Ροή
Στο κρίσιμο ερώτημα για πώς οι δύο εκ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών (Εθνική Τράπεζα και Eurobank) κατάφεραν να ανακτήσουν την επενδυτική βαθμίδα, τη στιγμή που ελληνική οικονομία τοποθετείται ένα σκαλοπάτι χαμηλότερα, απαντά η Moody's, στη βάση των τελευταίων αξιολογήσεων.
Όπως αναφέρουν οι αναλυτές του οίκου, ο βασικός «μοχλός» της πρόσφατης αναβάθμισης της αξιολόγησης της Alpha Bank, της Eurobank, της Εθνικής Τράπεζας και της Τράπεζας Πειραιώς είναι η βελτίωση του λειτουργικού περιβάλλοντος της χώρας. Αυτή η βελτίωση οδήγησε τον οίκο αξιολόγησης στο να αναβαθμίσει το αντίστοιχο μακροοικονομικό προφίλ της Ελλάδας σε «Moderate +» από «Moderate -», υποστηρίζοντας τις αξιολογήσεις των τραπεζών.
Να σημειωθεί πως είχε προηγηθεί η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας στο «Ba1» από «Ba3». Η κατά δύο βαθμίδες αναβάθμιση της αξιολόγησης της Ελλάδας αντικατοπτρίζει τη θέση του οίκου ότι η ελληνική οικονομία, τα δημοσιονομικά της χώρας, οι θεσμοί και το τραπεζικό σύστημα αλλάζουν ριζικά και δομικά κάτι που θα υποστηρίξει μια συνεχή ουσιαστική βελτίωση των πιστωτικών μετρήσεων και την ανθεκτικότητα σε μελλοντικούς πιθανούς κλυδωνισμούς. Ειδικότερα, η επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας μετά τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου προσφέρει ένα υψηλό βαθμό πολιτικής σταθερότητας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ενισχύοντας τη συνεχή εφαρμογή των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων και τον σχεδιασμό περαιτέρω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, γεγονός που υποστηρίζει την προσδοκία των αναλυτών για μια περαιτέρω οικονομική και δημοσιονομική τόνωση.
Παράλληλα, οι ισχυρές οικονομικές επιδόσεις του κλάδου κατά 2022 - 2023 και το de-risking υποστηρίζουν τα ισχυρότερα πιστωτικά τους προφίλ.
Οι προοπτικές για τις ελληνικές τράπεζες είναι θετικές εξαιτίας της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) από το υψηλό του 50% το 2016 σε περίπου 8% τον περασμένο Ιούνιο. Η βελτιωμένη ποιότητα του ενεργητικού υποστηρίζει την οργανική κερδοφορία, την οικονομική ανάπτυξη και ελαχιστοποιεί τους κινδύνους φερεγγυότητας.
Η εκτίμηση της Moody's σχετικά με τη φερεγγυότητα για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες οδηγεί σε διαφορές στα BCA, με την Εθνική και τη Eurobank να βρίσκονται στο «ba2» και την Alpha Bank και την Τράπεζα Πειραιώς στο «ba3». Οι ισχυρότερες μετρήσεις κεφαλαίου, σε συνδυασμό με τα χαμηλότερα επίπεδα NPEs και τα υψηλότερα επίπεδα κάλυψης προβλέψεων, στην Εθνική και την Eurobank είναι οι κύριοι λόγοι πίσω από αυτή τη διαφορά BCA. Και οι τέσσερις τράπεζες εμφάνισαν ισχυρά επαναλαμβανόμενα κέρδη προ προβλέψεων (PPI) στο πρώτο εξάμηνο του 2023. Η Moody's αναμένει ότι και οι τέσσερις τράπεζες θα συνεχίσουν την πορεία βελτίωσης της φερεγγυότητάς τους τους επόμενους δώδεκα έως δεκαοκτώ μήνες, οδηγώντας τις θετικές προοπτικές αξιολόγησης.
