Σημαντικές τροποποιήσεις ως προς το πλαίσιο που διέπει τις δημόσιες συμβάσεις προβλέπει σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση.
Ο λόγος για το σχέδιο νόμου με τίτλο «Αναμόρφωση του πλαισίου για την επαγγελματική κατάρτιση υπαλλήλων που χειρίζονται δημόσιες συμβάσεις, του πλαισίου για την προετοιμασία και την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων και την έννομη προστασία στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, του πλαισίου εθνικών υποδομών ποιότητας και του πλαισίου ίδρυσης, επέκτασης και εκσυγχρονισμού των μεταποιητικών δραστηριοτήτων στην Περιφέρεια Αττικής» που θα βρίσκεται σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση μέχρι την 12η Ιουνίου 2025 και ώρα 09:00.
Μέσω των εν λόγω ρυθμίσεων επιδιώκεται η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του τομέα των δημοσίων συμβάσεων στην Ελλάδα, μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης και πιστοποίησης των δημοσίων υπαλλήλων που εργάζονται στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων. Προκειμένου ο τομέας αυτός να καταστεί ελκυστικός, θεσπίζεται η παροχή οικονομικών, μη οικονομικών και υπηρεσιακών κινήτρων για την προσέλκυση και διατήρηση εξειδικευμένου ανθρωπίνου δυναμικού, που αποτελεί τον σημαντικότερο πολλαπλασιαστή αποτελεσματικότητας σε κάθε σύστημα διοικητικών διαδικασιών.
Ταυτόχρονα, επιδιώκεται η περαιτέρω απλοποίηση των σχετικών διαδικασιών, η απαλοιφή ορισμένων στρεβλώσεων που εμποδίζουν την ανάπτυξη του διεθνούς ανταγωνισμού στις δημόσιες συμβάσεις καθώς και η αποτροπή της άσκησης παρελκυστικών προδικαστικών και δικαστικών προσφυγών στο πεδίο των δημοσίων συμβάσεων.
Ειδικότερα, οι βασικές διατάξεις του σχεδίου νόμου προβλέπουν τα εξής:
- Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων: Οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σύναψης δημοσίων συμβάσεων του παρόντος νόμου, με εκτιμώμενη αξία ανώτερη των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ, εξαιρουμένων των διαδικασιών ανάθεσης συμβάσεων που προβλέπονται στο άρθρο 118, περί απευθείας ανάθεσης, και στο άρθρο 128, περί ανάθεσης εξειδικευμένων υπηρεσιών (σύμβουλοι, εμπειρογνώμονες) για τη μελέτη και εκτέλεση συμβάσεων δημοσίων έργων και συμβάσεων παραχώρησης έργων.
- Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων: Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παρ. 3 και 4, καθώς και τα στοιχεία που ορίζονται με την απόφαση της παρ. 6, που αφορούν σε συμβάσεις που περιλαμβάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες σχετικές με την άμυνα της χώρας ή συμβάσεις που περιλαμβάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες των υπηρεσιών του Υπουργείου Εξωτερικών ή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, εξαιρούνται από την καταχώριση στο ΚΗΜΔΗΣ και καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένη βάση δεδομένων ή διαβαθμισμένο ηλεκτρονικό αρχείο, που τηρείται με μέριμνα της υπηρεσίας που συνάπτει τη σύμβαση, με την επιφύλαξη της τήρησης α) των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στην περίπτωση των συμβάσεων με διαβαθμισμένες πληροφορίες, σχετικές με την άμυνα της χώρας και β) των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εξωτερικών στην περίπτωση των συμβάσεων που περιλαμβάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες των υπηρεσιών του Υπουργείου Εξωτερικών.
- Λόγοι αποκλεισμού από τις δημόσιες συμβάσεις και μέτρα αυτοκάθαρσης: Μειώνονται οι δυνητικοί λόγοι αποκλεισμού για δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία μεγαλύτερη από 2.500 ευρώ μέχρι και 30.000 ευρώ.
- Κυρώσεις ήσσονος αξίας: Κυρώσεις των άρθρων 207 και 218, συνολικού ύψους που δεν ξεπερνά τη μισή εκατοστιαία μονάδα (0,5%) επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, σε κάθε διαδικασία ανάθεσης σύμβασης, οι οποίες έχουν επιβληθεί σε οικονομικό φορέα για την πλημμελή εκτέλεση ουσιώδους απαίτησης στο πλαίσιο εκτέλεσης δημόσιας σύμβασης, δεν λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή της περ. στ) της παρ. 4 του άρθρου 73, εφόσον ο οικονομικός φορέας έχει καταβάλλει το σύνολο του ποσού στην αναθέτουσα αρχή. Εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του προηγούμενου εδαφίου, οι κυρώσεις δεν απαιτείται να δηλώνονται από τον οικονομικό φορέα στο Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης.
