικό απόρρητο (e-privacy directive) ισχύει μόνο για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, έχουν δηλαδή έναν επιπλέον τομεακό κανονισμό, παρότι πρέπει να είναι σύνομοι ήδη με το GDPR. Εδώ και καιρό υποστηρίζουμε ότι η οδηγία για το e-privacy πρέπει να καταργηθεί. Το αισιόδοξο είναι πως από ότι καταλαβαίνουμε η Επιτροπή προτίθεται να το πράξει» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Lazlo Toth.
Το πολύπλοκο κανονιστικό μωσαϊκό και τα ανταγωνιστικά μειονεκτήματα
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πολύπλοκο κανονιστικό «μωσαϊκό» στο οποιο υπόκεινται οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι στην Ευρώπη περιλαμβάνει 28 ευρωπαϊκές οριζόντιες και τομεακές ρυθμίσεις (πέραν της εθνικής νομοθεσίας), ενώ οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι οφείλουν να συμμορφώνονται και με 34 διαφορετικές ρυθμιστικές υποχρεώσεων, που επηρεάζουν ολόκληρη την εμπειρία του τελικού χρήστηκαθώς, όπως τονίζει η έκθεση Arthur D Little report. Μεταξύ αυτών των κανονισμών δε εντοπίζονται σύμφωνα με την έρευνα σημαντικές επικαλύψεις και διπλές ρυθμίσεις, όπως η προαναφερθείσα από τον κ. Toth, με αποτέλεσμα οι κανόνες να καθίστανται κάποιες φορές παρωχημένοι και να μην συμβαδίζουν με την ταχύτητα της ψηφιακής αγοράς, να επιβραδύνουν δηλαδή την καινοτομία. Παράλληλα ανιχνεύεται και μια ανισότητα στον «κανονιστικό πεδίο» — δηλαδή υπηρεσίες που είναι λειτουργικά όμοιες (όπως υπηρεσίες OTT, ψηφιακές πλατφόρμες) υπόκεινται σε διαφορετικά καθεστώτα ρύθμισης, γεγονός που δημιουργεί ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τους telcos.
Πέρα από την απλοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου η οποία κρίνεται απαραίτητη για την αύξηση της έντασης των επενδύσεων και για την στήριξη της καινοτομίας, εξίσου σημαντική αποδεικνύεται και η υιοθέτηση ενός πλαισίου που θα ευνοεί τις συγχωνεύσεις προς όφελος των επενδύσεων, επισημαίνει ο κ. Toth. «Ο κλάδος για να αναπτυχθεί σωστά χρειάζεται κλίμακα. Πρέπει να επιτύχουμε την ενιαία αγορά. Κι αν με ρωτάτε πως μπορεί να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη εναρμόνιση και οι τυχόν εθνικές αποκλείσεις να επιτρέπονται μόνον, εάν κι εφόσον, υπάρχουν σαφείς και τεκμηριωμένοι λόγοι» τονίζει.
Διαφορετική μεθοδολογία για τις συγχωνεύσεις
Σύμφωνα με τον ίδιο η συγκέντρωση είναι ουσιώδης για την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα, αλλά θα πρέπει να έρθει με «εγγυήσεις ώστε να μην πληγεί η καινοτομία ή ο καταναλωτής». Υπό αυτό το πρίσμα ο ίδιος επισημαίνει ότι o GSMA ζητά από την Επιτροπή την εφαρμογή μιας διαφορετικής μεθοδολογίας κατά την συγχώνευση εταιρειών. «Σήμερα δίνεται υπερβολικό βάρος στις πιθανές μεταβολές των τιμών για τους καταναλωτές, ενώ θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψη και παράγοντες όπως η επένδυση, η καινοτομία, η ανταγωνιστικότητα, η ασφάλεια και η ανθεκτικότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα «αντισταθμιστικά μέτρα» που ζητήθηκαν ακύρωσαν εν μέρει τη συγχώνευση, π.χ. με υποχρεωτικές αποεπενδύσεις σε φάσμα, που δόθηκαν με προνομιακούς όρους σε άλλους παρόχους (σ.σ. για να αποφευχθεί η υπερσυγκέντρωση). Θέλουμε να αλλάξει αυτό το πλαίσιο» εξηγεί.
Ως παράδειγμα προς την σωστή κατεύθυνση φέρνει αυτό του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου οι ρυθμιστικές αρχές έδωσαν έμφαση στην ποιότητα των δικτύων και στις επενδυτικές δεσμεύσεις, αντί να απαιτούν πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων.
Ο ίδιος άλλωστε ερωτηθείς για τον αριθμό των παρόχων που θα πρέπει να υπάρχουν για παράδειγμα στην Ελλάδα για να διασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός επισημαίνει ότι «μαγικός αριθμός παρόχων ανά χώρα δεν υπάρχει». Όπως τονίζει «το ζήτημα δεν είναι πόσοι πάροχοι υπάρχουν, αλλά πόσοι πελάτες εξυπηρετούνται από το ίδιο δίκτυο και αν αξιοποιούνται οι οικονομίες κλίμακας και πεδίου. Άλλωστε η συνδεσιμότητα, όπως επισημαίνει δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως εθνικό ζήτημα, αλλά με κοινές ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές. Σήμερα, οι αγορές παραμένουν πολύ «εθνικές» και ένας πάροχος δεν μπορεί π.χ. να λειτουργήσει ένα δίκτυο 5G σε περισσότερες χώρες» αναφέρει, σημειώνοντας ότι το νέο νομοθετικό πλαίσιο (Digital Networks Act – DNA) αποτελεί μια ευκαιρία για να αλλάξει αυτό.
