Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εξαπολύσει μια σταυροφορία για να μετατρέψει την ευρωπαϊκή πολιτική προς την κατεύθυνση που επιδιώκει, κινητοποιώντας όλη τη δύναμη της αμερικανικής διπλωματίας για να προωθήσει «πατριωτικά» κόμματα, να καταστείλει τη μετανάστευση, να καταστρέψει τη «λογοκρισία» και να σώσει τον «πολιτισμό» από την παρακμή.
Το ερώτημα είναι αν οι πιεσμένοι κεντρώοι της Ευρώπης έχουν τη δύναμη – ή τη βούληση – να τον σταματήσουν, αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico.
Στο νέο έγγραφο Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας που δημοσίευσε, ο Λευκός Οίκος παρουσίασε για πρώτη φορά με ολοκληρωμένη μορφή την προσέγγισή του στις γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και ο κόσμος.
Ενώ η επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία αναφέρεται, όταν πρόκειται για την Ευρώπη, η επίσημη θέση της Αμερικής είναι πλέον ότι η ασφάλειά της εξαρτάται από το να μετατοπιστεί αποφασιστικά η πολιτική του ηπείρου προς τα δεξιά.
Σε τρεις σελίδες, το έγγραφο κατηγορεί μεταξύ άλλων την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι αυξάνει τον κίνδυνο «εξάλειψης του πολιτισμού», λόγω της αύξησης των μεταναστών, των μειούμενων γεννήσεων και της φερόμενης διάβρωσης των δημοκρατικών ελευθεριών.
«Εάν συνεχιστούν οι παρούσες τάσεις, η ήπειρος θα είναι αγνώριστη σε 20 χρόνια ή λιγότερο», αναφέρει. «Κατά συνέπεια, δεν είναι καθόλου προφανές αν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα διαθέτουν οικονομίες και στρατούς αρκετά ισχυρούς για να παραμείνουν αξιόπιστοι σύμμαχοι.»
Με τις αναφορές σε μειούμενα ποσοστά γεννήσεων και αυξανόμενη μετανάστευση, η φυλετική διάσταση της ρητορικής του Λευκού Οίκου είναι δύσκολο να αγνοηθεί. Θα είναι οικεία στους ψηφοφόρους της Ουγγαρίας, της Ιταλίας, των Κάτω Χωρών και της Γερμανίας, όπου ακροδεξιοί πολιτικοί έχουν εκφράσει τη λεγόμενη «θεωρία της μεγάλης αντικατάστασης», μια ρατσιστική θεωρία συνωμοσίας που ψευδώς ισχυρίζεται ότι οι ελίτ συμμετέχουν σε σχέδιο αλλοίωσης του λευκού πληθυσμού και μείωσης της επιρροής του. «Θέλουμε η Ευρώπη να παραμείνει ευρωπαϊκή», αναφέρει το έγγραφο.
«Μακροπρόθεσμα, είναι περισσότερο από πιθανό ότι μέσα σε λίγες δεκαετίες το αργότερο, ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ θα καταστούν πλειοψηφικά μη ευρωπαϊκά», συνεχίζει το έγγραφο - γεγονός που καθιστά «ανοιχτό ερώτημα» το αν τέτοιες χώρες θα συνεχίσουν να θεωρούν επιθυμητή μια συμμαχία με τις ΗΠΑ.
Η πολιτική συνταγή που ακολουθεί είναι ουσιαστικά αλλαγή καθεστώτος. «Στόχος μας πρέπει να είναι να βοηθήσουμε την Ευρώπη να διορθώσει την τρέχουσα πορεία της», αναφέρει η στρατηγική. Αυτό θα περιλαμβάνει την «καλλιέργεια αντίστασης» μέσα στα ευρωπαϊκά κράτη. Για να μη μείνει καμία αμφιβολία σχετικά με τον πολιτικό χαρακτήρα του μηνύματος, το έγγραφο του Λευκού Οίκου χαιρετίζει «την αυξανόμενη επιρροή των πατριωτικών ευρωπαϊκών κομμάτων» ως λόγο για αμερικανική αισιοδοξία.
Με άλλα λόγια: Στήριξη της ακροδεξιάς για να γίνει η Ευρώπη ξανά μεγάλη.
Αποφεύγοντας τη σύγκρουση
Από τότε που ο Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες διατηρούν μια αξιοσημείωτη στάση ψυχραιμίας απέναντι στις προκλήσεις του, αποφεύγοντας μέχρι στιγμής μια ανοικτή σύγκρουση που θα διέλυε πλήρως τις διατλαντικές σχέσεις.
Αλλά για τους κεντρώους ηγέτες που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην εξουσία - όπως ο Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι, ο Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο και ο Φρίντριχ Μερτς στη Γερμανία - το νέο δόγμα Τραμπ θέτει μια τόσο υπαρξιακή πρόκληση ώστε μπορεί να αναγκαστούν να την αντιμετωπίσουν κατά μέτωπο.
Η σύγκρουση αυτή θα μπορούσε να έρθει νωρίτερα παρά αργότερα, με εκλογές υψηλού διακυβεύματος σε τμήματα της Βρετανίας και της Γερμανίας το επόμενο έτος και με την πιθανότητα πρόωρων εθνικών εκλογών να παραμένει πάντα παρούσα στη Γαλλία. Σε κάθε περίπτωση, τα κόμματα που ευθυγραμμίζονται με το MAGA - το Reform U.K., η Εναλλακτική για τη Γερμανία και ο Εθνικός Συναγερμός - είναι έτοιμα να σημειώσουν κέρδη εις βάρος των κεντρώων του κατεστημένου που βρίσκονται σήμερα στην εξουσία. Είναι πλέον σαφές ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται κάλλιστα να παρέμβουν για να βοηθήσουν.
