Με την Ευρώπη να βιώνει τον πιο καταστροφικό της πόλεμο από το 1945 και τον Aμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να προκαλεί τριγμούς στη διατλαντική συμμαχία, η Γερμανία ετοιμάζεται να εγκαταλείψει την επιφυλακτικότητα δεκαετιών κάνοντας το μεγάλο βήμα και μαζί το μεγάλο ρήγμα στις δημοσιονομικές πολιτικές της.
Ο Φρίντριχ Μερτς, ο νικητής των εκλογών και ο επερχόμενος Καγκελάριος, είναι αποφασισμένος να προχωρήσει σε αύξηση των αμυντικών δαπανών και ενίσχυση των υποδομών μέσω σύστασης ειδικού ταμείου ύψους 500 δισ. ευρώ και χαλάρωσης του συνταγματικά αυστηρού κανόνα του φρένου χρέους.
Ωστόσο, νομοθέτες από όλο το πολιτικό φάσμα βρήκαν την ευκαιρία να κατακρίνουν τον Μέρτς επειδή προσπάθησε να προωθήσει ένα πακέτο χρηματοδότησης που τροφοδοτείται από χρέη πριν από τη συνεδρίαση του νέου κοινοβουλίου, προκαλώντας έντονους τριγμούς στις αγορές κρατικών ομολόγων. Σε κοινοβουλευτική συζήτηση, ο Μερτς είπε ότι η Γερμανία πρέπει να επιστρέψει στη διεθνή σκηνή ως αποτελεσματικός εταίρος στο ΝΑΤΟ, στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Οι ολοένα και πιο αποκλίνουσες στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ αφήνουν την Ευρώπη πιο εκτεθειμένη σε γεωπολιτικές απειλές από κάθε άλλη στιγμή μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου», δήλωσε στο Bloomberg ο Ντέιβιντ ΜακΆλιστερ, Γερμανός πολιτικός από το κόμμα του Μερτς που ηγείται της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Γι’ αυτό, συμπλήρωσε, χρειαζόμαστε αυτή την απάντηση και μάλιστα επειγόντως.
Διερευνητική συζήτηση στη Bundestag
Ο Μερτς συγκάλεσε σήμερα Πέμπτη εκ νέου την κάτω βουλή του κοινοβουλίου, επειδή η απόκτηση της πλειοψηφίας των δύο τρίτων που απαιτούνται για σημαντικές αποφάσεις θα είναι πιο δύσκολη όταν θα συσταθεί η νέα κυβέρνηση συνασπισμού, αφού η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και η Αριστερά απέκτησαν μεγάλο λαϊκό έρεισμα στις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου.
Η τελική ψηφοφορία για το σχέδιο δαπανών έχει οριστεί για την Τρίτη και είναι ακόμα ασαφές εάν ο Μερτς θα μπορέσει να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία που χρειάζεται μέχρι τότε. Εν συνεχεία, η συζήτηση θα πάει στις επιτροπές, καθώς οι συνομιλίες για εξασφάλιση υποστήριξης συνεχίζονται στο περιθώριο.
Η συντηρητική ένωση του Μερτς υπό την ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών και οι Σοσιαλδημοκράτες - ο πιθανός εταίρος του στον κυβερνητικό συνασπισμό - βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με τους Πράσινους για να εξασφαλίσουν την υποστήριξή τους, η οποία απαιτείται για την ψήφιση της νομοθεσίας. Το κόμμα απέρριψε την αρχική πρόταση ως μέσο χρηματοδότησης και απαιτεί αλλαγές, όπως αυστηρότερους περιορισμούς για τις αμυντικές δαπάνες και ταυτόχρονα έναν ευρύτερο ορισμό του τι μετράει ως άμυνα.
Οι Πράσινοι και η επίδοξη κυβερνώσα συμμαχία απέχουν ακόμη πολύ από την επίτευξη συμφωνίας για το ταμείο υποδομών, ακόμη κι αν έχουν πλησιάσει τις αμυντικές δαπάνες, σύμφωνα με το Bloomberg, επικαλούμενο πηγές. Οι Πράσινοι κατηγορούν τον Μερτς για εξαπάτηση των ψηφοφόρων σχετικά με τα σχέδιά του για την κατάκτηση της εξουσίας.