- Επιστροφή καταβληθέντος παραβόλου προσφυγής: Αν το δικαστήριο ακυρώσει απόφαση της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) και αναπέμψει την υπόθεση σε αυτήν για νέα κρίση, αν το παράβολο είχε επιστραφεί, κατατίθεται νέο ισόποσο παράβολο εντός τριών ημερών από την κοινοποίηση στον προσφεύγοντα της πράξης περί ορισμού ημέρας εξέτασης της προδικαστικής προσφυγής και Εισηγητή. Αν το δικαστήριο ακυρώσει απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ χωρίς να αναπέμψει την υπόθεση στην Αρχή για νέα κρίση, αποφαίνεται το ίδιο και για την τύχη του καταβληθέντος για την προδικαστική προσφυγή και μη επιστραφέντος παραβόλου. Στην περίπτωση αυτή, αν το δικαστήριο παραλείψει να περιλάβει στην απόφασή του διάταξη για την τύχη του παραβόλου της προδικαστικής προσφυγής, του οποίου είχε διαταχθεί η κατάπτωση, αυτό επιστρέφεται από την ΕΑΔΗΣΥ, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου.
- Διαβίβαση φακέλου στο δικαστήριο και παράβολο για την άσκηση δικαστικής προσφυγής: Η αίτηση ασκείται εντός δέκα ημερών από την κοινοποίηση ή την πλήρη γνώση της απόφασης της ΕΑΔΗΣΥ ή από την παρέλευση της προθεσμίας για την έκδοση απόφασης. Η δικάσιμος για την εκδίκαση της αίτησης ακύρωσης δεν πρέπει να απέχει πέραν των 60 ημερών από την κατάθεση του δικογράφου. Ο Πρόεδρος του αρμοδίου Τμήματος ορίζει με πράξη του τον εισηγητή, καθώς και την ημέρα και την ώρα εκδίκασης της αίτησης. Αντίγραφο της αίτησης με κλήση κοινοποιείται με τη φροντίδα του αιτούντος προς την ΕΑΔΗΣΥ, προς την αναθέτουσα αρχή, αν δεν έχει ασκήσει αυτή την αίτηση, για να προσκομίσει τον φάκελο της υπόθεσης και τις απόψεις της, καθώς και προς κάθε τρίτο ενδιαφερόμενο, την κλήτευση του οποίου διατάσσει με πράξη του ο Πρόεδρος ή ο προεδρεύων του αρμοδίου Δικαστηρίου ή Τμήματος, έως την επόμενη ημέρα από την κατάθεση της αίτησης. Σε περίπτωση άσκησης της αίτησης από την αναθέτουσα αρχή, αυτή διαβιβάζει στο αρμόδιο δικαστήριο τον φάκελο, η δε αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης της ΕΑΔΗΣΥ επέχει θέση απόψεων αυτής επί των λόγων ακύρωσης, οι οποίες μπορούν να συμπληρωθούν με υπόμνημα. Ο αιτών υποχρεούται επί ποινή απαραδέκτου του ενδίκου βοηθήματος να προβεί στις παραπάνω κοινοποιήσεις εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο ημερών από την έκδοση και την παραλαβή της ως άνω πράξης του Δικαστηρίου. Εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα ημερών από την ως άνω κοινοποίηση της αίτησης κατατίθεται η παρέμβαση και διαβιβάζονται ο φάκελος και οι απόψεις της αναθέτουσας αρχής. Εντός της ίδιας προθεσμίας κατατίθενται στο Δικαστήριο και τα στοιχεία που υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς των διαδίκων. Επιπρόσθετα, η παρέμβαση κοινοποιείται με επιμέλεια του παρεμβαίνοντος στα λοιπά μέρη της δίκης εντός δύο ημερών από την κατάθεσή της, αλλιώς λογίζεται ως απαράδεκτη. Το διατακτικό της δικαστικής απόφασης εκδίδεται εντός 15 ημερών από τη συζήτηση της αίτησης ή από την προθεσμία για την υποβολή υπομνημάτων.
Για την άσκηση της αίτησης οι οικονομικοί φορείς καταβάλλουν παράβολο, το ύψος του οποίου ανέρχεται σε ποσοστό 0,5% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο από 1.500 ευρώ και ανώτερο από 50.000 ευρώ.
Ταυτόχρονα, με επιμέρους διατάξεις του σχεδίου νόμου προβλέπονται η θέσπιση εθνικής πολιτικής ποιότητας, η θέσπιση μηχανισμού διακυβέρνησης των υποδομών ποιότητας, η σύσταση εθνικού ψηφιακού μητρώου πιστοποιήσεων και ελέγχων και η αναμόρφωση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των εθνικών υποδομών ποιότητας.
