Ροή
Η συνεχής αύξηση των τιμών των τροφίμων τείνει να εξελιχθεί σε μόνιμη κατάσταση. Η ανοδική τάση ξεκίνησε εδώ και ενάμιση χρόνο και μοιάζει να έχει ακόμη δρόμο μπροστά της. Η αγωνία όλων μας είναι διάχυτη, αλλά το ενδιαφέρον είναι οτι κανείς δεν φαίνεται να κάνει κάτι ώστε να αντιστραφεί η τάση στο μέλλον, εγγύς και απώτερο.
Κινήσεις σαν το καλάθι της νοικοκυράς, όποια επιτυχία και να έχουν θα είναι περιορισμένη και θα εξαντληθεί μέσα σε ελάχιστο διάστημα.
Δομική κίνηση για να χτυπήσεις τον πληθωρισμό στα τρόφιμα θα ήταν προφανώς να παράγεις φθηνότερα τρόφιμα. Αυτό θα μπορούσε να γίνει είτε μειώνοντας το κόστος παραγωγής σε ολόκληρη όμως την αλυσίδα, πρώτη ύλη-μεταφορές-επεξεργασία-διανομές-λιανική πώληση- είτε... μειώνοντας τα κέρδη!!! Το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε;
Η φράση κροκοδείλια δάκρυα ταιριάζει άριστα στη σημερινή κατάσταση: όλοι κόπτονται για το τραπέζι του νοικοκυριού αλλά κανείς δεν είναι διατεθειμένος να μειώσει τα κέρδη του. Και όσοι το επιχείρησαν σε βραχυχρόνιο επίπεδο, τώρα εμφανίζονται έτοιμοι να αναπληρώσουν τις απώλειές τους.
Από τον Ιούνιο του 2021, όταν οι τιμές στο χωράφι, στη βάση δηλαδή της διατροφικής αλυσίδας άρχισαν να ξεφεύγουν με πρωτοφανείς ρυθμούς, είχαμε επισημάνει τον κίνδυνο δημιουργίας μιας ανεξέλεκτης κατάστασης στο επίπεδο των τελικών τιμών. Η κίνηση αυτή δεν έγινε αστραπιαία. Πήρε ενάμιση χρόνο για να φτάσουμε στο σημερινό πρωτόγνωρο ύψος τιμών. Οι λιανοπωλητές αρχικά και οι μεγάλες βιομηχανίες στη συνέχεια, πίεζαν για συγκράτηση τιμών υπό το φόβο κυρίως απώλειας των μεριδίων αγοράς. Να μην αυξήσω εγώ πρώτος τις τιμές και εκτεθώ στα μάτια του καταναλωτικού κοινού! Οταν όμως έγινε κοινή πεποίθηση οτι οι νέες αυξημένες τιμές ήλθαν για να μείνουν, τότε όλοι φρόντισαν να προστατεύσουν την κερδοφορία τους. Πολλά τα παραδείγματα που δεν είναι της παρούσης να αναφερθούν.
Οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες λιπασμάτων, ανακοινώνουν εδώ και δύο χρόνια συνεχώς ανώτερα κέρδη, ενώ παράλληλα συνεχίζουν να αυξάνουν τις τιμές στο βασικότατο θέμα της θρέψης των φυτών. Ακολούθησαν οι παραγωγοί σπόρων και τα καύσιμα, με αποτέλεσμα να έχουν διαμορφωθεί κοστολόγια στην πρωτογενή παραγωγή ύψους όσο οι τιμές πώλησης των αγροτικών προιόντων πριν το ανοδικό ξέσπασμα!
Οι αυξημένες τιμές ενέργειας και καυσίμων, είναι προφανές οτι έχουν επηρεάσει ανοδικά όλους τους υπόλοιπους κρίκους της αλυσίδας, ενώ οι νέες τιμές σε βιομηχανικά είδη και οι ελλείψεις σε ανταλλακτικά έχουν εκτινάξει το κόστος λειτουργίας στις μεταφορές και την μεταποίηση.
Είναι προφανές οτι οι ενδιάμεσες αυτές αυξήσεις θα περάσουν σταδιακά στο ράφι. Αρα έχουμε ακόμη δρόμο...
Από την άλλη, κανείς δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται για την υλοποίηση αυτού που λέμε αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου στη γεωργία, του πρώτου και πολύ βασικού κρίκου της διατροφής μας. Μιλάνε πολλοί και μάλιστα από υπεύθυνες δημόσιες θέσεις για διατροφική αυτάρκεια, λες και θα την επιτύχουμε σε ποσοστό 30 ή 40% πάνω από το διεθνές επίπεδο τιμών!!!
Μεγάλη συστημική Τράπεζα, ανακοίνωσε πρόσφατα, στα πλαίσια μελέτης που εκπονεί οτι 5 κλάδοι θα τραβήξουν το προσεχές διάστημα το κάρο της Ελληνική οικονομίας μέσω υψηλών επενδύσεων. Από τους 5 αυτούς τομείς, απουσιάζει εντελώς η παραγωγή τροφίμων. Δηλαδή οι ελιές, για να μείνουμε σε εποχιακά παραδείγματα, θα συνεχίζουν να μαζεύονται με τα χέρια και να “χτυπάμε” τα ημερομίσθια των λιγοστών αλλοδαπών εργατών στα ύψη, με τις Περιφέρειες να αρκούνται σε ρόλους υπολογισμού των χιλιάδων εργατών που λείπουν από το χωράφι: σε 20.000 λέει υπολόγισε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος το σχετικό έλλειμμα κι ετοιμάζει σχετικές προτάσεις. Στο μεταξύ οι ελιές θα έχουν πέσει στο έδαφος αμάζευτες...
