Το μεταπολεμικό παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, που στηριζόταν στις ΗΠΑ ως τον μεγαλύτερο εισαγωγέα του κόσμου, ανατρέπεται και αναδιατάσσεται από την πολιτική που εφαρμόζει ο Ντ. Τραμπ.
Ως εκ τούτου, και αναπόφευκτα, προκύπτουν θετικές και αρνητικές εξελίξεις για τα δημόσια οικονομικά των ΗΠΑ και τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
«Το καλό»
Οι αναλυτές της Bank of America βλέπουν ως θετική εξέλιξη το γεγονός ότι το σύστημα επαναπροσανατολίζεται, ώστε να εξαρτάται λιγότερο από τις ΗΠΑ. Όπως εξηγούν, αντιπροσωπεύοντας μόλις 4,7% του παγκόσμιου πληθυσμού, οι ΗΠΑ «απορροφούσαν» το 2000 το 19,1% των παγκόσμιων εισαγωγών. Το μερίδιο αυτό έχει μειωθεί έκτοτε, αλλά το 2024 οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν ακόμη το 13,5% των παγκόσμιων εισαγωγών εμπορευμάτων, πολύ πάνω από τη δεύτερη Κίνα (10,7%) και τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Πλέον, χώρες με εντονότερη εξαγωγική κατεύθυνση, όπως η Γερμανία και η Κίνα, υιοθετούν πολιτικές που στηρίζουν την κατανάλωση έναντι της παραγωγής. Αυτό σημαίνει μεταξύ άλλων, όπως υποστηρίζει η BofA, περισσότερες ευκαιρίες και πωλήσεις για αμερικανικά αγαθά και υπηρεσίες, καθώς αγορές που ήταν κλειστές ή εξαιρετικά προστατευμένες, τώρα ανοίγουν και ευνοούν τον ανταγωνισμό. Αν και αυτές οι αλλαγές δε θα συμβούν από τη μία μέρα στην άλλη, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη.
Ένα ακόμα θετικό στοιχείο σύμφωνα με τους αναλυτές της BofA είναι ότι αυξάνονται τα έσοδα από δασμούς για τα ομοσπονδιακά ταμεία των ΗΠΑ και οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε αμερικανικό έδαφος. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τα έσοδα από δασμούς στο α’ εξάμηνο φέτος έφτασαν τα 91 δισ. δολάρια, υπερδιπλάσια σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
«Το κακό»
Ταυτόχρονα με τα παραπάνω όμως, οι δασμοί πλήττουν τα κέρδη των αμερικανικών επιχειρήσεων. «Οι επιπτώσεις από την αύξηση των δασμών αρχίζουν να επηρεάζουν την πραγματική οικονομία» λένε οι αναλυτές της BofA, αν και επισημαίνουν ότι το ενδεχόμενο ύφεσης φαίνεται πια μακρινό.
Στο μεταξύ, οι δασμοί έχουν αυξήσει τις τιμές ορισμένων προϊόντων. Οι πιέσεις στις τιμές για τους καταναλωτές έχουν μετριαστεί, μέχρι στιγμής, καθώς οι εταιρείες απορροφούν τα πρόσθετα κόστη, κάτι που έγινε σαφές κατά την περίοδο ανακοινώσεων αποτελεσμάτων β’ τριμήνου.
Επιχειρήσεις από όλους τους κλάδους έκαναν λόγο για πρόσθετα κόστη, για σχέδια αύξησης τιμών για τους καταναλωτές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μείωσαν τις εκτιμήσεις τους για την κερδοφορία του έτους. Μεταξύ αυτών, ενδεικτικά, οι General Motors, Caterpillar, Procter & Gamble, Ford και Nike.
«Μένει να φανεί πώς θα κατανεμηθούν τα κόστη των υψηλότερων δασμών μεταξύ εταιρειών, καταναλωτών και ξένων εξαγωγέων» σημειώνουν οι αναλυτές της Bank of America, εκτιμώντας ότι στο τέλος θα υπάρξει ένας συνδυασμός επιβαρύνσεων σε όλους. Προς το παρόν οι επιχειρήσεις «σηκώνουν» το μεγαλύτερο μέρος του κόστους, καθώς πολλές διστάζουν να αυξήσουν τις τιμές όσο η δασμολογική πολιτική παραμένει ασταθής.
Στο μεταξύ οι αμερικανικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να προσαρμόζονται, αξιοποιώντας τα πλεονάζοντα αποθέματα, μειώνοντας κόστη μέσω καινοτομίας και αναδιαμορφώνοντας τις αλυσίδες εφοδιασμού. Η υποτίμηση του δολαρίου έναντι των βασικότερων νομισμάτων έχει επίσης λειτουργήσει ως αντίβαρο στο κόστος δασμών για τις πολυεθνικές των ΗΠΑ.
«Το άσχημο»
Το χειρότερο σενάριο, αυτό ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου, δεν έχει επιβεβαιωθεί.
«Από τότε που οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν δασμούς τον Απρίλιο, ο κόσμος κράτησε σε μεγάλο βαθμό στάση αναμονής σε ό,τι αφορά αντίποινα, αποφεύγοντας έναν καταστροφικό κύκλο» σχολιάζει η Bank of America.
Αυτό ήταν κάτι που εξέπληξε ευχάριστα τους επενδυτές και, σύμφωνα με τη BofA, αποτέλεσε βασικό στοιχείο για την άνοδο των αγορών έκτοτε. Από τότε, ο Nasdaq έχει ενισχυθεί κατά 39%, ο S&P 500 κατά 27% και ο Dow Jones κατά 17%. Πολλοί δείκτες παγκοσμίως έχουν επίσης βρεθεί σε νέα ιστορικά υψηλά, καθώς το «άσχημο» έχει αποφευχθεί.
Παρ’ όλα αυτά, οι αναλυτές της BofA παραμένουν όπως λένε «σε επιφυλακή» για τις δευτερογενείς επιπτώσεις της αναδιάταξης του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος. Δεν θα εκπλαγούν, όπως σημειώνουν, αν τους επόμενους μήνες ενταθούν οι ανησυχίες για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Πάντως παραμένουν αισιόδοξοι για την αμερικανική οικονομία και τις αμερικανικές μετοχές. «Οι Αμερικανοί συνεχίζουν να καταναλώνουν. Το επενδυτικό κύμα μόλις ξεκίνησε. Το αδύναμο δολάριο είναι πλεονέκτημα για την κερδοφορία. Και το δημοσιονομικό κίνητρο από το ‘One Big Beautiful Bill’ είναι μπροστά μας» καταλήγουν.
