Τελευταία ενημέρωση 23.53
Το κολοσσιαίο μπλακάουτ που πλήττει την ιβηρική χερσόνησο προκάλεσε εικόνες χάους σε Ισπανία και Πορτογαλία, με παράλυση των δημόσιων συγκοινωνιών, εγκλωβισμό ανθρώπων σε τρένα και ανελκυστήρες, ενώ πυροδότησε κυκλοφοριακά προβλήματα και καθυστερήσεις αεροπορικών πτήσεων καθώς επηρεάστηκαν οι αφίξεις και οι αναχωρήσεις σε ορισμένα μεγάλα αεροδρόμια, όπως σε Λισαβόνα, Βαρκελώνη και Μαδρίτη. Προβλήματα εντοπίστηκαν και σε τμήματα της Γαλλίας.
Οι αρχές της Ισπανίας δεν διαθέτουν προς το παρόν πληροφορίες που να εξηγούν μετά βεβαιότητας την αιτία του γενικευμένου μπλακάουτ στην ιβηρική χερσόνησο, ανακοίνωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, σημειώνοντας ότι σε αυτό το στάδιο δεν έχει αποκλειστεί «καμία θεωρία».
«Δεν έχουμε ακόμη συμπερασματικές πληροφορίες για τα αίτια» της διακοπής, είπε ο Σάντσεθ στο σύντομο μήνυμά του προς τον ισπανικό λαό. «Για αυτό ζητώ από τους πολίτες, όπως το κάναμε και σε παλαιότερες κρίσεις, να ενημερώνονται από επίσημες πηγές» και να μην ακούν «εικασίες», πρόσθεσε, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Το υπουργείο διευκρίνισε ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα εφαρμοστεί στις περιοχές που θα το ζητήσουν. Μέχρι στιγμής, οι περιφέρειες της Μαδρίτης, της Ανδαλουσίας και της Εξτρεμαδούρα έχουν ζητήσει από την κεντρική κυβέρνηση να αναλάβει τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης καθώς και άλλες λειτουργίες.
Η ηλεκτροδότηση αρχίζει να αποκαθίσταται σταδιακά στη Χώρα των Βάσκων και σε περιοχές της Βαρκελώνης, σύμφωνα με μάρτυρες τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο Reuters, όμως δεν είναι προς το παρόν σαφές πότε θα αποκατασταθεί πλήρως η βλάβη που προκάλεσε μπλακάουτ σε όλη την Ιβηρική χερσόνησο.
Κάτοικοι που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters είπαν ότι, έπειτα από οκτώ ώρες, έχει πλέον αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση σε ορισμένες συνοικίες της κεντρικής Μαδρίτης.
Σύμφωνα με τη διαχειρίστρια εταιρεία του δικτύου REE, έχει αποκατασταθεί το πρόβλημα στο 20% της ηπειρωτικής Ισπανίας. «Αποκαταστάθηκε πάνω από το 1/5 της ζήτησης, με 5.508 MW προερχόμενα από την αυτόνομη παραγωγή και τη διασύνδεση με τη Γαλλία. Η ηλεκτροδότηση σταδιακά αποκαθίσταται σε όλες τις ζώνες», ανέφερε η REE.
Τα νοσοκομεία στη Μαδρίτη και την Καταλονία ανέστειλαν όλες τις προγραμματισμένες ιατρικές πράξεις αλλά είναι σε θέση να φροντίζουν τους ασθενείς που νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση, χάρη στις γεννήτριές τους. Πολλά διυλιστήρια διέκοψαν τη λειτουργία τους και ορισμένα πολυκαταστήματα έκλεισαν και στις δύο χώρες, όπως τα σουπερμάρκετ Lidl και το ΙΚΕΑ.
Σε σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο αποδίδεται προς το παρόν το μπλακάουτ
Ο φορέας του πορτογαλικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας REN ανακοίνωσε πως ένα σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο στην Ισπανία, με ακραίες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στο εσωτερικό της χώρας, κατέβασε τον «γενικό». Παράλληλα, όπως εκτίμησε, η πλήρης αποκατάσταση του πορτογαλικού δικτύου ηλεκτροδότησης μπορεί να διαρκέσει έως και μία εβδομάδα.
