Στην αναζήτηση χρηματοδότησης επενδυτικών έργων για πρόσδεση στο RRF από τη «δεξαμενή» των μικρομεσαίων επιχειρήσεων βρίσκονται οι τράπεζες, καθώς οι μεγάλοι «παίκτες» έσπευσαν στις αρχές του προγράμματος να λάβουν τη χρηματοδότηση που επιθυμούσαν.
Η φύση και ο χρόνος ωρίμανσης των επενδυτικών πλάνων δεν έχουν επιτρέψει ταχύτερες εκταμιεύσεις, όπως και οι πιο αργοί ρυθμοί υλοποίησης σειράς μεταρρυθμίσεων (βλ. ψηφιοποίηση) από πλευράς Δημοσίου.
Την ίδια στιγμή τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης έχουν συγκεκριμένα και αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας, όπως ενδεικτικά το επενδυτικό σχέδιο να συνάδει με ένα ή περισσότερους από τους πυλώνες του προγράμματος, π.χ. την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό ή την εξωστρέφεια. Η πλειοψηφία των έργων πράσινης μετάβασης αφορά σε κλασικά επενδυτικά σχέδια ΑΠΕ, κυρίως φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα.
Επαναστάθμιση κινδύνου για δανειοδότηση ΑΠΕ, ξεμένουν από μεγάλα ψηφιακά έργα
Σύμφωνα με τραπεζικούς παράγοντες, η παραγωγή νέων δανείων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης ήταν υποτονική κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους.
Οι χρηματοδοτήσεις έργων ΑΠΕ μέσω δανείων RRF είναι αισθητά μειωμένες σε σχέση με το 2024 και το 2023, καθώς είναι πλέον ελάχιστα τα έργα με την κλασική, εγγυημένη τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας («ταρίφες» ΔΑΠΕΕΠ), που ήταν και πιο εύκολο να εγκριθούν από τις τράπεζες, λόγω των προβλέψιμων ταμειακών ροών τους. Αυτά έχουν αντικατασταθεί με λιγότερα και μεγαλύτερα σε μέγεθος έργα ΑΠΕ, μέσω διμερών ιδιωτικών συμβολαίων (PPAs) ή με έκθεση σε κίνδυνο τιμής αγοράς («merchant»), που έχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο εσόδων σε σχέση με τις ταρίφες ΔΑΠΕΕΠ, και άρα είναι πιο δύσκολη και χρονοβόρα η έγκρισή τους από τις επιτροπές των τραπεζών.
Ως προς τα έργα του RRF που εντάσσονται στην ενότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη στο insider.gr έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί αρκετά επενδυτικά σχέδια, κυρίως μεσαίων και μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, στα τρία χρόνια που λειτουργεί το πρόγραμμα και πλέον δεν υπάρχουν πολλά αξιόλογου μεγέθους ψηφιακά έργα που αναμένεται να έρθουν για χρηματοδότηση. Μια πολλά υποσχόμενη κατηγορία μεγάλων ψηφιακών έργων είναι τα data centers, για τα οποία υπάρχει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον από μεγάλους εγχώριους και διεθνείς επιχειρηματικούς ομίλους. Ωστόσο, τα έργα αυτά όμως έχουν μακρά περίοδο ωρίμανσης και είναι πιθανό να μην προλάβουν να επωφεληθούν από το χαμηλό κόστος χρηματοδότησης των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, λόγω της επικείμενης λήξης του προγράμματος τον Αύγουστο του 2026.
Χαμηλό βαρομετρικό από τις μικρές επιχειρήσεις
Στα μικρότερου μεγέθους ψηφιακά έργα, κυρίως από μικρές επιχειρήσεις, δεν υπάρχει μεγάλη κινητικότητα για δάνεια του RRF, κυρίως γιατί οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είναι περισσότερο εξοικειωμένες με προγράμματα επιχορηγήσεων, κάποιες από τις οποίες μάλιστα προέρχονται από πόρους του Ταμείου, όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα Ψηφιακά Εργαλεία ΜΜΕ.
Μέχρι τις 15 Ιουλίου είχαν συμβασιοποιηθεί 478 δάνεια, εκ των οποίων τα 265, ήτοι το 55,4% αφορούν δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το μεσοσταθμικό επιτόκιο διαμορφώνεται στο 1,8%, με μέση ωρίμανση δανείων στα 14 έτη. Ο συνολικός προϋπολογισμός των δανείων του RRF ανέρχεται σε 16,47 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 7,19 δισ. ευρώ είναι δάνεια του Ταμείου, τα 5,43 δισ. ευρώ είναι κεφάλαια των τραπεζών και 3,84 δισ. ευρώ αποτελούν την ίδια συμμετοχή των επενδυτών. Από αυτά, τα 2,79 δισ. ευρώ αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Μέχρι στιγμής, τα κεφάλαια που έχουν διοχετευθεί στην αγορά (από τα συμβασιοποιημένα δάνεια) ανέρχονται σε 8,2 δισ. ευρώ, με πάνω από 9,5 δισ. ευρώ να απομένουν να διοχετευθούν στην αγορά.
Σφιχτοί στόχοι συμβασιοποιήσεων
Το έκτο αίτημα για δάνεια ύψους 1,8 δισ. ευρώ, μετατέθηκε για τον Σεπτέμβριο - έναντι του αιτήματος για επιχορηγήσεις ύψους 2,1 δισ. ευρώ που υπεβλήθη κανονικά την Παρασκευή - όπου θα πρέπει να πιαστεί ο στόχος συμβασιοποιήσεων 9 δισ. ευρώ, που κρίνεται εφικτός από πλευράς τραπεζών. Για το έβδομο αίτημα εκταμίευσης δόσης θα πρέπει να έχουν συμβασιοποιηθεί δάνεια του Ταμείου, ύψους 11,182 δισ. ευρώ, για την εκταμίευση πρόσθετων δανείων ύψους 1,94 δισ. ευρώ, με στόχους που αφορούν το «Σπίτι μου II» και το «Αναβαθμίζω» (νομικές συμφωνίες για το 50% με τους τελικούς δικαιούχους). Οι στόχοι για συμβασιοποιήσεις στα 13,364 δισ. και 15,482 δισ. ευρώ αντίστοιχα, που αφορούν την όγδοη και ένατη δόση δανείων ύψους 400 εκατ. και 2,609 δισ. ευρώ, δύσκολα θα επιτεχθούν από τις τράπεζες, λόγω των παραπάνω αιτιών (έλλειψη μεγάλων επενδυτικών έργων που να πληρούν και τα κριτήρια επιλεξιμότητας), τη στιγμή που οι εκταμιεύσεις μπορούν να τραβήξουν χρονικά, αναλόγως και της εξέλιξης των επενδυτικών έργων των επιχείρησεων. Με το τελευταίο αίτημα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί τα δύο επενδυτικά προγράμματα για την απόκτηση πρώτης κατοικίας και για την ενεργειακή βελτίωση υφιστάμενων κατοικιών.
