Ροή
Η ενεργειακή απεξάρτηση είναι ένα ζήτημα που συζητείται πολύ τους τελευταίους μήνες από όλα τα κράτη λόγω της κρίσης.
Οι ιθύνοντες ψάχνουν τρόπους, με τους οποίους να προμηθεύονται φυσικό αέριο απολαμβάνοντας μεγαλύτερη ανεξαρτησία και προσπαθούν να αξιοποιήσουν κάθε διαθέσιμο πόρο αλλά και ρόλο για να αποκτήσουν νέα συστήματα αγωγών.
Το εγχείρημα μπορεί να μην κατατάσσεται στην κατηγορία των εύκολων στην πραγμάτωση, όμως, όταν κινητοποιούνται οι κατάλληλες διαδικασίες από τους σωστούς Ομίλους, το επιτυχημένο αποτέλεσμα γίνεται πολύ πιο εύκολο -και δεδομένο-.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του Διασυνδετήριου Αγωγού Φυσικού Αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) στις αρχές του προηγούμενου μήνα. Αυτή σηματοδότησε ένα πολύ σημαντικό βήμα της Ευρώπης στην πορεία της για ενεργειακή απεξάρτηση και αναδεικνύει τον στρατηγικό γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας καθιστώντας την έναν νέο και ισχυρό ενεργειακό κόμβο.
Καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την πορεία έπαιξε η συνεισφορά του Ομίλου ΑΒΑΞ, ενός από τους ισχυρότερους κατασκευαστικούς Ομίλους στην Ελλάδα, με μακρά ιστορία επιτυχημένων παραδόσεων, σημαντική συμβολή στην ελληνική οικονομία αλλά και επιτυχημένη παρουσία στις διεθνείς αγορές. Ο Όμιλος ΑΒΑΞ ολοκλήρωσε εντός χρονοδιαγράμματος ένα απαιτητικό έργο, εξασφαλίζοντας απόλυτη ασφάλεια και ποιότητα σε όλα τα στάδια κατασκευής του.
Τι είναι ο IGB;
Ο IGB είναι ο τελευταίος αγωγός του Κάθετου Διαδρόμου, ενός συστήματος αγωγών που διασυνδέει τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και τη Βουλγαρία με την Ελλάδα και συγκεκριμένα με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP), που μέσω του Νότιου Διαδρόμου επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ιταλία και την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μάλιστα, υπάρχει πρόβλεψη, μόλις ολοκληρωθεί ο πλωτός τερματικός σταθμός επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης, ο IGB να συνδεθεί και σε αυτόν.
Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη λύση (turnkey), η οποία αποτελείται από έναν αγωγό μήκους περίπου 182 χλμ. -εκ των οποίων περίπου 31 χλμ. εντός της ελληνικής επικράτειας- καθώς και από το σύνολο των υποδομών, τεχνολογιών, εκπαιδεύσεων και υποστηρικτικών εγκαταστάσεων για τη λειτουργία του (μετρητικοί σταθμοί, βανοστάσια και κέντρα λειτουργίας). Ο αγωγός έχει διάμετρο 32 ιντσών και πάχος που κυμαίνεται από 11 έως και 20 χιλιοστά, ενώ, όσον αφορά στην ετήσια δυναμικότητά του, αυτή είναι 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με δυνατότητα αντίστροφης ροής (reverse flow) και μπορεί με την κατασκευή σταθμού συμπίεσης να αυξηθεί σε 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως.
Το έργο στην Κομοτηνή
Στην Κομοτηνή, ο αγωγός συνδέεται με το σύστημα του ΔΕΣΦΑ και τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) που επίσης κατασκεύασε η ΑΒΑΞ, ενώ στην κατάληξή του στην πόλη Στάρα Ζαγόρα της Βουλγαρίας, συνδέεται με το σύστημα του Bulgartransgaz, του διαχειριστή φυσικού αερίου της Βουλγαρίας. 450 εργαζόμενοι απασχολήθηκαν για περισσότερες από 4.000.000 ώρες εργασίας κατά τη διάρκεια των οποίων εγκαταστάθηκε σύστημα SCADA & τηλεπικοινωνιών, ανεξάρτητο κέντρο παρακολούθησης & διανομής πληροφοριών στο Χάσκοβο για την εξυπηρέτηση των σκοπών SCADA και αποθήκευσης υλικών, εκπαιδεύτηκε το σύνολο του τεχνικού προσωπικού του πελάτη για τη λειτουργία του νέου συστήματος και πραγματοποιήθηκε αεριοδότηση/ενεργοποίηση του συστήματος πριν την εμπορική του λειτουργία με προσωπικό και τεχνικά μέσα αποκλειστικά της ΑΒΑΞ.