«Μπορεί να χρειαστούν έως και 10 ώρες για την αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης» δήλωσε εκπρόσωπος της διαχειρίστριας εταιρείας ηλεκτροδότησης της Ισπανίας, Red Electrica. «Η αποκατάσταση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες», υπογράμμισε χαρακτηριστικά, προειδοποιώντας πως «οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι θα μπορούσε να διαρκέσει από 6 έως 10 ώρες».
Η εταιρεία ύδρευσης EPAL ανέφερε ότι ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα και με την υδροδότηση. Στα καταστήματα ο κόσμος σχημάτιζε ουρές για να αγοράσει φακούς, γεννήτριες και μπαταρίες. Ο πάροχος ηλεκτρικού ρεύματος EDP διαμήνυσε στους πελάτες του ότι δεν γνωρίζει πότε θα «ομαλοποιηθεί» η κατάσταση, προειδοποιώντας ότι ενδέχεται να χρειαστούν «πολλές ώρες» μέχρι να γίνει αυτό, σύμφωνα με την εφημερίδα Publico.
Απομακρύνεται το σενάριο της κυβερνοεπίθεσης
Δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει «σε αυτό το στάδιο» ότι το μπλακάουτ ήταν αποτέλεσμα κυβερνοεπίθεσης, διαβεβαίωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα. «Οι διαχειριστές του δικτύου των δύο χωρών προσπαθούν να βρουν την αιτία της βλάβης και να αποκαταστήσουν την τροφοδοσία» ανέφερε ο Κόστα. «Δεν υπάρχει ένδειξη κυβερνοεπίθεσης σε αυτό το στάδιο», πρόσθεσε.
Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Λουίς Μοντενέγκρο επιβεβαίωσε ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις» κυβερνοεπίθεσης. Μιλώντας σε δημοσιογράφους είπε επίσης ότι η βλάβη αναμένεται να αποκατασταθεί «εντός των επόμενων ωρών». Πάντως, η διαχειρίστρια εταιρεία του πορτογαλικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας (REN) στην ανακοίνωσή της σημείωσε ότι είναι «αδύνατον να προβλέψει» πότε θα επανέλθει η τροφοδοσία στη χώρα.
«Προς το παρόν, είναι ακόμη αδύνατον να προβλέψουμε πότε θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση», σημείωσε. Η ισπανική και η πορτογαλική κυβέρνηση συγκάλεσαν έκτακτες συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου μετά το μπλακάουτ. Ο ισπανικός διαχειριστής δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας Red Electrica ανακοίνωσε ότι συνεργάζεται με τις εταιρείες ενέργειας για να αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση.
Τόσο στη Μαδρίτη όσο και στη Βαρκελώνη, πολλοί κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους, με τα τηλέφωνά τους στο χέρι, αναζητώντας ματαίως σήμα. Μετρό και τρένα έχουν ακινητοποιηθεί. Η Γενική Διεύθυνση Οδικής Κυκλοφορίας (DGT) ζήτησε από οδηγούς να μην ταξιδεύουν με τα αυτοκίνητα τους. Οι ισπανικές αρχές ζήτησαν από τους Ισπανούς να μην ταξιδεύουν. Σύμφωνα με το δημόσιο ραδιόφωνο RNE, το μπλακάουτ δεν επηρεάζει τα Κανάρια Νησιά και τις Βαλεαρίδες Νήσους.
Το ισπανικό Συμβούλιο Πυρηνικής Ασφάλειας (CSN) ανακοίνωσε σήμερα ότι από το κολοσσιαίο μπλακάουτ έκλεισαν αυτόματα τέσσερις πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με τους αντιδραστήρες να λειτουργούν πλέον με εφεδρικές γεννήτριες ντίζελ. Μετά τη διακοπή ηλεκτροδότησης, «οι αντιδραστήρες των σταθμών που λειτουργούσαν (Almaraz II, Ascó I και II, Vandellós II) έκλεισαν αυτόματα - σύμφωνα με τον σχεδιασμό τους - και οι εφεδρικές γεννήτριες ντίζελ τους τέθηκαν σε λειτουργία και διατηρούν τους σταθμούς σε ασφαλή κατάσταση», τόνισε το CSN σε ανακοίνωσή του.
