Τρόμο και πανικό προκαλεί στις αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης και όχι μόνο ο γεωπολιτικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας γύρω από την Nexperia.
Αυτήν τη φορά, ο λόγος δεν είναι η πανδημία του COVID-19, αλλά οι παρενέργειες του εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, που έχουν παρασύρει μια σχετικά άγνωστη ολλανδική εταιρεία, τη Nexperia, η οποία παράγει εκατοντάδες εκατομμύρια τσιπ ετησίως.
Τα τσιπ της Nexperia μπορεί να μην είναι τα πιο προηγμένα, όμως χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της αυτοκινητοβιομηχανίας, από τους αερόσακους έως τα συστήματα ψυχαγωγίας και είναι κινητήριος δύναμη για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Ένα συμβατικό αυτοκίνητο περιέχει έως και 500 τσιπ της εταιρείας, ενώ ένα ηλεκτρικό όχημα μπορεί να φτάσει τα 1.000.
Η ολλανδική εταιρεία προμηθεύει πολλές ευρωπαϊκές, αμερικανικές, αλλά και ορισμένες ασιατικές αυτοκινητοβιομηχανίες. Σύμφωνα με ενώσεις του κλάδου, τα υπάρχοντα αποθέματα επαρκούν μόνο για μερικές ακόμη εβδομάδες, αφήνοντας τους κατασκευαστές αυτοκινήτων αντιμέτωπους με μια νέα κρίση εφοδιαστικής αλυσίδας.
Σκηνικό deja vu;
Η προμήθεια κρίσιμων μικροτσίπ από τη Nexperia προς τη βιομηχανία αυτοκινήτων μειώνεται μόλις λίγες εβδομάδες αφότου η ολλανδική κυβέρνηση απέκτησε τον έλεγχο της εταιρείας, επικαλούμενη νόμο της εποχής του Ψυχρού Πολέμου που επιτρέπει κρατικοποιήσεις για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Η απόφαση της Ολλανδίας φέρεται να ήταν αποτέλεσμα των αυξανόμενων πιέσεων των ΗΠΑ από τον Ιούνιο, κάτι που το ολλανδικό υπουργείο αρνείται, δηλώνοντας ότι στόχος ήταν να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα των προϊόντων της εταιρείας σε περίπτωση κρίσης.
Το Πεκίνο απάντησε στις 4 Οκτωβρίου, επιβάλλοντας εξαγωγικούς περιορισμούς στα κινεζικά εργοστάσια και υπεργολάβους της Nexperia.
«Θα δούμε διακοπές και επιβραδύνσεις της παραγωγής πολύ σύντομα, σε παγκόσμιο επίπεδο, γιατί πολλοί προμηθευτές δεν διαθέτουν επαρκή αποθέματα αυτών των τσιπ», δήλωσε στο Politico ανώτατος αξιωματούχος της αυτοκινητοβιομηχανίας. «Ο τομέας του αυτοκινήτου βρίσκεται στο επίκεντρο καταιγίδας».
Η εξέλιξη αυτή απειλεί να επαναφέρει το σκηνικό του 2022, όταν η έλλειψη μικροτσίπ κατά την περίοδο της πανδημίας είχε προκαλέσει παύσεις λειτουργίας στα εργοστάσια αυτοκινήτων. Παρ’ όλα αυτά, οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν κάνει ελάχιστα για να θωρακίσουν τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες απέναντι σε γεωπολιτικές αναταράξεις, ενώ το σχέδιο της ΕΕ για επαναπατρισμό μέρους της παραγωγής τσιπ απέχει πολύ από τους στόχους του.
Αυτοκινητοβιομηχανίες και οι προμηθευτές τους έσπευσαν να εξασφαλίσουν όσα τσιπ μπορούσαν να βρουν, κάτι σαν «ράλι αγορών». «Είναι σαν την πανδημία, όταν ο κόσμος έσπευδε να αγοράσει χαρτί υγείας», είπε στο Politico δεύτερος παράγοντας της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Στην κορυφή της ατζέντας
Μετά την έλλειψη του 2022, η ΕΕ ψήφισε τον Νόμο για τα Τσιπ προκειμένου να μειώσει την επικίνδυνη εξάρτηση της Ευρώπης από άλλες περιοχές για την προμήθεια προηγμένων τσιπ. Τρία χρόνια μετά, όμως, ελάχιστα φαίνεται να έχουν αλλάξει.
Η αναταραχή ξεκίνησε όταν, στα τέλη Σεπτεμβρίου, η ολλανδική κυβέρνηση αποφάσισε να επικαλεστεί έναν εθνικό νόμο του 1952 για να κατασχέσει τον έλεγχο της Nexperia, η οποία είχε εξαγοραστεί από την κινεζική εταιρεία Wingtech το 2019.