Οι προκλήσεις για τον Μερτς
Όμως, ακόμα και αν η νομοθεσία εγκριθεί την επόμενη εβδομάδα, λίγο πριν από τη συνεδρίαση του νέου κοινοβουλίου, τα σχέδια του Μερτς θα αντιμετωπίσουν νομικές προκλήσεις. Εάν η πρωτοβουλία για τις δαπάνες αποτύχει, θα περιπλέξει σοβαρά τις συζητήσεις για τον συνασπισμό και θα εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα του Μερτς να ηγηθεί της ανάκαμψης της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, καθότι ελλοχεύει ο κίνδυνος να καταρρεύσει το πολιτικό κέντρο. Αυτό ενδεχομένως να άνοιγε το δρόμο για το φιλικά προσκείμενο προς τη Ρωσία AfD να κυβερνήσει τελικά την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη, αφήνοντας την Ευρώπη πιο ευάλωτη από πριν.
«Η αναμέτρηση της Γερμανίας για την ιστορική δημοσιονομική τόνωση πλησιάζει», δήλωσε επίσης στο Bloomberg ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας στην ING και μακροχρόνιος παρατηρητής της γερμανικής πολιτικής. «Η τελική ψηφοφορία θα είναι μια απόφαση για όλα ή τίποτα», υπογράμμισε.
Η λήψη της χρηματοδότησης, ωστόσο, θα ήταν απλώς το πρώτο βήμα, καθώς υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το εάν ο Μερτς έχει ένα πρόγραμμα για να αντιμετωπίσει στις ρίζες τους τα δεινά της Γερμανίας. Η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε επί δύο συνεχόμενα έτη και φαίνεται να οδεύει προς ακόμη ένα έτος στασιμότητας στην καλύτερη περίπτωση.
Η βιομηχανική παραγωγή είναι μειωμένη σχεδόν 15% από τα επίπεδα στα τέλη του 2017, όταν βρισκόταν στο απόγειό της, πυροδοτώντας φόβους για την ανεργία, καθώς οι εταιρείες σκέφτονται να κλείσουν τα εργοστάσιά τους ή να μεταφέρουν την παραγωγή αλλού. Αυτό αποτυπώνεται τα μέγιστα στις πάλαι ποτέ κραταιές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Volkswagen, που πλήττονται από την πτώση των πωλήσεων, τον αυξανόμενο ανταγωνισμό από την Κίνα και τώρα από τους δασμούς του Τραμπ.
Τα προβλήματα είναι πολλαπλά, από την υπερβολική γραφειοκρατία, το υψηλό κόστος ενέργειας και τις ελλείψεις εργαζομένων. Μια τεράστια έκρηξη δημοσιονομικών δαπανών - μαζί με τις πολύ απαραίτητες μεταρρυθμίσεις - μπορεί να αλλάξει την τύχη της Γερμανίας πείθοντας τις εταιρείες να επενδύσουν και τους καταναλωτές να ξοδέψουν. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, οι προσδοκίες είναι θετικές, με τους οικονομολόγους να βελτιώνουν σημαντικά τις προοπτικές ανάπτυξης για το 2026 και το 2027.
Ο «καθρέφτης» των αγορών
Αυτές οι αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στη Γερμανία αποτυπώνονται τα μέγιστα στις αγορές. Οι αποδόσεις των γερμανικών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν περισσότερο από κάθε άλλη φορά από την επανένωση των δύο Γερμανιών το 1990, καθώς οι επενδυτές προσαρμόζονται στην προοπτική μεγαλύτερου χρέους. Αντίστοιχα, το ευρώ γνώρισε την προηγούμενη εβδομάδα την καλύτερη επίδοση από το 2009 – όταν η Ρωσία ήταν ακόμη μέλος της Ομάδας των Οκτώ.
Η Rheinmetall - ο μεγαλύτερος αμυντικός όμιλος της Γερμανίας, που κατασκευάζει το κύριο άρμα μάχης Leopard 2 μαζί με την ιδιωτική KNDS Deutschland - έχει ενισχυθεί περίπου 90% μέχρι στιγμής φέτος και τώρα αποτιμάται στο ίδιο επίπεδο με τον γαλλικό γίγαντα ειδών πολυτελείας LVMH. Οι μετοχές των γαλλικών και ιταλικών αμυντικών εταιρειών Thales και Leonardo έχουν αντίστοιχα εκτιναχθεί στα ύψη.
Επίσης, ο δείκτης που παρακολουθεί το κλίμα μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών DAX εκτινάχθηκε τον Μάρτιο στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών.
«Τα σχέδια δαπανών Μερτς για υποδομές και άμυνα αντιμετωπίζουν δύο από τα θεμελιώδη δεινά της Γερμανίας - την αποκατάσταση της ζημιάς των ετών λιτότητας και την εξασφάλιση της ασφάλειας – αλλάζοντας και τους όρους του παιχνιδιού το παιχνίδι για τις παγκόσμιες αγορές», δήλωσε στο Bloomberg ο Μπενουά Ανέ, διευθύνων σύμβουλος της MFS Investment Management
