Έντονη κινητικότητα παρατηρείται αυτή τη στιγμή σε γεωπολιτικό επίπεδο, με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν να πραγματοποιεί το πρώτο του ταξίδι στην Ουκρανία μετά την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ και τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι να προετοιμάζεται να μεταβεί στην Ρωσία την επόμενη εβδομάδα. Την ίδια στιγμή, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα συναντηθεί με τον Κινέζο και Τούρκο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ και Ταγίπ Ερντογάν στη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάη στο Καζακστάν. Η κινητικότητα αυτή δείχνει σαφώς τις νέες ισορροπίες δυνάμεων με επίκεντρο την Ρωσία-Κίνα από τη μία και τη Δύση από την άλλη, στο πλαίσιο της νέας τάξης πραγμάτων που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Γιατί πήγε ο Όρμπαν στο Κίεβο
Προβάλλοντας τις βαθιές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν άσκησε πιέσεις στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να εξετάσει το ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός. Ενώ τα σχόλια του Όρμπαν αντικατοπτρίζουν τη μακροχρόνια έκκλησή του για ειρηνευτική διευθέτηση, ο Ζελένσκι έχει επανειλημμένως απορρίψει τις εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός με τη Μόσχα.
Ωστόσο, η παρουσία του Όρμπαν από μόνη της αποτελεί κίνηση συμφιλίωσης, παρότι είναι γνωστές οι φιλορωσικές θέσεις του Όρμπαν, ο οποίος έχει διατηρήσει δεσμούς με το Κρεμλίνο και κατά καιρούς έχει σταματήσει τη βοήθεια προς το Κίεβο, επιδιώκοντας να περιορίσει τις κυρώσεις προς τη Μόσχα. «Εστιάσαμε στην επόμενη περίοδο, θα θέλαμε να δούμε μια πολύ καλύτερη σχέση μεταξύ των δύο χωρών», είπε ο Όρμπαν, παρότι ούτε ο ίδιος ούτε και ο Ζελένσκι δέχθηκαν ερωτήσεις από δημοσιογράφους. Ο Ουκρανός πρόεδρος δεν απάντησε ωστόσο στην έκκληση του Όρμπαν να επιταχύνει τις ειρηνευτικές συνομιλίες με μια γρήγορη κατάπαυση του πυρός.
Αν και ο Όρμπαν συναίνεσε τελικά στα μέτρα της ΕΕ, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν υποφέρει από καθυστερήσεις στις παραδόσεις πολεμικού υλικού. Επιπλέον, ο Όρμπαν ανακοίνωσε την Κυριακή τον σχηματισμό μιας νέας πολιτικής ομάδας με εθνικιστικές δυνάμεις στο Ευρωκοινοβούλιο, οι οποίες είναι πιθανό να υποστηρίξουν πολλές από τις απόψεις του για την Ουκρανία. Ο Ζελένσκι υπέγραψε την περασμένη εβδομάδα συμφωνία για μια μακροπρόθεσμη δέσμευση για την ασφάλεια με την ΕΕ των 27 μελών, καθώς οι Δυτικοί σύμμαχοι δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν την υποστήριξη προς το Κίεβο, ενώ οι Βρυξέλλες άνοιξαν επίσημα διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία σχετικά με την ένταξή της στην ένωση, ένα βασικό συμβολικό βήμα σε μια διαδικασία που είναι πιθανό να πάρει χρόνια για να ολοκληρωθεί. Η Ουγγαρία εμπόδιζε επίσης αυτή την κίνηση, επικαλούμενη ανησυχίες, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των ουγγρικών μειονοτήτων στην Ουκρανία, ένα μακροχρόνιο αίτημα που οι Βρυξέλλες και το Κίεβο επιμένουν ότι έχει αντιμετωπιστεί.
Η κίνηση Όρμπαν αποδίδεται, σύμφωνα με πολιτικούς σχολιαστές, στην προσπάθεια της Ουγγαρίας να κάνει μία κίνηση καλής θέλησης στο πλαίσιο της ανάληψης της κοινοτικής προεδρίας, στη διάρκεια της οποίας θέλει να προωρήσει μία σειρά από ριζικές αλλαγές σε επίπεδο οικονομίας, ανταγωνιστικότητας, αγροτικής πολιτικής, φορολογίας προς τις επιχειρήσεις και μεταναστευτικού. Ήδη σε επιστολή του προς τους FT προειδοποίησε ότι η ΕΕ βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι και χρειάζεται επειγόντως αλλαγές για να μπορέσει να σταθεί και ως πολιτική ένωση και ως ανταγωνιστική οικονομία, εξαπολύοντας μύδρους στις Βρυξέλλες για τις πολιτικές που έχουν ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια. Το ταξίδι του στο Κίεβο είναι ταυτόχρονα και ένας μοχλός πίεσης προς την Ουκρανία ώστε να εξετάσει σχέδιο κατάπαυσης του πυρός, καθώς σύμφωνα με πρόσφατες πηγές στο Reuters, o Ρώσος πρόεδρος εμφανίζεται έτοιμος να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και να διαπραγματευθεί μία κατάπαυση του πυρός που θα αναγνωρίζει τις σημερινές γραμμές στο πεδίο της μάχης. Δεδομένου ότι η Δύση φέρεται να παρεμποδίζει τις προσπάθειες ειρήνευσης και ο ίδιος ο Ζελένσκι αποκλείει τις συνομιλίες, ο Όρμπαν θα μπορούσε να λειτουργήσει τόσο ως μοχλός πίεσης προς το Κίεβο όσο και ως γέφυρα με την ΕΕ με αντάλλαγμα μία πιο ήπια στάση εκ μέρους του στα θέματα που αφορούν την Ουκρανία.