Το ψηφιακό χάσμα της Ευρώπης με την Αμερική και την Κίνα
Όλοι οι παραπάνω λόγοι οδηγούν στην ψηφιακή υστέρηση της Ευρώπης, έναντι της Αμερικής και της Κίνας, η οποία αποτυπώνεται γλαφυρά στους παρακάτω αριθμούς.
Η ευρωπαϊκή αγορά τηλεπικοινωνιών αποτελείται από 27 κράτη-μέλη και πάνω από 100 παρόχους, καθένας από τους οποίους εξυπηρετεί κατά μέσο όρο 5 εκατομμύρια συνδρομητές – σε σύγκριση με 450 εκατομμύρια στην Κίνα και 110 εκατομμύρια στις ΗΠΑ αντίστοιχα.
Την ίδια στιγμή μόνο το 2% των Ευρωπαίων συνδέονται σε αυτόνομα δίκτυα 5G (5G standalone), σε σύγκριση με ένα τέταρτο των Αμερικανών και πάνω από 77% στην Κίνα, παρότι μάλιστα οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας στην Ευρώπη έχουν επενδύσει πάνω από 500 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία, κυρίως για την ανάπτυξη του 5G.
Παράλληλα οι επενδύσεις σε πάγιο εξοπλισμό ανά σύνδεση (Capex per connection) στην Ευρώπη είναι σημαντικά χαμηλότερες – 35 δολάρια έναντι 100 δολαρίων στις ΗΠΑ. Διαφορά που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στη μικρότερη κλίμακα των ευρωπαϊκών παρόχων - που συνδέεται άμεσα με την προώθηση των συγχωνεύσεων - ειδικά στις αγορές με τέσσερις παίκτες. Αντίστοιχα, το μέσο έσοδο ανά χρήστη (ARPU) είναι χαμηλότερο στην Ευρώπη – 12 δολάρια έναντι 45 δολαρίων στις ΗΠΑ, γεγονός που σημαίνει ότι τα χαμηλότερα δυνητικά έσοδα οδηγούν και πάλι σε χαμηλότερες επενδύσεις σε ολόκληρη την ΕΕ.
Ο λόγος που πρέπει να εστιάσουμε στα παραπάνω είναι η σημασία που έχουν για το μέλλον κι όχι αποκλειστικά για τα δίκτυα αλλά και για τον αντίκτυπου που έχει η ανάπτυξη των δικτύων σε άλλους τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κβαντική τεχνολογία, όπως εξηγεί ο κ. Toth
Υπό το παραπάνω πρίσμα, εξίσου αναγκαίος πυλώνας είναι και οι μακροπρόθεσμοι ρυθμιστικοί κανόνες, καθώς θα προσφέρουν προβλεψιμότητα και έναν ευρύτερο επενδυτικό ορίζοντα. «Θα θέλαμε οι ρυθμιστικές περίοδοι να είναι μακροπρόθεσμες για να μπορούν να προχωρήσουν οι επενδύσεις. Αλλά και πιο εναρμονισμένοι με βέλτιστες πρακτικές για τις άδειες φάσματος, χωρίς τεχνητές ελλείψεις, κακό σχεδιασμό ή αποκλεισμούς για συγκεκριμένες κατηγορίες χρήσης ή συγκεκριμένους φορείς. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε στην αύξηση των επενδύσεων στα δίκτυα, που είναι ο κύριος στόχος όλης της μεταρρύθμισης που θεωρούμε αναγκαία να γίνει» εξηγεί.
Οι δύο μεγάλες προκλήσεις
Όσο για τις προκλήσεις που εντοπίζει ο ίδιος για το μέλλον των τηλεπικοινωνιών, ακούν τόσο στην ανθεκτικότητα όσο και στην ασφάλεια. «Η ανθεκτικότητα και η ασφάλεια είναι αυξανόμενες προκλήσεις. Οι πάροχοι επενδύουν ήδη σημαντικά στην κυβερνοασφάλεια, αλλά πρέπει επίσης να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα απέναντι σε περιβαλλοντικούς κινδύνους. Κάτι που υπογράμμισε περίτρανα το παράδειγμα της Ισπανίας. «Η κατάσταση όπως διαμορφώθηκε ανέδειξε τη σημασία της συνδεσιμότητας και της ανάγκης για αξιόπιστα δίκτυα» αναφέρει το μέλος του GSMA σημειώνοντας ότι το πρόβλημα αναγνωρίζεται ήδη από τις κυβερνήσεις και είναι πολύ πιθανό να επιβληθούν πρόσθετες απαιτήσεις για πιο ανθεκτικές υποδομές.