Που είναι οι επενδύσεις σε σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό ώστε να μειώσουμε το κόστος συλλογής και να αυξήσουμε την ανταγωνιστικότητα του κλάδου; Που είναι οι νέες ποικιλίες που θα ταιριάζουν στα νέα δονητικά μηχανήματα; Που είναι οι αναδασμοί που θα μας απαλλάξουν από το διαρκές πήγαινέ έλα σε κάμπους και ραχούλες. Που είναι η μηχανική διαλογή και φόρτωση στο χωράφι ώστε και λιγότερους εργάτες να χρησιμοποιούμε και πιο γρήγορα να γίνεται η δουλειά μας και να... κοψομεσάζουμε λιγότερο; Που είναι η αναβάθμιση και μεγέθυνση των ελαιοτριβείων ώστε να μας δίνουν καλύτερο, φθηνότερο και περισσότερο φιλικό προς το περιβάλλον ελαιόλαδο; Οι όποιες επενδύσεις έγινα στον τομέα αυτό τα τελευταία χρόνια, έχουν κλείσει τον βιοϊστορικό τους κύκλο, όπως έλεγε γνωστός πολιτικός.
Τώρα χρειάζονται επενδύσεις σε ολόκληρο το κύκλωμα ώστε το τελικό προιόν να γίνει ποιο ανταγωνιστικό και σύγχρονο.
Και όταν έρχεται η τράπεζα και σου λέει οτι οι νέες επενδύσεις δεν αφορούν τη διατροφή αλλά άλλους τομείς, τότε εσύ τι να υποθέσεις; Οτι θα συνεχίσουμε να παράγουμε και να τρώμε ακριβά και κυρίως οι εξαγωγές μας να αντιμετωπίζουν προβλήματα. Δεν μπορούμε να στηρίξουμε την όλη μας στρατηγική πότε θα έχει ξηρασία η Ισπανία, όπως φέτος, που δεν θα έχει λάδι και θα αυξηθούν οι τιμές. Του χρόνου που δεν θα έχουμε εμείς τι θα γίνει; Θα κληθούμε να πληρώσουμε το λάδι 10 ευρώ το κιλό όπως καλή ώρα τη φέτα που πετάει για τα 15;
Και τότε να δούμε ποιος επενδυτής θα έλθει να κάνει επενδύσεις σε μια χώρα που ο βασικός της μισθός θα φτάνει ίσα να καλυφθεί το κόστος στέγασης και διατροφής; Σχεδόν κανένας! Διότι κανείς δεν θέλει να έχει εξαθλιωμένους εργαζόμενους στη δούλεψή του.
Το προφανές είναι οτι θα πρέπει εδώ και τώρα να ξεκινήσουμε μια προσπάθεια ανάταξης, όπως λένε και οι καρδιολόγοι. Της ημιθανούς πρωτογενούς παραγωγής και των συναφών της κλάδων. Διότι τα ερείπια φορτηγά που έρχονται να παραλάβουν τα εμπορεύματά μας, είναι βέβαιο οτι σε λίγο καιρό δεν θα επιτρέπεται να κυκλοφορούν στους δρόμους. Και ποιος επαγγελματίας φορτηγατζής θα επενδύσει ορισμένες δεκάδες χιλιάδες ευρώ για να πάρει καινούργιο και να το δουλεύει με τον ίδιο απαρχαιωμένο τρόπο; Και ποια σύγχρονη εταιρεία μεταφορών θα δεχθεί να έρχονται τα καινούργια φορτηγά της στους κατεστραμμένους αγροτικούς δρόμους μας για να φορτώσουν από το χωράφι σιτάρια ή ζωοτροφές σε μια προσπάθεια συμπίεσης χρόνους και κόστους; Και ποιος λιανοπωλητής θα προβάλει τα ακριβά και χωρίς περιβαλλοντικά πιστοποιητικά ελληνικά προϊόντα;
Η μελέτη που αναφέραμε παραπάνω, μας έδειξε το δρόμο: οι 5 τομείς που πρωταγωνιστούν στις επενδύσεις, έχουν ανάγκη στήριξης σε πολλά θέματα, με κυρίαρχο αυτό της ύπαρξης ενός ακμαίου και αξιοπρεπούς εργατικού δυναμικού όλων των βαθμίδων ιεραρχίας: από τον εργάτη μέχρι τον διευθυντή. Με τη φόρα όμως που έχουν πάρει οι τιμές των τροφίμων, το όλο θέμα θα πάψει να αφορά μόνο τους χαμηλότερα αμοιβόμενους εργαζόμενους αλλά και όλους τους υπόλοιπους. Παιδιά που πίνουν πανάκριβο γάλα, ή τρώνε πολύ φέτα ή γυναίκα που βάζει πολύ λάδι στη σαλάτα έχουν και οι μεσαία αμοιβόμενοι. Αυτοί που ο μισθός τους βρίσκεται στα 1500 ή και 2500 ευρώ. Οταν ομως το Σούπερ μάρκετ σου τρώει τα μισά, τι θα μείνει για να ετοιμάσεις τα παιδιά σου για το αύριο; Για φροντιστήρια, δραστηριότητες, ξένες γλώσσες.
Μήπως είναι πια ορατός ο κίνδυνος να εισέλθει η διατροφή μας, η πρωτογενής παραγωγή και μαζί της ολόκληρη η ύπαιθρος σε σπιράλ θανάτου;
