Με σύνθετες και επιτακτικές προκλήσεις βρίσκεται αντιμέτωπος ο ελληνικός τουρισμός παρότι τα μηνύματα για το 2025 παραμένουν θετικά, χάρη στην αύξηση αφενός των αεροπορικών αφίξεων έως και τον Ιούνιο και αφετέρου των προγραμματισμένων έως και τον Οκτώβριο αεροπορικών θέσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι φορείς του κλάδου υπογραμμίζουν την ανάγκη για συνεχή θεσμικό διάλογο, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για χρονίζουσες εκκρεμότητες που στερούν πόντους ανταγωνιστικότητας από τον κλάδο.
Άνοδος το πρώτο εξάμηνο
Ενδεικτικό της δυναμικής του κλάδου, ο οποίος έχει αποδείξει την ανθεκτικότητά του τα τελευταία χρόνια, είναι η αύξηση εισπράξεων, αφίξεων και κρατήσεων, όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ, κ. Γιάννης Παράσχης κατά την 33η Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου που πραγματοποιήθηκε χθες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Πέρα από την αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων, που σε επίπεδο πρώτου τριμήνου έφτασε το 4,4% (σ.σ. την περίοδο Ιανουαρίου–Μαρτίου 2025 οι ταξιδιωτικές εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 1,073 δις ευρών) οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, παρουσιάζουν αύξηση κατά +7% σε σχέση με το 2024 από τις αρχές του χρόνου έως και τις αρχές Ιουνίου σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ και της ΤτΕ. Αντίστοιχα ο προγραμματισμός αεροπορικών θέσεων για την περίοδο Μαρτίου – Οκτωβρίου του 2025 παρουσιάζει αύξηση της τάξεως του 5,3%, γεγονός που σύμφωνα με τον κ. Παράσχη γεννά συγκρατημένη αισιοδοξία.
«Μια ακόμα καλή χρονιά» χαρακτήρισε το 2025 και ο Πρόεδρος της Aegean, κ. Ευτύχης Βασιλάκης μιλώντας από το βήμα της Γ.Σ. του ΣΕΤΕ, επισημαίνοντας ωστόσο ότι δεν αναμένονται οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης στους οποίους μας ειχε συνηθίσει ο τουρισμός τα προηγούμενα χρόνια.
Οι προκλήσεις του κλάδου
Βασική αιτία της προαναφερθείσας «συγκράτησης» όπως υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ είναι οι σύνθετες και επιτακτικές προκλήσεις «τις οποίες δεν μπορούμε να αγνοήσουμε καθώς ρίχνουν ήδη την σκιά τους και θα μας επηρεάσουν ακόμα περισσότερα από το 2026 κι έπειτα». Σε αυτές ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ συμπεριέλαβε το χωροταξικό, το ζήτημα των βραχυχρόνιων μισθώσεων αλλά και τις διαδοχικές αυξήσεις του Τέλους Ανθεκτικότητας που σε συνδυασμό με την υψηλή φορολόγηση ναρκοθετούν τον τουριστικό προϊόν της χώρας έναντι του ανταγωνισμού.
«Φρένο» στις επενδύσεις τραβά το χωροταξικό
Όσον αφορά στο χωροταξικό επεσήμανε ότι η απουσία του εξακολουθεί να επηρεάζει τα επενδυτικά σχέδια στη χώρα μας. «Η θεσμοθέτηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου Τουρισμού η οποία παραμένει σε εκκρεμότητα είναι απολύτως αναγκαία για να υπάρξει ένα σαφές και σταθερό πλαίσιο για τις τουριστικές επενδύσεις. Παράλληλα, απαιτείται εναρμόνιση με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια για αποφυγή αντιφάσεων και αυθαίρετων ερμηνειών που δημιουργούν ανασφάλεια και στρεβλώσεις. Χωρίς ασφάλεια δικαίου, σοβαρές επενδύσεις δεν θα υλοποιηθούν και η φέρουσα ικανότητα των προορισμών θα κινδυνεύσει» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παράσχης.