«Δεν καταλαβαίνω τίποτα. Δεν ξέρω σε ποιον να στραφώ. Η κόρη μου στη Βαρκελώνη γεννάει. Δεν θέλουμε να χάσουμε το τρένο για εκεί». Είπε ο Άνχελες Αλβάρεθ, ένας επίδοξος ταξιδιώτης που περίμενε έξω από τον σιδηροδρομικό σταθμό Ατότσα της Μαδρίτης.
Τα πλάνα από σουπερμάρκετ της Μαδρίτης δείχνουν μεγάλες ουρές στα ταμεία και άδεια ράφια, καθώς ο κόσμος έτρεξε να κάνει προμήθειες.
«Αυτό το συμβάν δεν είχε καμία επίπτωση στους εργαζόμενους, το κοινό ή το περιβάλλον», διαβεβαίωσε η CNS. Παράλληλα, η ισπανική πετρελαϊκή Moeve διέκοψε τις δραστηριότητές της στα διυλιστήρια πετρελαίου της στην Ισπανία μετά το μπλακάουτ, δήλωσε εκπρόσωπος της πετρελαϊκής. Η Moeve, παλαιότερα γνωστή ως Cepsa, λειτουργεί τρία ισπανικά διυλιστήρια, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% της δυναμικότητας διύλισης της χώρας.
Η E-Redes, ισπανική εταιρεία παρακολούθησης του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ανακοίνωσε ότι εργάζεται για την αποκατάσταση της σύνδεσης σε φάσεις. «Πρόκειται για ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πρόβλημα», τόνισε.
Η Τράπεζα της Ισπανίας ανέφερε ότι τα ηλεκτρονικά τραπεζικά συστήματα λειτουργούν «επαρκώς» χάρη στα εφεδρικά συστήματά τους, όμως κάποιοι κάτοικοι λένε ότι οι οθόνες των ΑΤΜ είχαν σβήσει.
«Βρίσκομαι σε ένα κέντρο δεδομένων και όλα έσβησαν. Όλοι οι συναγερμοί ηχούν και τώρα περιμένουμε να μάθουμε τι συνέβη», είπε ο μηχανικός, κάτοικος Βαρκελώνης, Χοσέ Μαρία Εσπέχο, 40 ετών.
Σε βίντεο που ανάρτησε στην πλατφόρμα Χ ο δήμαρχος της Μαδρίτης Χοσέ Λουίς Μαρτίνεθ-Αλμέιδα, προέτρεψε τους κατοίκους να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους και να μείνουν εκεί όπου βρίσκονται. «Είναι ουσιαστικής σημασίας να μπορούν να κυκλοφορούν τα οχήματα έκτακτης ανάγκης», εξήγησε.
Εκατοντάδες απεγκλωβισμοί από ανελκυστήρες
Οι τοπικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί έκαναν επίσης λόγο για ανθρώπους που εγκλωβίστηκαν σε ανελκυστήρες και σε συρμούς του μετρό. Οι υπηρεσίες διάσωσης έκαναν 286 απεγκλωβισμούς, μόνο στην περιοχή της Μαδρίτης.
Κάποιοι κάτοικοι κατάφεραν να συνδεθούν στο Ίντερνετ και να αναρτήσουν βίντεο όπου αφηγούνται τις περιπέτειές τους – είτε στα μέσα μεταφοράς, είτε στα ασανσέρ. «Χτυπούσα την πόρτα και φώναζα. Με άκουσε ένας γείτονας και ειδοποίησε τη δημοτική αστυνομία», είπε ένας άνδρας, που παγιδεύτηκε επί 40 λεπτά σε έναν ανελκυστήρα.
Περίπου το 43% της ενέργειας της Ισπανίας προέρχεται από μονάδες που λειτουργούν με ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά. Η πυρηνική ενέργεια καλύπτει το 20% των αναγκών και τα ορυκτά καύσιμα άλλο ένα 23%.
