ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Όταν Μαρξ και... ΔΝΤ συμφωνούν για πληθωρισμό και μισθούς

Γιάννης Αγγέλης
05-12-2022 | 10:18
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Όταν Μαρξ και... ΔΝΤ συμφωνούν για πληθωρισμό και μισθούς (...και διαφωνούν με τους Κεντρικούς Τραπεζίτες)

Κατά την συνήθειά του πλέον ο κ. Χ μου έστειλε αργά το βράδυ της Κυριακής το ακόλουθο σημείωμα. Ίσως είναι ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα που μου μου έχει στείλει μέχρι σήμερα. Το παραθέτω χωρίς άλλα λόγια όπως το έλαβα, χωρίς άλλη καθυστέρηση.

«Φίλε μου αυτό το Σαββατοκύριακο ασχολήθηκα με κάτι που από καιρό ήθελα να ξεκαθαρίσω. Με έκπληξή ανακάλυψα ότι το θέμα το έχουν ξεκαθαρίσει πολλά χρόνια πριν ο Κάρολος Μαρξ, ναι ο γνωστός, και …πρόσφατα το ΔΝΤ. Το εντυπωσιακό και ενδιαφέρον είναι ότι με 157 χρόνια διαφορά μεταξύ τους καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα όσον αφορά την αλήθεια για την περιβόητη σπείρα «μισθών – τιμών», μία σπείρα που οι κεντρικοί τραπεζίτες εμφανίζουν τελευταία σαν τον μεγάλο κίνδυνο για την ακόμα μεγαλύτερη έκρηξη του πληθωρισμού στις μέρες μας.

Ιδού λοιπόν η ιστορία της... συμφωνίας του Μαρξ με το ΔΝΤ.

Το 1865, στη Διεθνή Ένωση Εργαζόμενων, ο Μαρξ συζητούσε με το μέλος του Συμβουλίου της IWMA τον Τόμας Γουέστον, συνδικαλιστή ηγέτη των ξυλουργών για το θέμα μισθών και πληθωρισμού.

Ο Γουέστον υποστήριζε πως το αίτημα για αυξήσεις είναι στην ουσία μάταιο γιατί αν αυξάνονταν οι μισθοί οι εργοδότες θα ανέβαζαν τις τιμές για να διατηρήσουν τα κέρδη τους. Και έτσι ο πληθωρισμός θα απορροφούσε την όποια αύξηση είχαν κερδίσει και οι πραγματικοί μισθού δηλαδή ο ονομαστικός μείον τον πληθωρισμό, θα γύριζε πάλι πίσω στα προηγούμενα επίπεδα αν δεν γινόταν και χαμηλότερος…

Ο Μαρξ μέσα από ένα κείμενό του που μέχρι σήμερα είναι γνωστό με τον τίτλο «Μισθός Τιμή Κέρδος» απάντησε στον Γουέστον αναλυτικά απορρίπτοντας το επιχείρημά του, με τα ακόλουθα δικά του επιχειρήματα, υποστηρίζοντας κατ’ αρχήν ότι «οι αυξήσεις των μισθών συμβαίνουν γενικά στην πορεία και την εξέλιξη των προηγούμενων αυξήσεων των τιμών». Δηλαδή ότι οι αυξήσεις αυτές των μισθών είναι απλώς μια απάντηση κάλυψης της υστέρησης που έχει ήδη δημιουργηθεί και όχι λόγω «υπερβολικών» και μη ρεαλιστικών απαιτήσεων για υψηλότερους μισθούς από τους εργαζόμενους.

