Η εμπορική περίοδος 2025-2026 βρίσκει τους Έλληνες αγρότες αντιμέτωπους με δύο εντελώς διαφορετικές, αλλά εξίσου σύνθετες, πραγματικότητες στις αγορές του σκληρού σίτου και του βαμβακιού. Ενώ και τα δύο προϊόντα επηρεάζονται από τις παγκόσμιες ισορροπίες, οι παράγοντες που θα καθορίσουν την τελική τιμή τους διαφέρουν ριζικά.
Για το σκληρό σιτάρι, η χρονιά ορίζεται από το παράδοξο μιας ιστορικά ποιοτικής εγχώριας σοδειάς που συναντά την αβεβαιότητα της ποιότητας στον μεγαλύτερο παγκόσμιο παίκτη, τον Καναδά. Για το βαμβάκι, η αγορά κινείται σε τεντωμένο σχοινί, με την αδύναμη ζήτηση της παγκόσμιας κλωστοϋφαντουργίας από τη μία και τα ιστορικά χαμηλά παγκόσμια αποθέματα από την άλλη.
Σκληρό Σιτάρι: Η Χρονιά της Ποιότητας και της Παγκόσμιας Αβεβαιότητας
Εγχώρια Αφθονία, Αρχική Πίεση
Η φετινή χρονιά φαίνεται πως ήταν εξαιρετικά γενναιόδωρη για το ελληνικό σκληρό σιτάρι. Οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες οδήγησαν σε μια σοδειά-ρεκόρ, τόσο σε ποσότητα, με τις αποδόσεις να ξεπερνούν κατά τόπους το 40%, όσο και σε ποιότητα. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής παραγωγής χαρακτηρίζονται ως τα καλύτερα των τελευταίων ετών, με υψηλό ειδικό βάρος, μεγάλο ποσοστό υαλωδών κόκκων και ισχυρή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη.
Ωστόσο, αυτή η αφθονία οδήγησε σε μια απογοητευτική έναρξη της εμπορικής περιόδου. Οι τιμές κατά τον αλωνισμό κινήθηκαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, της τάξης των 24-25 λεπτών το κιλό, ενώ γρήγορα υποχώρησαν περαιτέρω προς τα 21-22 λεπτά. Η τεράστια ποσότητα που διοχετεύτηκε στην αγορά σε σύντομο χρονικό διάστημα δημιούργησε μια ισχυρή πίεση, αναγκάζοντας πολλούς παραγωγούς είτε να πουλήσουν άμεσα σε χαμηλές τιμές για λόγους ρευστότητας, είτε να αποθηκεύσουν το προϊόν τους, αναμένοντας βελτίωση.
Το Βλέμμα στον Καναδά: Ο Παράγοντας «Ποιότητα»
Η μελλοντική πορεία των τιμών για το ελληνικό σιτάρι δεν θα κριθεί εντός συνόρων, αλλά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στις πεδιάδες του Καναδά. Ο Καναδάς, ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σκληρού σίτου παγκοσμίως, καθορίζει τις διεθνείς ισορροπίες. Φέτος, ενώ η παραγωγή του σε όγκο αναμένεται πολύ μεγάλη, εκτεταμένες βροχοπτώσεις και υγρασία κατά την περίοδο της συγκομιδής έχουν προκαλέσει σημαντικές καθυστερήσεις και εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για την τελική ποιότητα του προϊόντος.
Οι πρώτες αναφορές από την επαρχία του Σασκάτσουαν επιβεβαιώνουν αυτούς τους φόβους: το ποσοστό του σίτου που κατατάσσεται στην κορυφαία ποιοτική κατηγορία (#1 CW) είναι μόλις 23%, σημαντικά χαμηλότερο από τον δεκαετή μέσο όρο του 38%. Αυτή η εξέλιξη είναι πιθανό να δημιουργήσει μια διχοτόμηση στην παγκόσμια αγορά: μία αγορά για το σιτάρι τυπικής ποιότητας, όπου η προσφορά θα είναι άφθονη, και μία δεύτερη, ελλειμματική αγορά για το σιτάρι υψηλής ποιότητας, όπου οι τιμές θα είναι αισθητά υψηλότερες.
Πρόβλεψη Τιμών: Δύο Σενάρια για την Αγορά
Με βάση τα παραπάνω, η πρόβλεψη για την τιμή του ελληνικού σκληρού σίτου διαμορφώνεται σε δύο βασικά σενάρια:
Βασικό Σενάριο: Αν η ποιότητα της καναδικής σοδειάς αποδειχθεί τελικά ικανοποιητική, η παγκόσμια αγορά θα είναι επαρκώς εφοδιασμένη. Σε αυτή την περίπτωση, η τιμή του ελληνικού σίτου αναμένεται να ανακάμψει μερικώς, κυρίως λόγω της ζήτησης από την Ιταλία που φέτος έχει μειωμένη παραγωγή. Το πιθανό εύρος τιμών για τον παραγωγό εκτιμάται μεταξύ 25 και 27,5 λεπτών ανά κιλό.