Ο Μόντι στη Μόσχα
Σε ένα άλλο μέτωπο, που ωστόσο θα πρέπει να ιδωθεί μέσα στην επανατοποθέτηση και το παιχνίδι συσχετισμών, ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, ανησυχώντας για την εμβάθυνση των σχέσεων Κίνας-Ρωσίας, μεταβαίνει ολοταχώς στη Μόσχα την επόμενη εβδομάδα για συνομιλίες με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στην πρώτη επίσκεψή του στην Ρωσία μετά την εισβολή του Κρεμλίνου στην Ουκρανία το 2022.
Η συνάντηση λαμβάνει χώρα μόλις δύο μήνες αφότου ο Πούτιν πήγε στην Κίνα, στην πρώτη του επίσκεψη στο εξωτερικό μετά την ανάληψη της νέας του θητείας. Το ταξίδι αυτό υπογραμμίζει την αυξανόμενη εξάρτηση της Μόσχας από το Πεκίνο, κάτι το οποίο η Ινδία έχει δει επιφυλακτικά.
«Η εμβάθυνση της στρατηγικής ευθυγράμμισης Ρωσίας-Κίνας είναι άβολη για το Νέο Δελχί, επειδή είναι σαν ο καλύτερός σου φίλος να κοιμάται με τον εχθρό», δήλωσε ο Σβάστι Ράο, συνεργάτης στο Manohar Parrikar Institute for Defense Studies and Analyses, που υποστηρίζεται από το ινδικό υπουργείο Άμυνας. Θα είναι η πρώτη διμερής επίσκεψη του Μόντι από τότε που ανέλαβε την τρίτη θητεία του, με τον πρωθυπουργό να παραβιάζει τη σύμβαση επισκεπτόμενος τη Ρωσία αντί για γειτονικές χώρες όπως το Μπουτάν, οι Μαλδίβες και η Σρι Λάνκα, όπου επέλεξε να πάει μετά από προηγούμενες εκλογές.
Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία που δίνει το Νέο Δελχί στους δεσμούς του με τη Μόσχα, σύμφωνα με το Bloomberg επικαλούμενο πηγές. Η Ινδία, ο τρίτος μεγαλύτερος καταναλωτής αργού στον κόσμο, έχει γίνει σημαντικός αγοραστής ρωσικού πετρελαίου και εξαρτάται από την Ρωσία για τις προμήθειες στρατιωτικού υλικού της. Παράλληλα, οι σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ινδίας βρίσκονται σε χαμηλό σημείο από τις χερσαίες συνοριακές συγκρούσεις το 2020.
Τι θα συζητήσουν Μόντι - Πούτιν
Οι δύο ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν μια σειρά θεμάτων, αν και δεν είναι πιθανό να υπάρξει πρόοδος, σύμφωνα με Ινδούς αξιωματούχους που γνωρίζουν το θέμα. Η ατζέντα περιλαμβάνει μια συμφωνία logistics για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των δύο στρατιωτικών δυνάμεων, την επανέναρξη των συζητήσεων για την κοινή ανάπτυξη ενός μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς και τη συνεργασία στην πυρηνική ενέργεια.
Η επίσκεψη στη Μόσχα, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 8-9 Ιουλίου, συμπίπτει εν μέρει με μια ξεχωριστή σύνοδο κορυφής των μελών του Οργανισμού Συνθήκης της Βόρειας Αμερικής στην Ουάσιγκτον. Μετά τη Μόσχα, ο Μόντι αναμένεται να πραγματοποιήσει διήμερη επίσκεψη στη Βιέννη.
Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να ενισχύσουν τους δεσμούς με την Ινδία για να αντισταθμίσουν την κυριαρχία της Κίνας στην Ασία και ήταν ανεκτικές στις σχέσεις του Νέου Δελχί με τη Ρωσία. Ερωτηθείς για αυτές τις σχέσεις, ο Κουρτ Κάμπελ, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, είπε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ουάσινγκτον έχει εκφράσει ανησυχίες για τους δεσμούς Ινδίας-Ρωσίας, αλλά ότι έχει εμπιστοσύνη στην Ινδία και θέλει να επεκτείνει τις σχέσεις με τη χώρα της Νότιας Ασίας.
Ο Μόντι έχει παραλείψει τις ετήσιες συναντήσεις κορυφής με τον Πούτιν τα τελευταία δύο χρόνια εν μέσω δυσφορίας στο Νέο Δελχί για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Όμως, ακόμα κι έτσι, η Ινδία απέφυγε να επικρίνει τη Ρωσία για εισβολή στην Ουκρανία, απείχε από τις ψηφοφορίες των Ηνωμένων Εθνών για το θέμα και έχει υποστηρίξει τη διπλωματία για την επίλυση της σύγκρουσης.
Η σύνοδος SCO
Ο Πούτιν θα έχει συναντήσεις με τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ και τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν αύριο Τετάρτη κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην πρωτεύουσα του Καζακστάν Αστάνα, όπως μετέδωσε το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.
Ο Πούτιν συναντήθηκε για τελευταία φορά με τον Σι το Μάιο, όταν επισκέφθηκε την Κίνα στο πρώτο ταξίδι του στο εξωτερικό αφού ανέλαβε πέμπτη θητεία ως Ρώσος πρόεδρος.
Η SCO είναι μια ευρασιατική πολιτική, οικονομική, διεθνής οργάνωση ασφάλειας και άμυνας που ιδρύθηκε από την Κίνα και την Ρωσία το 2001. Τα άλλα πλήρη μέλη είναι η Ινδία, το Ιράν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Πακιστάν, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Η Τουρκία, αν και δεν είναι μέλος, συμμετέχει συχνά σε αυτή τη συνάντηση ως "εταίρος διαλόγου".