Το βασικό του όμως επιχείρημα αφορούσε τις «πηγές» του πληθωρισμού που συνδέονται άμεσα με την λειτουργία του συστήματος της παραγωγής και εμπορίας των αγαθών. Οι πηγές αύξησης του πληθωρισμού κατά τον Μάρξ βρίσκονται σε πολλά σημεία αυτής της διαδικασίας, αλλά τα βασικά αίτια πρέπει να αναζητηθούν στο «το ποσό της παραγωγής (σ.σ. δηλαδή στους ρυθμούς ανάπτυξης), τις παραγωγικές δυνάμεις της εργασίας (σ.σ. δηλαδή στην αύξηση παραγωγικότητας), «την αξία του χρήματος (σ.σ. δηλαδή στην αύξηση της προσφοράς χρήματος ή αλλιώς νομισματικό πληθωρισμό), «τις διακυμάνσεις των τιμών της αγοράς (σ.σ. εξ αιτίας της ανισορροπίας προσφοράς-ζήτησης) και βέβαια στις διάφορες φάσεις του βιομηχανικού κύκλου" (σ.σ. δηλαδή τις ανόδους και καθόδους της βιομηχανικής παραγωγής).

Διευκρινίζει δε επιπλέον ότι «Μια γενική αύξηση του ποσοστού των μισθών θα οδηγήσει σε πτώση του γενικού ποσοστού κέρδους, αλλά δεν θα επηρεάσει τις τιμές των εμπορευμάτων». Με άλλα λόγια, δεν είναι οι αυξήσεις μισθών σε αποκατάσταση της απώλειας της αγοραστικής τους δύναμης που προκαλούν την αύξηση των τιμών αλλά η αύξηση των τιμών αφορά στην τάση αποκατάστασης της κερδοφορίας.

Ήτοι δεν είναι η σπείρα μισθών – τιμών που τροφοδοτεί τον πληθωρισμό αλλά η τάση διατήρησης ή αύξησης του ποσοστού κερδών. Το ότι σε υπεράσπιση του επιχειρήματος αυτού θα ερχόταν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν είναι κάτι που το περιμένει κανείς… Κι όμως το ΔΝΤ δημοσιοποίησε μελέτη του (βρίσκεται στην ιστοσελίδα του) με μία ανάλυση δεδομένων τα οποία σε χρονικές σειρές είναι τα μεγαλύτερα που ερευνήθηκαν ποτέ όσο αφορά την συσχέτιση μισθών και τιμών για να αποκαλύψει πολλά περισσότερα από όσα είχε προειδοποιήσει ο Μαρξ και να καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα με αυτόν, από την πλευρά των δεδομένων και όχι απλά της ανάλυσης.

Το ΔΝΤ... ξεπερνά τον Μάρξ

Το ΔΝΤ όπως σημειώνεται στην μελέτη του «αντιμετωπίζει αυτά τα ερωτήματα δημιουργώντας έναν εμπειρικό ορισμό της σπείρας μισθών-τιμών και εφαρμόζοντάς τον σε μια δια-οικονομική βάση δεδομένων προηγούμενων επεισοδίων μεταξύ προηγμένων οικονομιών που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1960». Ήτοι αφορά σε σειρές δεδομένων που ξεπερνούν τα 60 χρόνια και συμπεριλαμβάνουν την δεκαετία του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού μετά το 1970.

Ιδού οι διαπιστώσεις των αναλυτών του ΔΝΤ: «Οι σπείρες μισθών-τιμών, που ορίζονται τουλάχιστον ως μια διαρκής επιτάχυνση των τιμών και των μισθών, είναι δύσκολο να βρεθούν στα πρόσφατα ιστορικά αρχεία. Από τα 79 επεισόδια που ταυτίστηκαν με την επιτάχυνση των τιμών και των μισθών που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1960, μόνο μια μειοψηφία από αυτά είδε περαιτέρω επιτάχυνση μετά από οκτώ τρίμηνα…».