Επιπλέον, η Τράπεζα Πειραιώς έχει σημειώσει σημαντική βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού τα τελευταία χρόνια, γεγονός που της επέτρεψε να καλύψει τη διαφορά με τις υπόλοιπες συστημικές, παρά τα σημαντικά υψηλότερα NPEs που υπήρχαν στο παρελθόν. Αυτό αντικατοπτρίζεται στη διπλή αναβάθμιση της τράπεζας στο BCA της. Η Τράπεζα Πειραιώς σχεδιάζει να αυξήσει περαιτέρω τα επίπεδα κάλυψης κάλυψη προβλέψεων τα επόμενα δύο χρόνια, γεγονός που θα στηρίξει περαιτέρω το πιστωτικό της προφίλ, όπως υποστηρίζει η Moody's.
Πώς η Εθνική και η Eurobank ανέκτησαν την επενδυτική βαθμίδα, ενώ η ελληνική οικονομία βρίσκεται χαμηλότερα
Σύμφωνα με τη Moody's, oι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν σημαντική έκθεση στα ελληνικά κρατικά ομόλογα και σε τιτλοποιημένα ομόλογα με εγγύηση του Δημοσίου. Επιπλέον, οι περισσότερες από τις δραστηριότητές τους βρίσκονται στην Ελλάδα και κατά συνέπεια συνδέονται με την ελληνική οικονομία. Ως αποτέλεσμα, οι βασικές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας (BCA) τους δεν μπορεί να είναι υψηλότερα από την αξιολόγηση του Δημοσίου (Ba1). Το υψηλότερο BCA που δίνει αυτήν τη στιγμή είναι το «ba2», σε Εθνική Τράπεζα και Eurobank, δίνοντας χώρο για περαιτέρω αναβαθμίσεις. Αυτό σε κάποιο βαθμό οδηγεί επίσης τις θετικές προοπτικές αξιολόγησης για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες.
Ωστόσο, οι αξιολογήσεις καταθέσεων που έχουν εκχωρηθεί στις ελληνικές τράπεζες βασίζονται στην ανάλυση του οίκου για τις μελλοντικές απώλειες εάν υπάρξει χρεοκοπία (LGF). Αυτό εξετάζει την πιθανή σοβαρότητα ζημιών για κάθε μέσο στη δομή του παθητικού μιας τράπεζας σε ένα σενάριο εξυγίανσης. Αυτές οι αξιολογήσεις τοποθετούνται είτε υψηλότερα είτε χαμηλότερα από το BCA μιας τράπεζας, με βάση τις πιθανές ζημίες που μπορεί να υποστεί ένας επενδυτής.
Αντίστοιχα, τοποθετεί τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση των καταθέσεων και των τεσσάρων τραπεζών δύο βαθμίδες υψηλότερα από τα BCA τους, για να αντικατοπτρίζει τη σχετικά χαμηλή σοβαρότητα των ζημιών για τις καταθέσεις σε ένα πιθανό σενάριο εξυγίανσης. Οι χαμηλές απώλειες εξηγούνται εν μέρει από τα σχέδια χρηματοδότησης των τραπεζών για την κάλυψη των απαιτήσεων MREL πριν το 2025. Αυτά τα μέσα παρέχουν ένα απόθεμα απορρόφησης ζημιών πριν επηρεαστούν οποιεσδήποτε καταθέσεις.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, την τοποθέτηση των αξιολογήσεων καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών με την υψηλότερη αξιολόγηση BCA (Εθνική Τράπεζα και Eurobank) στην κατηγορία επενδυτικής βαθμίδας και στο «Baa3», μία βαθμίδα υψηλότερα από την αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων. Αυτή η σχετική τοποθέτηση αντικατοπτρίζει επίσης την αλληλουχία των γεγονότων και τη σοβαρότητα των ζημιών κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Οι επενδυτές που τοποθετούνται στα ελληνικά ομόλογα είχαν δεθχεί ένα σημαντικό ονομαστικό «κούρεμα» ύψους περίπου 53,5% μέσω της συμφωνίας συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα (PSI). Για τις καταθέσεις, τέθηκαν σε ισχύ έλεγχοι κεφαλαίων που περιορίζουν τα ποσά αναλήψεων — υποδηλώνοντας αθέτηση υποχρεώσεων σύμφωνα με τους ορισμούς της Moody’s - αλλά δεν επιβλήθηκαν ονομαστικές ζημιές στους καταθέτες.