Περισσότερα Airbnb από ότι δωμάτια ξενοδοχείων
Μεγάλο ανταγωνιστή της κλασσικής ξενοδοχίας χαρακτήρισε ο κ. Παράσχης και τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Υπογράμμισε μάλιστα ότι στην περίπτωση της χώρας μας, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ, ο αριθμός των κλινών βραχυχρόνιας μίσθωσης πιθανότατα ξεπερνά την περίοδο αιχμής αυτόν των ξενοδοχείων. «Η ανεξέλεγκτη αυτή ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης σε αρκετές περιοχές της χώρας έχει προκαλέσει στρεβλώσεις τόσο στην τουριστική εμπειρία όσο και στην καθημερινότητα των κατοίκων» ανέφερε χαρακτηριστικά υπογραμμίζοντας ωστόσο τις «αξιοσημείωτες πρόσφατες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης και ειδικότερα του Υπουργείου Τουρισμού στο ζήτημα αυτό». Σε κάθε περίπτωση όμως, ξεκαθάρισε, ότι παραμένει η ανάγκη «για ένα στιβαρό κανονιστικό πλαίσιο που διαχωρίζει την επαγγελματική από την ιδιωτική δραστηριότητα, διασφαλίζει τη φορολογική ισοδυναμία, προάγει την αποτελεσματική εκμετάλλευση της αξιοποιήσιμης γης και προστατεύει την κατοικία και την κοινωνική συνοχή». Πλαίσιο που όπως υπενθυμίζοντας έχει κατατεθεί εδώ και καιρό από τον ΣΕΤΕ.
Ανάγκη για ανταποδοτική φορολογία
Πόντους ανταγωνιστικότητας από το ελληνικό τουριστικό προϊόν στερούν και οι διαδοχικές αυξήσεις του Τέλους Ανθεκτικότητας και η αύξηση του τέλους περεπιδημούντων χωρίς τη δυνατότητα ουσιαστικής διαβούλευσης και χωρίς σαφή ανταποδοτικότητα σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ. Γεγονός που σύμφωνα με τον κ. Παράσχη αναδεικνύει ένα βαθύτερο πρόβλημα: την ανάγκη μιας πιο προβλέψιμης, δίκαιης και συμμετοχικής φορολογικής πολιτικής για τον τουρισμό. Για το λόγο αυτό, όπως εξήγησε, ο ΣΕΤΕ ζητά ανασχεδιασμό των σχετικών πολιτικών, ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε μέτρο επιβάρυνσης, επιστρέφει σε σημαντικό βαθμό στις τοπικές κοινωνίες ενισχύοντας τις τοπικές υποδομές στις περιοχές που υποδέχονται τους επισκέπτες.
Διευκρίνισε δε ότι αυτή την περίοδο ο ΙΝΣΕΤΕ σε συνεργασία με την PWC διενεργεί μελέτη για να τεκμηριώσει και να αναδείξει το έλλειμα ανταγωνιστικότητας που προκύπτει από την συνολική φορολόγηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας στην Μεσόγειο.
Την άποψη στήριξε και ο κ. Βασιλάκης επισημαίνοντας κατά την ομιλία του ότι «η ανταποδοτικότητα των τελών που εισπράττονται από τον τουρισμό πρέπει να πηγαίνει στις τοπικές κοινωνίες και σε έργα τα οποία είτε βοηθούν τον τουρισμό είτε βελτιώνουν και την καθημερινότητα των πολιτών».
Καθυστερεί η αναβάθμιση δημόσιων υποδομών
Εξίσου κρίσιμη για την ανταγωνιστικότητα του κλάδου κρίνεται και η αναβάθμιση των υποδομών, ειδικά υπό το πρίσμα των συνεχώς αυξανόμενων τουριστικών ροών. Και εδώ όμως παρατηρείται υστέρηση την οποία υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ. «Όπως έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει και συγκεκριμένα προτείνει με την Μελέτη Ελληνικός Τουρισμός 2030- η αναβάθμιση των υποδομών είναι καθοριστική για την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα του τουριστικού προϊόντος» σημείωσε ο κ. Παράσχης τονίζοντας ότι ενώ οι ιδιωτικές επενδύσεις τρέχουν, στο θέμα της αναβάθμισης των δημόσιων υποδομών παρατηρούνται καθυστερήσεις. «Χρειαζόμαστε στοχευμένες παρεμβάσεις σε λιμάνια, μαρίνες οδικά δίκτυα, ύδρευση, αποχέτευση, διαχείριση απορριμμάτων και ενέργειας» επεσήμανε υποδεικνύοντας την ανταποδοτικότητα των τελών ως μέσο για την επιτάχυνση των εν λόγω παρεμβάσεων.