Επιπλέον, «η διαρκής επιτάχυνση των μισθών-τιμών είναι ακόμη πιο δύσκολο να βρεθεί όταν εξετάζουμε επεισόδια παρόμοια με τα σημερινά, όπου οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί σημαντικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ονομαστικοί μισθοί έτειναν να καλύψουν την υστέρηση από τον πληθωρισμό για να ανακτήσουν εν μέρει τις απώλειες των πραγματικών μισθών και οι ρυθμοί ανάπτυξης έτειναν να σταθεροποιούνται σε υψηλότερο επίπεδο από ό,τι πριν από την αρχική επιτάχυνση. Οι ρυθμοί αύξησης των μισθών ήταν τελικά συμβατοί με τον πληθωρισμό και τη στενότητα στην αγορά εργασίας που παρατηρήθηκε. Αυτός ο μηχανισμός δεν φάνηκε να οδηγεί σε επίμονη δυναμική επιτάχυνσης που μπορεί να χαρακτηριστεί ως σπιράλ μισθών-τιμών».

Ακόμα περισσότερο σημειώνει η μελέτη του ΔΝΤ «Όταν επικεντρωνόταν σε επεισόδια που μιμούνταν το πρόσφατο μοτίβο μείωσης των πραγματικών μισθών και σύσφιξης των αγορών εργασίας, έτειναν να ακολουθούν η μείωση του πληθωρισμού και οι αυξήσεις των ονομαστικών μισθών – επιτρέποντας έτσι στους πραγματικούς μισθούς να καλύψουν την υστέρηση...».

Και για να μη αφήσει καμία παρεξήγηση να πλανάται στον αέρα η μελέτη του ΔΝΤ ξεκαθαρίζει: «Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η επιτάχυνση των ονομαστικών μισθών δεν πρέπει απαραίτητα να θεωρείται ως ένδειξη ότι επικρατεί μια σπείρα μισθών-τιμών».

Το συμπέρασμα είναι σαφές, όταν δημιουργούνται πληθωριστικές πιέσεις της τάξης που αφορά σε καταστάσεις όσο η τρέχουσα συγκυρία οι αυξήσεις μισθών τείνουν να καλύψουν τις αυξήσεις στις τιμές, αλλά ακόμα και έτσι οι αυξήσεις των μισθών δεν προκαλούν την δημιουργία σπείρας μισθών – τιμών.

Όπως είχε εξηγήσει εδώ και πολλά – πολλά χρόνια ο Καρλ Μάρξ και σήμερα διαπιστώνει το ΔΝΤ.

Τώρα ενδεχομένως θα αναρωτιέσαι γιατί ξαφνικά με έπιασε να σου στέλνω αυτό το σημείωμα; Όχι δεν αφορά στην ξαφνική συμπάθειά μου στον Κάρολο, ή στο ότι εντόπισα παρεκκλίσεις του ΔΝΤ προς τον... μαρξισμό. Όχι βέβαια.

Αυτό που ήθελα να σου επισημάνω είναι ότι η άρνηση αυτής της αλήθειας από τις Κεντρικές Τράπεζες, των συμπερασμάτων δηλαδή του ΔΝΤ ή του Μαρξ, είναι ένα κακό δείγμα αντίληψης της ιστορίας και των αντοχών της κοινωνίας...

Και κατά την εκτίμησή μου θα οδηγήσει σε μία βίαιη προσαρμογή, πολύ περισσότερο βίαιη από όσο θα ήταν φυσιολογικό να συμβεί, αλλά και όσο μπορούμε να αντέξουμε, τόσο εμείς όσο και η ομαλή λειτουργία του συστήματος και της κοινωνίας. Και θα μας βάλει σε πολύ άσχημες και ανεξέλεγκτες περιπέτειες.

Αλλά αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα που θα έχουμε την ευκαιρία να το συζητήσουμε από κοντά και με την παρουσία του φίλτατου κ. Ψ και της Ελένης. Ελπίζω σύντομα».