Το τεχνικό κομμάτι
Για το σύστημα SCADA και τις τηλεπικοινωνίες, εγκαταστάθηκαν οπτικές ίνες συνολικού μήκους 360 χλμ., περίπου 100 χλμ. του αγωγού συγκολλήθηκαν με αυτόματες μηχανές συγκόλλησης, ενώ, για τη διέλευσή του, πραγματοποιήθηκαν δύο διατρήσεις οριζόντιας κατεύθυνσης στον ποταμό Μαρίτσα μήκους 500 μέτρων και στο Φράγμα Studen Kladenec μήκους 1.500 μέτρων, μια διάτρηση που θεωρείται η 3η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Στο Φράγμα Studen Kladenec, μάλιστα, ο αγωγός έφτασε στο χαμηλότερό του σημείο περίπου 50 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ στην οροσειρά της Ροδόπης έφτασε στο υψηλότερο σημείο σε υψόμετρο 800 περίπου μέτρων.
Οι υψηλές απαιτήσεις και προκλήσεις του έργου
Οι προκλήσεις στην κατασκευή του έργου υπήρξαν πολλές, καθώς, εκτός από τον βαρύ χειμώνα και τις ενίοτε ακραίες καιρικές συνθήκες, η ΑΒΑΞ έπρεπε να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα μια σειρά αστάθμητων -και μη- παραγόντων, που ποτέ άλλοτε δεν είχαν συνυπάρξει και δη σε ένα διασυνοριακό έργο.
Όπως συνέβη στους περισσότερους τομείς της κοινωνίας και της καθημερινότητας, η πανδημία της Covid-19 είχε τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην απρόσκοπτη εκτέλεση του έργου, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πως το έργο ήταν διασυνοριακό. Μεγάλες δυσκολίες ανέκυψαν στην πρώτη καραντίνα, κατά τη διάρκεια της οποίας, κάθε ένας από τους εργαζόμενους που έπρεπε να μετακινηθεί μεταξύ των δυο χωρών, έπρεπε να παραμείνει σε υποχρεωτική καραντίνα 15 ημερών τόσο κατά την είσοδο, όσο και την έξοδό του από την χώρα. Όμως, η ΑΒΑΞ ήταν αυτή που εξασφάλιζε κάθε φορά τη διαμονή και διατροφή των εργαζομένων σε κάθε χώρα. Όταν, δε, κάποιος εργαζόμενος έβγαινε θετικός στον κορονοϊό, η ΑΒΑΞ αναλάμβανε πλήρως τις διαδικασίες περίθαλψης και επαναπατρισμού και προφανώς τις δαπάνες που τις συνόδευαν.
Σε επίπεδο εργασίας του προσωπικού, η ΑΒΑΞ έπρεπε να επανασχεδιάσει τη λειτουργία των ομάδων για να μη δημιουργείται συγχρωτισμός. Παράλληλα, έπρεπε να εξασφαλίσει - εν μέσω πρωτοφανούς έλλειψης - όλον τον απαραίτητο εξοπλισμό ατομικής προστασίας από τον κορονοϊό (ο οποίος έπρεπε να συγκεντρώνεται καθημερινά και να απορρίπτεται βάσει συγκεκριμένου πρωτοκόλλου) και να προμηθευτεί νέο στόλο περισσότερων αλλά μικρότερων οχημάτων προκειμένου να μετακινείται με αυτά ένα άτομο κάθε φορά.
Σε μία εποχή που ο ιός ήταν αόρατος και εξαιρετικά απειλητικός για την υγεία και τίποτα δεν μπορούσε να προβλεφθεί, ήρθαν να προστεθούν η κατάρρευση της παγκόσμιας αλυσίδας logistics με καθυστερήσεις στην παράδοση υλικών που έφταναν τους 6 μήνες, η έλλειψη σημαντικών εξαρτημάτων και υλικών τα οποία εξαντλούνταν και δεν μπορούσαν να παραχθούν άμεσα, η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη και, φυσικά, οι γεωπολιτικές εξελίξεις λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στην Ουκρανία.
