Θλιβερή πρωτιά κατέχει -και μάλιστα με εντυπωσιακή συνέπεια- η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, στα νοσοκομειακά ανθεκτικά μικρόβια και στην μικροβιακή αντοχή στην κοινότητα, καθώς με εξαίρεση το 2021 που κατείχε την 3η θέση μετά την Ρουμανία και την Βουλγαρία, η Ελλάδα έρχεται σταθερά πρώτη.
Όπως εξηγεί η Ομότιμη Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ Ελένη Γιαμαρέλλου, επίτιμη πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Χημειοθεραπείας, τα τρία νοσοκομειακά μικρόβια που καταγράφουν την υψηλότερη αντοχή στα νοσοκομεία του ΕΣΥ περιλαμβάνουν το acetinobacter, την κλεμπσιέλλα και την ψευδομονάδα, ενώ στην κοινότητα την μεγαλύτερη αντοχή στα αντιβιοτικά παρουσιάζουν ο πνευμονιόκοκκος και το κολοβακτηρίδιο (E.coli).
Τα πιο πρόσφατα δεδομένα αφορούν στο τελευταίο έτος καταγραφής (2022) και αναμένονται τον προσεχή Ιούνιο τα δεδομένα του 2023, με διαφορετικό πλέον (πιο σύνθετο) τρόπο καταγραφής. Οι καταγραφές ξεκίνησαν το 2016, με την Ελλάδα να είναι πρώτη πανευρωπαϊκά στα ανθεκτικά μικρόβια το 2020, 3η το 2021 (πίσω από Ρουμανία και Βουλγαρία) και πρώτη ξανά το 2022.
Πάνω από 1 στους 4 θανάτους αφορά άτομο χωρίς υποκείμενα νοσήματα
Στην εποχή της πανδημίας, στην Ελλάδα, η χρήση των αντιβιοτικών σε ποσοστό 75% βρέθηκε να είναι αδικαιολόγητη και μικροβιακή συνύπαρξη με τον κορονοϊό καταγράφηκε μονάχα στο 8% των συνολικών περιστατικών!
- Διαβάστε ακόμα - Δωρεάν χειρουργεία και θεραπεία σε 450 γυναίκες με καρκίνο μαστού - Τι περιλαμβάνει ο προληπτικός έλεγχος
Πλέον καθώς η πανδημία covid 19 γίνεται παρελθόν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τη νέα πανδημία της μικροβιακής αντοχής. Τα παγκόσμια δεδομένα είναι ανησυχητικά: Το 2019, 5 εκατ. άνθρωποι πέθαναν παγκοσμίως εξαιτίας μόλυνσης από ανθεκτικά μικρόβια με τους ηλικιωμένους που παρουσιάζουν πολλές συννοσηρότητες να είναι οι πλέον ευάλωτοι. Όλοι γνωρίζουμε ανθρώπους που υπέστησαν ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου ή μια ιογενή λοίμωξη, νοσηλεύθηκαν σε νοσοκομείο, ξεπέρασαν τον πρωτογενή κίνδυνο και προσβλήθηκαν κατά τη νοσηλεία τους από ανθεκτικό μικρόβιο από το οποίο κατέληξαν. Ωστόσο, το πιο ανησυχητικό εύρημα είναι ότι από τους 5 εκατ. θανάτους, το 1,3 εκατ. αφορούν ανθρώπους δεν είχαν καμία συννοσηρότητα και κανένα υποκείμενο παράγοντα κινδύνου.
Το 2020, οι θάνατοι από τα ανθεκτικά μικρόβια στην Ελλάδα ήταν περίπου 2000, ενώ σε δύο Σκανδιναβικά κράτη με συγκρίσιμο πληθυσμό με την πατρίδα μας, την Σουηδία και τη Νορβηγία καταγράφηκαν αντίστοιχα 300 θάνατοι και 100 θάνατοι. Κι αν η σύγκριση φαντάζει μοιραία με τα πολύ προηγμένα κράτη του Ευρωπαϊκού Βορά, ακόμα και η γειτονική Ιταλία, του Μεσογειακού Νότου παρουσιάζει πολύ καλύτερη εικόνα από την Ελλάδα, καθώς καταγράφει μεν 1800 θανάτους αλλά έχει πληθυσμό 59 εκατ. άρα 5πλάσιο της πατρίδας μας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε και παρουσίασε η ομότιμη καθηγήτρια παθολογίας-λοιμώξεων Ελένη Γιαμαρέλλου, ο πνευμονιόκοκκος (ο βασικός υπαίτιος για την εμφάνιση πνευμονίας) παρουσιάζει αντοχή στην πενικιλίνη και τις μακρολίδες, ενώ το κολοβακτηρίδιο (E.coli) στις κινολόνες.