Διαβάστε περισσότερα άρθρα της στήλης ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

Όλες οι ειδήσεις

09:52

Η ΕΕ σχεδιάζει την επιβολή δασμών στα σιτηρά που εισάγει από τη Ρωσία

09:35

Ανατροπή μέσω Βρυξελλών: Μισθός, ασφάλιση και επιδόματα για τους εργαζόμενους σε ψηφιακές πλατφόρμες

09:29

Σε RENCO - ΤΕΡΝΑ ΑΕ η κατασκευή του 1ου Data Center της Microsoft

09:18

Γάζα: Εντείνονται οι διαπραγματεύσεις για ανακωχή - Στα όρια του λιμού οι άμαχοι

08:50

Επιδότηση επιτοκίου για αγορά αγροτικής γης

08:42

Μισέλ: Αν θέλει ειρήνη, η Ευρώπη πρέπει να ετοιμασθεί για πόλεμο

08:39

Ιαπωνία: Τέλος στα αρνητικά επιτόκια - Η πρώτη αύξηση έπειτα από 17 χρόνια

08:35

Ερντογάν: Αν είχαμε πιέσει προς τον Νότο η Κύπρος θα ήταν δική μας

08:18

ESG: Οι επιχειρήσεις έχουν καλές προθέσεις αλλά τελικά κάνουν πίσω

08:04

Procter & Gamble Ελλάς: Πού ποντάρει για την περαιτέρω ανάπτυξή της - Η άνοδος του τζίρου και το μέρισμα των 5 εκατ. ευρώ

07:56

Danos: Ποια είναι η «εικόνα» στην Αθηναϊκή Office Market – Τα ενοίκια, οι «παίκτες», οι νέες συνθήκες

07:54

Αέριο: Νέες επενδύσεις έως 570 εκατ. στο σύστημα μεταφοράς – Τι θα κρίνει την υλοποίηση

07:48

Έρχεται το νέο App για πληρωμές φόρων - Όλες οι συναλλαγές στο κινητό  

07:42

Ακίνητα: Ποια είναι δυναμική της βραχυχρόνιας μίσθωσης – Οι top περιοχές της Αθήνας

07:41

Πώς να εξοικονομήσετε ενέργεια την άνοιξη

07:35

Τράπεζες: Τα νέα ισχυρά ονόματα στα μετοχολόγια – Με συντριπτική πλειοψηφία οι ξένοι επενδυτές 

07:28

Ανάχωμα στις καραβιές μεταναστών η Αίγυπτος - Η ανάλυση της Βούλτεψη - Οι ευχές του Ναρέντρα Μόντι στον Πούτιν

07:25

Δωρεάν απογευματινά χειρουργεία: Σε εκκρεμότητα η έγκριση για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης

07:21

Ο πιο τσιγκούνης εκατομμυριούχος: Μοιάζει με άστεγο - Ψάχνει φαγητό στα σκουπίδια

07:08

Η πρωτοπορία της ΔΕΗ – Η... έκπληξη – Η κομβική για την ΕΕ διασύνδεση

23:57

Στη Γερμανία την Τρίτη ο Δένδιας

23:40

Μπάιντεν σε Νετανιάχου: Λάθος μία επίθεση του Ισραήλ στην Ράφα

23:21

Blackwell: Πρεμιέρα για το νέο τσιπ Τεχνητής Νοημοσύνης της Nvidia - Διάδοχος του Hopper

23:03

Κακοκαιρία «εξπρές» με βροχές και καταιγίδες την Τρίτη - Η πρόγνωση της ΕΜΥ

22:48

ΣΥΡΙΖΑ για Τέμπη: «Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα κύριε Μητσοτάκη» - Το σχόλιο Κασσελάκη

22:30

Τέμπη: Tο Ευρωκοινοβούλιο παραπέμπει το δυστύχημα στις αρμόδιες επιτροπές

22:12

«Με το δεξί» και τεχνο-στηρίξεις στην εβδομάδα της Fed η Wall Street

21:58

Η ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας πήρε εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης

21:45

Με φιέστα Πούτιν για Κριμαία η επόμενη των ρωσικών εκλογών – Κρεμλίνο: Προβλέψιμες οι επικρίσεις της Δύσης

21:33

Οριακά κέρδη για τον χρυσό