Πέρα από όλους αυτούς τους αστάθμητους παράγοντες, ωστόσο, υπήρχαν και αυτοί που ήταν αναμενόμενοι για ένα έργο τέτοιου μεγέθους. Το γεγονός πως ο αγωγός κατασκευάστηκε σε δύο διαφορετικές χώρες και συνεπώς κατά την εκτέλεση έπρεπε να ληφθούν υπόψη οι διαφορές στη νομοθεσία και στις υπηρεσίες αναφορικά με θέματα φορολογικά, ασφαλιστικά, αδειοδότησης, διαμονής, προσβασιμότητας, μετακινήσεων, μετάφρασης και επικοινωνίας κλπ, ήταν ένας από αυτούς.
Επιπλέον, κατά την εκπόνηση της μελέτης και της φάση της κατασκευής έπρεπε να ληφθούν υπόψη τεχνικές απαιτήσεις από δύο διαφορετικές εθνικές νομοθεσίες (Ελλάδας & Βουλγαρίας) καθώς και από τέσσερις διαφορετικούς οικονομικούς φορείς (ΙCGB, BULGARTRANSGAZ, ΔΕΣΦΑ και ΤΑΡ).
Σε τεχνικό επίπεδο, οι προκλήσεις ήταν ακόμη περισσότερες. Οι διαδικασίες, οι απαιτήσεις και οι φορείς για την επίβλεψη και την επιθεώρηση του έργου ήταν διαφορετικές σε Ελλάδα και Βουλγαρία μια από τις δυο χώρες, ενώ διαφορετικό ήταν το επίπεδο προμελέτης και τα κριτήρια μελέτης που δόθηκαν από τον IGB για κάθε την Ελλάδα και τη Βουλγαρία.
Επιπλέον, ο αγωγός όδευσης διήλθε για μεγάλο μήκος σε ορεινές περιοχές με μεγάλες κλίσεις, ενώ πολλές εργασίες εκτελέστηκαν σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες (έντονες χιονοπτώσεις, έντονες βροχοπτώσεις, χαμηλές θερμοκρασίες, κλπ.). Στην Ελλάδα, 16 χλμ. από τα συνολικά 31 χλμ. αφορούσαν πολύ δύσκολα εδάφη με μεγάλες και απότομες κλίσεις, ενώ στη Βουλγαρία ο αριθμός αυτός έφτασε τα 45 χλμ. από τα συνολικά 151 χλμ.
Τέλος, η πλήρωση με φυσικό αέριο και η ενεργοποίηση του συστήματος του IGB -πριν την εμπορική του λειτουργία- αποκλειστικά από ανθρώπινο δυναμικό και εξοπλισμό της ΑΒΑΞ καθώς και η εκπαίδευση προσωπικού του IGB στη λειτουργία του συστήματος μετά την παράδοση είναι ορισμένες μόνο ακόμη από τις προκλήσεις που έπρεπε να αντιμετωπιστούν επιτυχώς.
Το στοίχημα της ολοκλήρωσης του έργου
Για την ΑΒΑΞ, η ολοκλήρωσή του έργου με απόλυτη ασφάλεια και μέγιστη δυνατή ποιότητα ήταν από την αρχή ένα μεγάλο στοίχημα που έγινε ακόμη μεγαλύτερο λόγω των συνθηκών ανωτέρας βίας. Και το κέρδισε πέραν πάσης αμφιβολίας!
Οι εργασίες εκτελέστηκαν σε απόλυτη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της ποιότητας της σύμβασης, επετεύχθη Safety Milestone Achievement 1.000.000 ανθρωποωρών χωρίς χαμένο χρόνο λόγω τραυματισμού, γεγονός που εξασφάλισε βραβείο Ασφάλειας, ενώ πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 20.000 τμχ. συγκολλήσεων με παγκόσμιας κλάσης ποσοστό επισκευής μικρότερο του <5% γεγονός που εξασφάλισε και το βραβείο Ποιότητας. Μια διάκριση που οφείλεται στη μακροχρόνια τεχνογνωσία και υψηλή κατάρτιση του Ομίλου ΑΒΑΞ, καθώς όχι τυχαία έχει βάλει την υπογραφή του στον TAP και τις υποδομές της Ρεβυθούσας που αποτελούν τα επιπλέον εχέγγυα ενεργειακής αυτονομίας όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη τη ΝΑ Ευρώπη.