Η πορτογαλική αστυνομία ανέφερε ότι οι φωτεινοί σηματοδότες έσβησαν σε όλη τη χώρα. Το μετρό δεν λειτουργεί στη Λισαβόνα και το Πόρτο και τα δρομολόγια των τρένων διακόπηκαν. Η διαχειρίστρια εταιρεία του μετρό της Λισαβόνας ανέφερε ότι οι συρμοί ακινητοποιήθηκαν και κάποιοι άνθρωποι εγκλωβίστηκαν σε αυτούς.
Μια πηγή της αεροπορικής εταιρείας TAP Air είπε ότι το αεροδρόμιο της Λισαβόνας λειτουργεί με εφεδρικές γεννήτριες. Η ΑΕΝΑ, που διαχειρίζεται 46 αεροδρόμια στην Ισπανία, ανέφερε καθυστερήσεις στις πτήσεις σε όλη τη χώρα.
Τέτοια εκτεταμένα, πολύωρα μπλακάουτ είναι σπάνια στην Ευρώπη. Το 2003 ένα πρόβλημα σε μια γραμμή υδροηλεκτρικού σταθμού μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε μπλακάουτ 12 ωρών στην ιταλική χερσόνησο. Το 2006 από υπερφόρτωση του δικτύου στη Γερμανία σημειώθηκαν διακοπές στην ηλεκτροδότηση σε ορισμένες περιοχές της χώρας, καθώς επίσης και στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αυστρία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, ακόμη και το Μαρόκο.
Εικόνες χάους
Η διακοπή ρεύματος έχει επηρεάσει πολλές περιοχές της πόλης της Λισαβόνας, όπου το σύστημα οδικής σηματοδότησης παρουσιάζει βλάβες. Τουλάχιστον τέσσερα τρένα του μετρό στην πορτογαλική πρωτεύουσα χρειάστηκε να εκκενωθούν. Εκατοντάδες άνθρωποι στέκονταν έξω από κτίρια γραφείων στους δρόμους της Μαδρίτης και υπάρχει ισχυρή αστυνομική παρουσία γύρω από κρίσιμης σημασίας κτίρια. 1 από τους 4 πύργους στη Μαδρίτη που στεγάζει τη βρετανική πρεσβεία εκκενώθηκε, τόνισε ένας κάτοικος στο Reuters.
Άτομα έχουν παγιδευτεί σε ακινητοποιημένα βαγόνια και ανελκυστήρες του μετρό, τα φανάρια επηρεάστηκαν σε όλη τη χώρα, το μετρό έκλεισε στη Λισαβόνα και στο Πόρτο και τα τρένα έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας. Η Metropolitano de Lisboa, δήλωσε ότι το μετρό είναι ακινητοποιημένο με ανθρώπους να βρίσκονται ακόμα μέσα στα τρένα, ενώ το αεροδρόμιο της Λισαβόνας λειτουργεί με εφεδρικές γεννήτριες, ενώ η AENA, η οποία διαχειρίζεται 46 αεροδρόμια στην Ισπανία, ανέφερε καθυστερήσεις πτήσεων σε όλη τη χώρα.
Πανικός στους δρόμους της Ισπανίας
Ο Κάρλος Κοντόρι βρισκόταν στο μετρό της Μαδρίτης όταν έγινε η μαζική διακοπή ηλεκτροδρότησης. «Τα φώτα έσβησαν και το μετρό σταμάτησε», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο 19χρονος εργαζόμενος. «Ευτυχώς, το βαγόνι μπόρεσε να κυλήσει μέχρι την αποβάθρα», είπε. «Οι άνθρωποι σοκαρίστηκαν επειδή αυτό δεν έχει ξανασυμβεί στην Ισπανία... Δεν υπάρχει δίκτυο, δεν μπορώ να επικοινωνήσω με την οικογένειά μου, τους γονείς μου, τίποτα. Δεν μπορώ καν να πάω στη δουλειά».