Ο ίδιος ανέφερε μάλιστα και τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα υποδομών που θα πρέπει να προωθηθεί η αναβάθμισή τους. Τις λιμενικές και λοιπές υποδομές του παγκόσμιου brand της Σαντορίνης, τις εκθεσιακές και συνδριακές υποδομές αλλά και τις υποδομές στον τομέα της αεροναυτιλίας.
Χρηματοδοτικά εργαλεία για την πράσινη μετάβαση
Μεγάλη βαρύτητα και καθοριστική σημασία για το μέλλον αποκτά και η βιωσιμότητα σύμφωνα με τα μέλη του Συνδέσμου, η οποία θα πρέπει να υποστηριχτεί από το κράτος. «Η πράσινη μετάβαση του κλάδου απαιτεί άμεση ενεργοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων που θα στηρίξουν τις τουριστικές επιχειρήσεις στην υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών και τεχνολογιών» ανέφερε ο κ. Παράσχης υπογραμμίζοντας την ανάγκη θεσμικής ενσωμάτωσης της βιωσιμότητας στις πολιτικές για τον τουρισμό και πρακτικής στήριξης των επιχειρήσεων μέσα από την πρωτοβουλία αυτορρύθμισης METRON Sustainable Tourism. «Στην βιώσιμη διαδρομή το METRON δίνει στις τουριστικές επιχειρήσεις τα απαραίτητα εργαλεία για να μετρούν, να βελτιώνουν και να ενισχύουν την πρόοδό τους στους δείκτες βιωσιμότητας» σημείωσε ο επικεφαλής του ΔΑΑ καλώντας όλους τους επιχειρηματίες του κλάδου, ανεξαρτήτως μεγέθους, να πραγματοποιήσουν επενδύσεις για την πράσινη και κοινωνικά υπεύθυνη μετάβαση του κλάδου.
Δεν τίθεται θέμα αλλαγής παραγωγικού μοντέλου
Όλα τα παραπάνω κρίνονται επιτακτικά για την συνέχιση των θετικών επιδόσεων του κλάδου, ο οποίος ανταγωνίζεται επάξια άλλους μεσογειακούς τουριστικούς πρωταθλητές, όχι όμως και άλλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. «Δεν τίθεται θέμα αλλαγής παραγωγικού μοντέλου καθώς ο τουρισμός και υποστηρίζει και αποτελεί προϋπόθεση για την περαιτέρω ανάπτυξη και της βιομηχανίας και της πρωτογενούς παραγωγής» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ηλίας Κικίλιας Γενικός Διευθυντής του ΙΝΣΕΤΕ στο πλάισιο της Γ.Σ. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Βασιλάκης τόνισε ότι θα πρέπει να κλείσει αυτό το κεφάλαιο που βάζει τον τουρισμό σε αντιπαράθεση με άλλους τομείς της οικονομίας. «Αυτό στο οποίο θα πρέπει όλοι να εστιάσουμε είναι στην επικοινωνία μεταξύ μας, αλλά και προς τα έξω είναι ότι κάθε τουριστική δραστηριότητα προσφέρει και σε άλλους κλάδους πάρα πολλά, βοηθάει και άλλους κλάδους να αναπτυχθούν και κάθε τι το οποίο είναι καλό για τον τουρισμό τελικά είναι και καλό για τους πολίτες της χώρας και το ανάποδο.
Σύμφωνα, άλλωστε, με τον κ. Κικίλια η χώρα «χρειάζεται όλους τους εξωστρεφείς τομείς για να προάγει την ανθεκτικότητα την ανταγωνιστικότητα και τελικά την ευημερία της μα πάνω από όλα χρειάζεται στρατηγική και όχι εφησυχασμούς. «Ο τουρισμός δεν είναι κάτι δεδομένο και δεν είναι βέβαια ότι θα συνεχίσει να α αποδίδει στην οικονομία και στην κοινωνία, παρά τις συνεχείς φορολογικές επιβαρύνσεις, την έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού, την γραφειοκρατία, την έλλειψη εργατικού δυναμικού και την ανεπαρκή διαχείριση των προορισμών».
