Στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης, προέκυψε κάτι εξαιρετικά πρωτότυπο, ίσως για πρώτη φορά αυτές τις μέρες: οι Ευρωπαίοι μιλούσαν σημαντική πρόοδο και επιστροφή των θεσμών τις «επόμενες μέρες», αλλά η Αθήνα εμφανιζόταν συγκρατημένη και έκανε λόγο για πρόοδο μεν, χωρίς δε να προσδιορίζεται η ημερομηνία επιστροφής των θεσμών.
Ένα, πάντως, είναι σίγουρο και προκύπτει τόσο από ελληνικές όσο και από ευρωπαϊκές πηγές. Θα πρέπει να γίνει ένα θαύμα, ώστε σε περίπου μια εβδομάδα, στις 20 Φεβρουαρίου, να έχουν κλείσει όλες οι εκκρεμότητες για το ελληνικό ζήτημα. Και, επειδή στην πολιτική τα θαύματα είναι φαινόμενο σπάνιο, το ζητούμενο πλέον είναι μια «κατ’ αρχήν πολιτική συμφωνία», όπως εγκαίρως έχει γράψει το Insider.gr, με το χρονικό ορόσημο για το πλήρες Staff Level Agreement να…τσουλάει στο καλό σενάριο προς τον Μάρτιο, ο οποίος δύναται όμως να αποδειχθεί «γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης», κατά τη λαϊκή παροιμία.
Αυτό που επίσης έχει καταστεί σαφές είναι πως οι δανειστές πορεύονται με τη λογική του «μαστιγίου και του καρότου» και ζητούν λύση εδώ και τώρα, προκειμένου το ελληνικό θέμα να μην χρονίσει και να μην εμπλακεί στον εκλογικό κύκλο Ολλανδίας και Γαλλίας. Μαστίγιο, γιατί, όπως επιβεβαίωναν ανώτατες κυβερνητικές πηγές στο περιθώριο της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ το Σαββατοκύριακο, οι δανειστές ζητούν νομοθέτηση μέτρων ύψους 3,5 δισ. τα μισά τώρα και τα άλλα μισά σε δεύτερο χρόνο και εφόσον είναι απαραίτητο.
Όσο για το καρότο, αυτό, σύμφωνα με γνωρίζοντες το παρασκήνιο, είναι δημοσιονομικός χώρος για μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων, εφόσον η Ελλάδα συνεχίσει να επιτυγχάνει τους στόχους της, αλλά και κάποια δέσμευση για το χρέος, η οποία όμως λέγεται πως δεν θα είναι τόσο ισχυρή. Βέβαια, το ζητούμενο θα είναι να ικανοποιεί τόσο το ΔΝΤ όσο και την ΕΚΤ για το QE, συνεπώς το ζήτημα είναι μεγάλης σημασίας, παρά την εκτίμηση του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα πως το ΔΝΤ δεν θέλει να μπει στο πρόγραμμα.
Η Αθήνα, πάντως, επιμένει στο σκληρό πόκερ για μια σειρά από λόγους. Στο κυβερνητικό επιτελείο θέλουν να μεταφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερα μέτρα στον κόφτη για μετά το 2018, ενώ στην υπόθεση του αφορολόγητου κυβερνητικοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν πως θα επέλθει μείωση, αλλά παράλληλα ξορκίζουν την κατακρήμνισή του στα επίπεδα που ζητά το ΔΝΤ. Άλλωστε, κατά κυβερνητικούς αξιωματούχους, η στάση του ΔΝΤ είναι αυτή που για άλλη μια φορά ναρκοθετεί τις προϋποθέσεις συμφωνίας, τόσο ως προς τις εκτιμήσεις του για την πορεία της οικονομίας όσο και ως προς τις απαιτήσεις του για μέτρα «εδώ και τώρα» και παρά την κυβερνητική επιμονή για την υπεραπόδοση των δημοσιονομικών.
Παράλληλα, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι αντιλαμβάνονται πως, παρά τη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, η δυσαρέσκεια μερίδας στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ για τις κυβερνητικές επιλογές δεν έχει εκτονωθεί. Ενδεικτική ήταν άλλωστε η «έκρηξη» του πρώην υπουργού Παιδείας Νίκου Φίλη, ο οποίος «κάρφωσε» μια σειρά κυβερνητικών ενεργειών και λεγομένων, ενώ και στα πηγαδάκια πολλά ήταν τα στελέχη που εμφανίζονταν ανήσυχα για την πορεία των πραγμάτων και κυρίως για την απώλεια επαφής του ΣΥΡΙΖΑ με την κοινωνική του βάση.
Έτσι, μπορεί η διάθεση του Μεγάρου Μαξίμου να είναι προς το κλείσιμο της συμφωνίας (κατά τις πληροφορίες του Insider.gr ο κ. Τσίπρας επιμένει να απορρίπτει εισηγήσεις συνεργατών του για κάλπες), απλώς αυτή δεν μπορεί να είναι «όποια συμφωνία». Και, σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση ζητά βασικές πτυχές της να είναι η ένταξη στο QE το επόμενο διάστημα, μια δέσμευση για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος και φυσικά να είναι εν όλω «πολιτικά και κοινωνικά βιώσιμη», να μην απηχεί δηλαδή τις πιο «ακραίες» αιτιάσεις κύκλων των δανειστών.
Είναι, πάντως, σαφές πως παρά την αισιοδοξία που εξέφρασε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, το παρασκηνιακό «αλισβερίσι» είναι σε πλήρη εξέλιξη, με τις διεργασίες να αναμένονται έντονες αυτές τις πρώτες μέρες της εβδομάδας, οπότε και μένει να φανεί αν υπάρχει περιθώριο επιστροφής των θεσμών. Άλλωστε, όλες οι πλευρές αντιλαμβάνονται πως για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να έχει υπάρξει μια προσυμφωνία επί του πλαισίου, ώστε στη συνέχεια να παραμετροποιηθεί τεχνικά η συμφωνία.
Συνεπώς, το καλό σενάριο εν προκειμένω είναι οι εξελίξεις να τρέξουν γρήγορα με αμοιβαίες υποχωρήσεις και να έχουμε ένα πρώτο βήμα πολιτικής συμφωνίας στις 20 Φεβρουαρίου, η οποία θα ολοκληρωθεί και θα κυρωθεί πλήρως μέσα στον Μάρτιο. Σε αντίθετη περίπτωση και εφόσον το αδιέξοδο παραμείνει, οι εξελίξεις μπορεί να είναι απρόβλεπτες και σε κάθε περίπτωση θα απαιτηθεί επαναχάραξη της κυβερνητικής στρατηγικής.
Μέχρι τότε, πάντως, κυβερνητικές πηγές αποτιμούν ιδιαίτερα θετικά τις αναφορές του Ζαν-Κλοντ Γιουνκερ για την Ελλάδα στο γερμανικό ραδιόφωνο Deutschlandfunk, ο οποίος υπερτόνισε τα βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της, αλλά και τις βολές στελεχών του SPD εναντίον του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