Στην πλατεία Θιμπέλες, μία από τις μεγαλύτερες διασταυρώσεις της ισπανικής πρωτεύουσας, οι φωτεινοί σηματοδότες είναι εκτός λειτουργίας. Αστυνομικοί προσπαθούν να επιβάλλουν την τάξη εν μέσω μιας κακοφωνίας από σειρήνες, σφυρίχτρες και κόρνες. Σαστισμένοι υπάλληλοι γραφείου συγκεντρώθηκαν σε δρόμους καθώς δεν δούλευαν οι υπολογιστές τους, και μεγάλες ουρές σχηματίζονταν έξω από τράπεζες, με ορισμένους να εκφράζουν την ανακούφισή τους που δεν παγιδεύτηκαν σε ανελκυστήρες.
Η 16χρονη Μαρίνα Σιέρα είναι αποπροσανατολισμένη και προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον πατέρα της και να αυτοσχεδιάσει μια διαδρομή για το σπίτι της στα προάστια της Μαδρίτης μετά το κλείσιμο του σχολείου της. «Το κτίριο στο οποίο βρισκόμασταν έβγαζε καπνό, έπρεπε να μας βγάλουν έξω γρήγορα... Είμαι σοκαρισμένη γιατί όλα είναι εντελώς εκτός ελέγχου», είπε ανήσυχη η μαθήτρια λυκείου.
Στη Βαρκελώνη, κάτοικοι και τουρίστες κατέκλυσαν τους δρόμους, αποπροσανατολισμένοι. Η Λάια Μονσεράτ, η οποία ζει σε απόσταση μιας ώρας από τη Βαρκελώνη, έκανε μια παρουσίαση όταν σημειώθηκε διακοπή ρεύματος στο σχολείο της. «Καθώς το ίντερνετ δεν επέστρεφε, μας είπαν να πάμε σπίτια μας... Δεν υπήρχε ούτε τρένο», τόνισε η νεαρή Λάια. Η Λεονόρ Αμπεκάσις, τουρίστρια από τη γειτονική Πορτογαλία, βρισκόταν σε ένα κατάστημα όταν αυτό βυθίστηκε στο σκοτάδι.
«Περιμένουμε να επανέλθει το ηλεκτρικό ρεύμα», είπε η 27χρονη, λέγοντας ότι ανησυχεί για την πτήση της επιστροφής της στη Λισαβόνα. Άλλοι ανησυχούν για ευπαθή αγαθά που έχουν αφήσει στα ψυγεία τους. «Υποφέραμε από μια πανδημία, δεν νομίζω ότι αυτό είναι χειρότερο», δήλωσε ένας 53χρονος διοικητικός υπάλληλος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. «Είναι όπως όλα τ' άλλα, το συνηθίζεις και αρχίζεις να συνειδητοποιείς ότι δεν ήρθε το τέλος του κόσμου».
Μήνυμα από Κομισιόν
Η Κομισιόν σχολίασε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί τονίζοντας ότι είναι σε επαφή με τις αρχές των δυο χωρών και ότι η Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση, κάνοντας λόγο για πρωτόκολλα που υπάρχουν για την αποκατάσταση λειτουργίας των συστημάτων. «Η Επιτροπή βρίσκεται σε επαφή με τις εθνικές αρχές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας καθώς και με τον ENTSO-E για να κατανοήσει την υποκείμενη αιτία και τον αντίκτυπο της κατάστασης. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση και θα διασφαλίσει την ομαλή ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των σχετικών μερών. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ (κώδικας δικτύου έκτακτης ανάγκης και αποκατάστασης), υπάρχουν πρωτόκολλα για την αποκατάσταση της λειτουργίας του συστήματος».
Έτοιμη να βοηθήσει η Ουκρανία
Η Ουκρανία είναι έτοιμη να βοηθήσει στην αποκατάσταση των ενεργειακών δικτύων μετά τα μαζικά μπλακάουτ, δήλωσε σήμερα ο Ουκρανός υπουργός Ενέργειας, Γκέρμαν Γκαλουσένκο. «Είμαστε έτοιμοι να μοιραστούμε γνώσεις και εμπειρία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια των συστηματικών ρωσικών επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές», δήλωσε ο Γκαλουσένκο.
