Σε μια πρωτόγνωρη και ταυτόχρονα παράδοξη τάση, όλο και περισσότεροι νέοι στην Κίνα επιλέγουν να πληρώνουν προκειμένου να πάνε σε ψεύτικα γραφεία και να προσποιούνται ότι εργάζονται. Η κίνηση αυτή δεν είναι παρά μια απάντηση στην παρατεταμένη οικονομική κρίση και την ανεργία που μαστίζει τη νεολαία της χώρας, η οποία παραμένει σε δυσθεώρητα επίπεδα, ξεπερνώντας το 14%.
Η δυσκολία εύρεσης πραγματικής δουλειάς έχει οδηγήσει πολλούς νέους να προτιμούν το να πληρώσουν ένα μικρό αντίτιμο, συνήθως μεταξύ 30 και 50 γουάν (4-7 δολάρια περίπου), προκειμένου να εισέλθουν σε ειδικά γραφεία που μοιάζουν με κανονικές επιχειρήσεις, εξοπλισμένα με υπολογιστές, διαδίκτυο, αίθουσες συνεδριάσεων και χώρους για καφέ και σνακ. Εκεί, οι συμμετέχοντες μπορούν να ψάξουν για δουλειά, να δουλέψουν πάνω σε δικές τους επιχειρηματικές ιδέες ή απλά να περνούν τη μέρα τους σαν να εργάζονται.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο 30χρονος Σουι Ζου, ο οποίος μετά την αποτυχία μιας επιχείρησης φαγητού το 2024, ξεκίνησε από τον Απρίλιο να πηγαίνει καθημερινά στο «Pretend To Work Company», μια εταιρεία που προσφέρει τέτοιες υπηρεσίες στην πόλη Ντονγκουάν. Εκεί, μαζί με άλλους πέντε «συνεργάτες», πληρώνει περίπου 30 γιουάν τη μέρα για να μπει στο γραφείο, να εργαστεί – ή έστω να παριστάνει ότι εργάζεται.
«Νιώθω πολύ χαρούμενος. Είναι σαν να δουλεύουμε μαζί ως ομάδα», λέει ο ίδιος. Περιγράφει ένα περιβάλλον όπου οι «εργαζόμενοι» δεν κάθονται, αλλά όταν είναι απασχολημένοι -π.χ. ψάχνουν για δουλειά- εργάζονται σκληρά, ενώ όταν έχουν ελεύθερο χρόνο, συνομιλούν, παίζουν παιχνίδια και συχνά τρώνε μαζί.
Παρόμοια πρωτοβουλία έχει λάβει και η 23χρονη Σιαοβέν Τανγκ στη Σανγκάη, η οποία δεν έχει βρει ακόμα κανονική δουλειά μετά την αποφοίτησή της. Η νεαρή ενοικίασε μια θέση σε ένα τέτοιο γραφείο για έναν μήνα και χρησιμοποίησε τον χρόνο της για να γράφει διαδικτυακά μυθιστορήματα και να βγάζει λίγα χρήματα. Μάλιστα, χρησιμοποίησε την παραμονή της στο «γραφείο» ως απόδειξη πρακτικής άσκησης στο πανεπιστήμιο, μια ανεπίσημη απαίτηση για την απονομή του πτυχίου της.
Ο Δρ Κρίστιαν Γιαο, ειδικός στην κινεζική οικονομία από το Πανεπιστήμιο Βικτόρια στη Νέα Ζηλανδία, επισημαίνει πως αυτό το φαινόμενο είναι απόρροια της οικονομικής μετάβασης και της απόκλισης μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας. «Οι νέοι χρειάζονται αυτούς τους χώρους για να σκεφτούν τα επόμενα βήματά τους ή να κάνουν διάφορες μικροδουλειές ως ενδιάμεση λύση», εξηγεί.
Παράλληλα, ο Δρ Μπιάο Ξιάνγκ, διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Max Planck στη Γερμανία, τονίζει πως η τάση του «προσποιούμαι ότι δουλεύω» πηγάζει από το αίσθημα απογοήτευσης και αδυναμίας που βιώνουν οι νέοι εξαιτίας της έλλειψης ευκαιριών.
Ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Pretend To Work στο Ντονγκουάν, ο 30χρονος Φέιγου (ψευδώνυμο), ο οποίος και ο ίδιος έχει βιώσει την ανεργία μετά το κλείσιμο της επιχείρησής του λόγω πανδημίας, περιγράφει την υπηρεσία του ως «πώληση της αξιοπρέπειας να μη νιώθεις άχρηστος». Μέσα σε μόλις έναν μήνα από την έναρξη λειτουργίας του, όλα τα γραφεία είχαν γεμίσει, ενώ οι νέοι που ενδιαφέρονται πλέον υποβάλλουν αιτήσεις για συμμετοχή.
Σύμφωνα με τον Φέιγου, περίπου το 40% των πελατών είναι πρόσφατοι απόφοιτοι που χρειάζονται αποδείξεις πρακτικής άσκησης, ενώ το υπόλοιπο 60% είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και ψηφιακοί νομάδες, πολλοί από τους οποίους εργάζονται για μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου ή γράφουν στο διαδίκτυο.
Η ίδια η υπηρεσία χαρακτηρίζεται περισσότερο ως κοινωνικό πείραμα, με τον Φέιγου να δηλώνει πως «αν απλά βοηθάμε τους χρήστες να παρατείνουν την εικονική εργασία, γινόμαστε συμμέτοχοι σε μια ήπια εξαπάτηση». Η επιτυχία, προσθέτει, θα έρθει μόνο αν αυτοί οι ψεύτικοι χώροι εργασίας μετατραπούν σε αφετηρίες για πραγματικές ευκαιρίες.
Ο Σουι Ζου, ο οποίος πλέον ασχολείται ενεργά με την εκμάθηση δεξιοτήτων τεχνητής νοημοσύνης, πιστεύει πως αυτές οι νέες γνώσεις θα τον βοηθήσουν να βρει πραγματική δουλειά. Με την αυξανόμενη ζήτηση για ικανότητες AI, η ελπίδα του είναι να βγει σύντομα από το πλασματικό περιβάλλον εργασίας και να βρει την κανονική θέση που αναζητά.