Με βάση τα τρέχοντα δεδομένα, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που έχουν ως καθήκον να προστατεύουν τις εκλογές από ξένη παρέμβαση δείχνουν ελάχιστη διάθεση να συγκρουστούν με τον Τραμπ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα τα σχέδιά της για μια «ασπίδα της δημοκρατίας» ώστε να προστατευθούν οι εκλογές από την παραπληροφόρηση και την ξένη παρέμβαση. Ο Μάικλ ΜακΓκραθ, ο επίτροπος αρμόδιος για την πολιτική αυτή, είπε πρόσφατα στο POLITICO ότι η ασπίδα πρέπει να εφαρμοστεί ευρέως, καθώς η Ρωσία «δεν είναι ο μόνος παράγοντας» που μπορεί να έχει «έννομο συμφέρον» να επηρεάσει εκλογές. «Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που θα ήθελαν να βλάψουν τον ιστό της ΕΕ και τελικά να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς της», είπε. Με δεδομένη τη νέα Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας, η Αμερική του Τραμπ πρέπει πλέον σίγουρα να συγκαταλέγεται σε αυτούς.
Όμως ο ΜακΓκραθ κράτησε διπλωματική στάση όταν ρωτήθηκε - πριν δημοσιευθεί η στρατηγική - αν θα προτιμούσε οι Αμερικανοί ηγέτες να πάψουν να κάνουν εκστρατεία σε ευρωπαϊκές εκλογές και να επικρίνουν την ευρωπαϊκή δημοκρατία.
«Έχουν δικαίωμα στη γνώμη τους, αλλά εμείς έχουμε τα δικά μας πρότυπα και επιδιώκουμε να εφαρμόζουμε τις δικές μας αξίες και την ευρωπαϊκή προσέγγιση στις διεθνείς υποθέσεις και τη διεθνή διπλωματία», απάντησε ο ΜακΓκραθ. «Δεν σχολιάζουμε ούτε παρεμβαίνουμε σε εσωτερικά ζητήματα ενός στενού εταίρου όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.»
Αξιοθρήνητοι τζαμπατζήδες
Ακόμη και πριν δημοσιευτεί η στρατηγική, στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ είχαν ήδη δώσει άφθονες αποδείξεις της περιφρόνησής τους προς το πολιτικό κέντρο της Ευρώπης. Μέχρι στιγμής φέτος, ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς εξαπέλυσε επίθεση εναντίον της Ευρώπης για την ελευθερία του λόγου και τη δημοκρατία· ο Έλον Μασκ παρενέβη στις γερμανικές εκλογές για να στηρίξει την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία· και ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ επέκρινε ιδιωτικά τους «αξιοθρήνητους» Ευρωπαίους επειδή «ζουν τζάμπα» σε θέματα ασφάλειας.
Η διαφορά αυτή τη φορά είναι ότι η Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας του Τραμπ είναι επίσημη. «Ήταν άλλο να το σκέφτονται και να το λένε μεταξύ τους (ή σε μια ομιλία στο Μόναχο)», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Και είναι κάτι εντελώς διαφορετικό να το περιλαμβάνεις σε επίσημο έγγραφο πολιτικής».
Αυτό που είναι χειρότερο για ηγέτες όπως ο Μακρόν, ο Μερτς και ο Στάρμερ είναι ότι η ανάλυση της τραμπικής πλευράς - ότι μια κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων θέλει το δικό της ευρωπαϊκό MAGA - μπορεί τελικά να αποδειχθεί σωστή.
Όλοι αυτοί οι ηγέτες βρίσκονται υπό τεράστια πίεση από τη λαϊκιστική δεξιά στη δική τους πολιτική σκηνή. Στη Βρετανία, το Reform U.K. του Νάιτζελ Φάρατζ αναμένεται να σημειώσει σημαντικά κέρδη στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές του επόμενου έτους, κάτι που θα μπορούσε να πυροδοτήσει αμφισβήτηση της ηγεσίας στο κυβερνών Εργατικό Κόμμα και ενδεχομένως να οδηγήσει στην απομάκρυνση του Στάρμερ.
Στο Παρίσι, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν ταλαιπωρεί τους ήδη δυσκολευόμενους συνεργάτες του Μακρόν στο κοινοβούλιο, ενώ η Εναλλακτική για τη Γερμανία αναπνέει στον σβέρκο του Μερτς στο Βερολίνο, πιέζοντάς τον να υιοθετεί όλο και σκληρότερες θέσεις στο μεταναστευτικό.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός αποκάλυψε σε συνέντευξή του στον Economist αυτή την εβδομάδα ότι μίλησε με τον Μερτς και τον Μακρόν σε ένα πρόσφατο ιδιωτικό δείπνο στο Βερολίνο για την κοινή απειλή που όλοι αντιμετωπίζουν από τα δεξιά. «Αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις, ή εκδοχές των ίδιων προκλήσεων, και το συζητάμε», είπε ο Στάρμερ.
Αν η Αμερική υλοποιήσει πράγματι τη νέα στρατηγική του Τραμπ, τότε τα ιδιωτικά δείπνα μεταξύ φίλων ίσως να μην είναι αρκετά.
Φωτογραφία @AP
