Την παρουσία για πρώτη φορά της Ελλάδας σε ρόλο παρατηρητή στην πρωτοβουλία της «Πυρηνικής Συμμαχίας», σηματοδότησε η συμμετοχή του υφυπουργού ΠΕΝ, Νίκου Τσάφου, στη συνάντηση του ευρωπαϊκού φόρουμ που διεξήχθη χθες στο Λουξεμβούργο, στο περιθώριο της Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας.
Η Πυρηνική Συμμαχία (Nuclear Alliance) είναι μια ομάδα κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θεωρούν ότι η πυρηνική ενέργεια πρέπει να έχει κεντρικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης και ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ. Η συμμαχία ανακοινώθηκε το 2023, με πρωτοβουλία της Γαλλίας, ενώ σε αυτήν συμμετέχουν 14 κράτη-μέλη της ΕΕ: Γαλλία, Ουγγαρία, Τσεχία, Πολωνία, Σλοβακία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Φινλανδία, Σουηδία, Σλοβενία, Κροατία, Ολλανδία, Ιταλία και Βέλγιο. Στη χθεσινή συνάντηση, όπου έλαβαν μέρος οι Υπουργοί των παραπάνω κρατών ή υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι τους, η Εσθονία ανακοίνωσε την ένταξή της στην πρωτοβουλία ως πλήρες μέλος.
Την ένταξη της Ελλάδας στη Nuclear Alliance είχε προαναγγείλει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέδριο στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού. Επομένως, η πρώτη παρουσία Έλληνα αξιωματούχου σε συνάντηση του φόρουμ θα πρέπει να θεωρείται προάγγελος της συμμετοχής της χώρας μας στην πρωτοβουλία.
Τι δήλωσε ο υφυπουργός
Στη συνάντηση, ο κ. Τσάφος σημείωσε πως η πυρηνική ενέργεια είναι απόλυτα απαραίτητη για το ευρωπαϊκό σύστημα, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της κλιματικής ουδετερότητας και της στρατηγικής αυτονομίας. Όπως πρόσθεσε, αν και η Ελλάδα δεν έχει πυρηνική ενέργεια επωφελείται από την παρουσία της πυρηνικής ενέργειας στο ευρωπαϊκό σύστημα.
Σύμφωνα με τον Υφυπουργό, η ενδεδειγμένη προσέγγιση είναι να εξετάζεται το συνολικό κόστος του ενεργειακού συστήματος και όχι μόνο το κόστος κάθε επιμέρους τεχνολογίας. Αυτή η προσέγγιση αναδεικνύει τη συνεισφορά της πυρηνικής ενέργειας.
Παράλληλα, η τεχνολογική ουδετερότητα είναι μια αρχή που στηρίζει η Ελλάδα και η οποία θα πρέπει να διέπει κάθε απόφαση που λαμβάνεται. Επίσης, καθώς μελετάται ο ρόλος της πυρηνικής ενέργειας, αξίζει να διερευνηθεί και η πιθανή εφαρμογή της στη ναυτιλία.
«Κλειδί» οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες
Στόχος της συμμαχίας είναι η αναγνώριση της πυρηνικής ενέργειας ως «πράσινης» τεχνολογίας, η πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και η ανάπτυξη νέας γενιάς πυρηνικών μονάδων, των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMRs). Αν και η ένταξη της χώρας μας στην πρωτοβουλία σημαίνει ότι αναγνωρίζει τη συμβολή της πυρηνικής τεχνολογίας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και ότι δεν θέλει να μείνει εκτός της συζήτησης για τις προοπτικές που ανοίγουν οι SMRs, αυτό δεν σημαίνει πως η Ελλάδα είναι έτοιμη να ανακοινώσει την έναρξη του πυρηνικού της προγράμματος.
Μία τέτοια εξέλιξη θα «πέρναγε» από την υλοποίηση των πρώτων SMRs στο εξωτερικό, γεγονός το οποίο θα αποδείκνυε κατά πόσο τα έργα αυτά μπορούν να υλοποιηθούν στον προβλεπόμενο χρόνο και με τον προβλεπόμενο προϋπολογισμό. Σε μία τέτοια περίπτωση (από την οποία πάντως απέχουμε 10 με 15 χρόνια για να υπάρξουν απαντήσεις), η χώρα μας θα κληθεί να αποφασίσει κατά πόσο θα εκκινήσει το πρώτο βήμα για την έλευση της πυρηνικής ενέργειας, με τη διενέργεια Προκαταρκτικής Μελέτης Σκοπιμότητας για ένα ανάλογο έργο.
Η συνάντηση
Στη χθεσινή συνάντηση έλαβε επίσης μέρος η Γενική Διευθύντρια της DG Ener, Ντίτε Γιουλ Γιόργκενσεν. Οι εκπρόσωποι των κρατών υπογράμμισαν ότι η εξασφάλιση χρηματοδότησης παραμένει κορυφαία προτεραιότητα για τις πυρηνικές μονάδες. Κάλεσαν για συγκεκριμένες δράσεις που θα βελτιώσουν την πρόσβαση στα σχετικά χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ και του ιδιωτικού τομέα, χωρίς να προκαταλαμβάνονται οι εν εξελίξει συζητήσεις για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (MFF).
Τόνισαν επίσης τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη διευκόλυνση και επιτάχυνση των διαδικασιών έγκρισης κρατικών ενισχύσεων για πυρηνικά έργα, όπου αυτό είναι εφικτό. Παράλληλα, ανέδειξαν την ανάγκη για καλύτερο συντονισμό μεταξύ των διαφορετικών χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ, καθώς και για μεγαλύτερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στην υποστήριξη πυρηνικών έργων. Στα ζητήματα αυτά διαπιστώθηκε κοινό έδαφος με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