Σενάριο Υψηλής Ποιότητας (Premium): Αν επιβεβαιωθεί η έλλειψη ποιοτικού σίτου από τον Καναδά, θα δημιουργηθεί ένα σαφές «πριμ ποιότητας» στη διεθνή αγορά. Δεδομένης της εξαιρετικής ποιότητας της ελληνικής σοδειάς, οι Έλληνες παραγωγοί θα μπορέσουν να διεκδικήσουν σημαντικά υψηλότερες τιμές. Σε αυτό το πλαίσιο, το προβλεπόμενο εύρος τιμών διαμορφώνεται μεταξύ 28 και 31 λεπτών ανά κιλό.
Βαμβάκι: Η μάχη μεταξύ αδύναμης ζήτησης και χαμηλών αποθεμάτων
Μια αγορά σε ισορροπία τρόμου
Η αγορά του βαμβακιού για την περίοδο 2025/26 χαρακτηρίζεται από μια θεμελιώδη αντίφαση. Από τη μία πλευρά, η παγκόσμια ζήτηση από την κλωστοϋφαντουργία παραμένει αδύναμη, με την κατανάλωση σε βασικές αγορές όπως η Τουρκία να προβλέπεται μειωμένη. Την ίδια στιγμή, η Βραζιλία αναμένεται να έχει μια σοδειά-ρεκόρ, εδραιώνοντας τη θέση της ως ο κορυφαίος εξαγωγέας και ασκώντας πίεση στις διεθνείς τιμές.
Από την άλλη πλευρά, ο πιο κρίσιμος υποστηρικτικός παράγοντας για τις τιμές είναι τα παγκόσμια αποθέματα. Οι προβλέψεις του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) δείχνουν ότι τα παγκόσμια τελικά αποθέματα για την περίοδο 2025/26 θα μειωθούν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών. Αυτό το χαμηλό επίπεδο αποθεμάτων δημιουργεί ένα ισχυρό «δάπεδο» ασφαλείας κάτω από την αγορά, καθιστώντας την ευάλωτη σε τυχόν απρόβλεπτες διαταραχές της προσφοράς.
Οι τιμές για το ελληνικό σύσπορο βαμβάκι στην αρχή της συγκομιδής είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις χαμηλές διεθνείς τιμές, όπως αυτές αποτυπώνονται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (ICE). Οι πρώτες τιμές που προσφέρθηκαν από τα εκκοκκιστήρια κυμάνθηκαν στην περιοχή των 41 λεπτών το κιλό.
Ωστόσο, για τον Έλληνα παραγωγό, η τιμή της αγοράς αποτελεί μόνο ένα μέρος του συνολικού του εισοδήματος. Το ισχυρό πλαίσιο επιδοτήσεων λειτουργεί ως ένα κρίσιμο «δίχτυ ασφαλείας». Η ειδική συνδεδεμένη ενίσχυση για το 2025 έχει καθοριστεί στα 73,4 ευρώ ανά στρέμμα. Επιπλέον, από το 2026 αναμένεται η εφαρμογή ενός νέου περιβαλλοντικού «πριμ άνθρακα» ύψους περίπου 31,7 ευρώ ανά στρέμμα (όπως αναφέρεται σε πολλές δημοσιεύσεις) για την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών (αρκεί βέβαια να προχωρήσει από το ΥΠΑΑΤ η προκήρυξη του εν λόγω μέτρου). Αυτές οι ενισχύσεις παρέχουν ένα σταθερό εισοδηματικό δάπεδο, προστατεύοντας σε μεγάλο βαθμό την κερδοφορία των παραγωγών ακόμη και σε περιόδους χαμηλών διεθνών τιμών.
Σταθεροποίηση με ήπια ανοδική τάση
Λαμβάνοντας υπόψη την πίεση από την άφθονη προσφορά της Βραζιλίας και την υποστήριξη από τα χαμηλά παγκόσμια αποθέματα, το βασικό σενάριο για την τιμή του ελληνικού βαμβακιού είναι μια σταδιακή και ήπια ανάκαμψη κατά τη διάρκεια της εμπορικής περιόδου. Η αγορά αναμένεται να απορροφήσει την αρχική πίεση της συγκομιδής και σταδιακά να τιμολογήσει την πραγματικότητα των περιορισμένων παγκόσμιων αποθεμάτων.