Η ολλανδική κυβέρνηση φοβήθηκε ότι ο διευθύνων σύμβουλος της Nexperia - ο οποίος ίδρυσε τη Wingtech - μετέφερε τεχνολογία και ενεργητικό παραγωγής εκτός της χώρας.
Η απόφαση αυτή ελήφθη μία ημέρα αφότου οι ΗΠΑ επέκτειναν τους εξαγωγικούς περιορισμούς της Wingtech και στη θυγατρική της Nexperia, μολονότι οι ολλανδικές αρχές υποστηρίζουν ότι οι ελλείψεις στη διακυβέρνηση αποτέλεσαν τον άμεσο λόγο.
Τέσσερις ημέρες μετά την κατάσχεση από τους Ολλανδούς, το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου επέβαλε εξαγωγικούς ελέγχους στη Nexperia China, απαγορεύοντας την εξαγωγή εξαρτημάτων που παράγονται στην Κίνα. Σημειώνεται ότι η Nexperia χρησιμοποιεί εργοστάσια στην Κίνα για τη συναρμολόγηση τσιπ που προορίζονται για οχήματα.
Η κινεζική απαγόρευση εξαγωγών αυτών των τσιπ, σε συνδυασμό με τον έλεγχο της Κίνας στους μαγνήτες σπάνιων γαιών, εξίσου κρίσιμο στοιχείο για τα οχήματα, έχει φέρει την κρίση της Nexperia στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας.
«Το ζήτημα των τσιπ είναι εξαιρετικά σημαντικό, για πολλές πτυχές της πολιτικής μας και κυρίως για την ενεργειακή μετάβαση», δήλωσε στο Politico η επικεφαλής εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Πάουλα Πίνιο, συμπληρώνοντας ότι ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις μεταξύ ΕΕ και Κίνας.
Οι εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να συζητούν δημόσια τις πιθανές επιπτώσεις της κρίσης στη Nexperia.
Η Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων της Ευρώπης (ACEA) δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι είναι βαθιά ανήσυχη για πιθανές σοβαρές διαταραχές στην παραγωγή αν δεν βρεθεί σύντομα λύση στο πρόβλημα προμήθειας τσιπ από τη Nexperia.
Η ACEA υποστήριξε ότι τα τσιπ της Nexperia θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από άλλους προμηθευτές, αλλά η μετάβαση αυτή θα απαιτούσε περισσότερο χρόνο από όσο διαρκούν τα τρέχοντα αποθέματα.
Η Volkswagen προειδοποίησε τους εργαζομένους της ότι ενδέχονται επικείμενες διακοπές παραγωγής, σύμφωνα με τη γερμανική Bild.
Ο Καταγιάμα Μασανόρι, πρόεδρος της Ιαπωνικής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων, δήλωσε από την πλευρά του ότι τα τσιπ που κατασκευάζει η Nexperia είναι κρίσιμα για την παραγωγή ιαπωνικών οχημάτων, προειδοποιώντας ότι οι ελλείψεις θα μπορούσαν να διαταράξουν την παγκόσμια παραγωγή των ιαπωνικών αυτοκινητοβιομηχανιών.
Στις ΗΠΑ, η Alliance for Automotive Innovation (AAI), που εκπροσωπεί τη General Motors, Toyota, Ford, Volkswagen, Hyundai και σχεδόν όλους τους μεγάλους κατασκευαστές, ζήτησε επίσης άμεση λύση.
Ήδη, ορισμένες εταιρείες έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης που έμαθαν από την τελευταία κρίση μικροτσίπ.
Προς έναν δεύτερο Νόμο για τα Τσιπ
Η υπόθεση της Nexperia και ο κίνδυνος νέων ελλείψεων έφεραν ξανά στο προσκήνιο την επικίνδυνη εξάρτηση της Ευρώπης από το εξωτερικό για τα μικροτσίπ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε αυτήν την εβδομάδα ότι σκοπεύει να εισαγάγει δεύτερο Νόμο για τα Τσιπ στο πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους, νωρίτερα από την προγραμματισμένη αναθεώρηση του 2026.
Προς το παρόν, η ΕΕ απέχει πολύ από τον στόχο του πρώτου νόμου, που ήταν να αυξήσει το μερίδιο της Ευρώπης στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας των μικροτσίπ στο 20% έως το 2030, δηλαδή περίπου στο διπλάσιο του σημερινού.
«Ο Ευρωπαϊκός Νόμος για τα Τσιπ 2.0 βρίσκεται ήδη στα σκαριά. Όμως η υπόθεση Nexperia δείχνει ότι ο χρόνος πιέζει», έγραψε ο Χέρμαν Κουάρλες φαν Ούφορντ, ανώτερος συνεργάτης πολιτικής στο European Council on Foreign Relations, σε ανάρτησή του την Τετάρτη.