Oι κινολόνες είναι βακτηριοκτόνες για όλα τα εντεροβακτηριακά, τις ναϊσσέριες και τους σταφυλοκόκκους, ενώ οι πιο γνωστές μακρολίδες περιλαμβάνουν τα αντιβιοτικά διριθρομυκίνη και ερυθρομυκίνη που χρησιμοποιούνται ευρέως.
Αμοξυκιλλίνη με κλαβουλανικό οξύ το πιο δημοφιλές αντιβιοτικό
Στην δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών (ΙΣΑ) για το κοινό και την στάση του απέναντι στα αντιβιοτικά βρέθηκε ότι το 74% των ατόμων που έλαβαν αντιβιοτικά τα πήραν με συνταγή γιατρού, ενώ υπάρχει ακόμα ένα ποσοστό 3% που τα προμηθεύεται χωρίς συνταγή από τον πάγκο του φαρμακείου! Οι βασικότερες αιτίες για τη λήψη αντιβιοτικού περιλαμβάνουν τις παθήσεις του ανώτερου αναπνευστικού και τις οδοντιατρικές παθήσεις.
Για το κολοβακτηρίδιο (E.coli) και την ουρολοίμωξη στην κοινότητα (σε ασθενείς που δεν χρειάστηκαν εισαγωγή στο νοσοκομείο) η αντοχή στην αμοξυκιλλίνη φτάνει το 48%, ενώ η αντοχή στον συνδυασμό αμοξυκιλλίνης-κλαβουλανικού οξέος φτάνει το 23%. Η (σκέτη) αμοξυκιλλίνη έχει σταματήσει να είναι το πιο «δημοφιλές» και συνήθως χορηγούμενο αντιβιοτικό που απαντά ο κόσμος ότι το έχει στο σπίτι του και πλέον στην πρώτη θέση βρίσκεται η αμοξυκιλλλίνη με κλαβουλανικό οξύ. Σημειώνεται ότι η αμοξυκιλλίνη είναι μια ημισυνθετική πενικιλίνη, ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό φάρμακο απέναντι στον στρεπτόκοκκο Α που μας έχει προκαλέσει τόση ανησυχία με τους θανάτους σε παιδιά κι ενήλικες, αλλά για να παραμείνουν ισχυρά όπλα τα αντιβιοτικά δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση.
Το strep test να γίνεται από γιατρό
Ένα ιδιαίτερα πολύτιμο όπλο για την ορθή τους χρήση είναι το strep test που δίνει αποτέλεσμα εντός 10 λεπτών, αλλά δεν πρέπει οι γονείς να το κάνουν μόνοι τους. «Το strep test είναι ένα ιδιαίτερο τεστ, όχι σαν της γρίπης και του covid που το παίρνουμε από το φαρμακείο και το κάνουμε μόνοι μας σαν self test στο σπίτι. Πρέπει να το κάνει ο παιδίατρος, παθολόγος, ο ΩΡΛ» τονίζει η ομότιμη καθηγήτρια ελένη Γιαμαρέλλου, θυμίζοντας πως πληθώρα χωρών στην Ευρώπη έχουν επιβάλλει καθολική χρήση του strep test.
Επίσης άλλο σημαντικό όπλο για τη μείωση της μικροβιακής αντοχής είναι ο προληπτικός εμβολιασμός, δηλαδή η διενέργεια τόσο των παιδιατρικών εμβολίων όσο και των εμβολίων των ενηλίκων όπως για τον πνευμονιόκοκκο και τον ιό RSV (αναπνευστικό συγκυτιακό ιό). Κλείνοντας, οι προβλέψεις της έγκυρης επιστημονικής επιθεώρησης Lancet για την προσεχή 25ετία (2025-2050) είναι εξαιρετικά δυσοίωνη κάνοντας λόγο για 200 εκατ. θανάτους από ανθεκτικά μικρόβια, εκ των οποίων τα 40 εκατ. θα αφορούν ασθενείς χωρίς άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες).
Δηλαδή με βάση αυτές τις εκτιμήσεις ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι χωρίς υποκείμενα νοσήματα θα κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους από ανθεκτικά μικρόβια.