Πόσο μεγάλο κίνδυνο θέτουν οι πληθωριστικές πιέσεις, τα υψηλά επιτόκια και οι πρόσφατες πυρκαγιές και πλημμύρες στην Ελλάδα για την πιστωτική ποιότητα των τραπεζών
Σύμφωνα με τη Moody's, οι πληθωριστικές πιέσεις που προκαλούνται από τις υψηλές τιμές ενέργειας και τα αυξανόμενα επιτόκια θα πλήξουν αναπόφευκτα την ικανότητα αποπληρωμής και την ικανότητα των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους, με τον σχηματισμό NPEs να γίνεται θετικός το δεύτερο τρίμηνο του 2023. Ωστόσο, ο αντίκτυπος μέχρι στιγμής στον σχηματισμό νέων NPEs από τις τράπεζες ήταν ουδέτερος έως ελάχιστος και αναμένει ότι αυτό θα διατηρηθεί μέχρι το τέλος του έτους. Οι πρόσφατες πυρκαγιές και οι πλημμύρες στην περιοχή της κεντρικής Ελλάδας πιθανότατα θα αποδυναμώσουν την ικανότητα αποπληρωμής ορισμένων δανειοληπτών, θέτοντας ορισμένους αρνητικούς κινδύνους για την ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών. Ωστόσο, τα δύο αυτά αρνητικά σημεία είναι απίθανο να έχουν σημαντική επίδραση στη χρηματοοικονομική απόδοση των τραπεζών φέτος, όπως εκτιμούν οι αναλυτές.
Επιπλέον, η Moody's στέκεται και στη πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των τεσσάρων συστημικών για τη στήριξη των δανειοληπτών που επλήγησαν από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές, με αναστολή αποπληρωμής δανείων μέχρι το τέλος του έτους και αναβολή τυχόν πλειστηριασμών που σχετίζονται με εξασφαλίσεις για περίοδο έξι μηνών. Ο οίκος αναμένει από την Τράπεζα της Ελλάδος να προσφέρει επίσης μια μορφή ανοχής σε αυτές τις τράπεζες, επιτρέποντάς τους να μην ταξινομούν τα επηρεαζόμενα ανοίγματα ως μη εξυπηρετούμενα.
Πόσο ανθεκτικές είναι οι ελληνικές τράπεζες στα σοκ των αγορών
Καθυσηχαστική εμφανίζει η Moody's ως προς τα επίπεδα ανθεκτικότητας των τεσσάρων συστημικών. Όπως σημειώνει, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν αυξήσει τους δείκτες εποπτικών κεφαλαίων τα τελευταία τρίμηνα, με τους αναλυτές να αναμένουν μια περαιτέρω βελτίωση τα επόμενα δύο χρόνια, που θα τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν απροσδόκητα γεγονότα και κραδασμούς στις αγορές. Παρ' όλα αυτά, θεωρεί ότι η ικανότητα απορρόφησης ζημιών επηρεάζεται από το υψηλό επίπεδο αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων που ενσωματώνεται στην κεφαλαιακή τους διάρθρωση.
Ωστόσο, ο οίκος αναγνωρίζει τη βελτίωση του δείκτη Texas των ελληνικών τραπεζών, ο οποίος μετρά τον κίνδυνο που ενέχει η κεφαλαιακή τους βάση από τη μη λήψη προβλέψεων. Αυτός έχει μειωθεί από περισσότερο από 100% τα προηγούμενα χρόνια, περιορίζοντας τυχόν καθοδικούς κινδύνους για τη φερεγγυότητά τους. Τα καλά αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών στο τελευταίο stress test της ΕΒΑ δείχνουν ξεκάθαρα την ισχυρότερη κεφαλαιακή τους ανθεκτικότητα σε σύγκριση με προηγούμενες παρόμοιες ασκήσεις. Αυτή η άσκηση αποτελεί επίσης απόδειξη των ισχυρών προσπαθειών των τραπεζών να ομαλοποιήσουν τους ισολογισμούς τους και της ικανότητάς τους να δημιουργούν οργανικά νέα κεφάλαια μέσω της κερδοφορίας τους.
