Ροή
Βέβαιος πως η κατάσταση με τις καταθέσεις και τις μετοχές που μπορεί να έχουν στην κατοχή τους οι πολίτες, θα χειροτερέψει, εμφανίστηκε ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής, Τσαρλς Καλομοίρης, οικονομολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Όστιν, όπως υπογραμμίζεται σε δημοσίευμα του Forbes.
«Τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να υποθέτουν ότι οι μεγάλες τράπεζες δεν πρόκειται να επηρεαστούν», διαμηνύει ο 65χρονος αναλυτής, που έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του σε πανεπιστήμια και think tanks, βασίζοντας τη «ζοφερή» άποψή του για τον τραπεζικό τομέα σε μια θεωρία για τα δημόσια οικονομικά στο φαινόμενο της «δημοσιονομικής κυριαρχίας». Η θεωρία έχει ως εξής: Αρχικά, το δημοσιονομικό έλλειμμα υπερκαλύπτει την προσπάθεια της Fed να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό. Ο πληθωρισμός αυξάνεται και παραμένει υψηλότερος. Ακολούθως, η κυβέρνηση χρειάζεται αυτόν τον πληθωρισμό για να τα βγάλει πέρα. Συνηθίζει να πληρώνει ένα μεγάλο μέρος των δαπανών της επιβάλλοντας έναν «φόρο πληθωρισμού» στο νόμισμα και τις τραπεζικές καταθέσεις. Στο τελευταίο στάδιο, οι καταθέτες αποφεύγουν τον φόρο μεταφέροντας όσα περισσότερα χρήματα μπορούν από το τραπεζικό σύστημα. Με συρρικνωμένα περιουσιακά στοιχεία οι τράπεζες βγάζουν λιγότερα χρήματα.
Αυτό έχει ξαναγίνει, κατά τον πληθωρισμό της δεκαετίας του 1970, σύμφωνα με τον κ. Καλομοίρη, και θα ξανασυμβεί, καθώς ένας επίμονος πληθωρισμός στο 8% αποτελεί μια ρεαλιστική πιθανότητα. Το πότε ακριβώς θα φτάσουμε σε αυτή τη δεινή κατάσταση δεν είναι κάτι που μπορεί να προβλέψει ο οικονομολόγος. Αλλά θα έρθει η μέρα, λέει, που οι επενδυτές θα εγκαταλείψουν τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Αδυνατώντας να αυτοχρηματοδοτηθεί με ένα αυξανόμενο επίπεδο χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει μία από τις τρεις ακόλουθες επιλογές:
- να αυξήσει τους φόρους
- να περικόψει τις δαπάνες
- να αφαιρέσει πλούτο μέσω του φόρου πληθωρισμού.
Η πολιτική καθιστά τις δύο πρώτες από αυτές τις επιλογές σχεδόν αδύνατες. Έτσι, απομένει η τρίτη επιλογή, μια πολιτική που ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ ή ο διάδοχός του μπορεί πιθανώς να εφαρμόσει χωρίς καμία βοήθεια από το Κογκρέσο.
Ο κ. Καλομοίρης δεν είναι κατά κανόνα απαισιόδοξος, όπως ο Νουριέλ Ρουμπινί, αλλά αντιθέτως, όπως τονίζει το Forbes, παρέμενε επί μακρόν αισιόδοξος για το χρηματοπιστωτικό τομέα. Ωστόσο, το μαζικό κύμα φυγής καταθέσεων πλήττει τις τράπεζες, οι οποίες βρίσκονται παράλληλα αντιμέτωπες με άλλες δύο κρίσεις: Χάνουν χρήματα από τα μακροπρόθεσμα ομόλογα, ενώ κινδυνεύουν να υποστούν περαιτέρω απώλειας από τα δάνεια για εμπορικά ακίνητα. «Οι καταθέτες θα προσπαθήσουν να βγουν από το τραπεζικό σύστημα. Θα υπάρξει χρηματοοικονομική καινοτομία και οι τράπεζες θα γίνουν λιγότερο κερδοφόρες» προβλέπει.
Φόρος πληθωρισμού
Ο φόρος πληθωρισμού για τον οποίο μιλάει ο Καλομοίρης επιβάλλεται πλέον μόνο στο νόμισμα. Η φορολογική βάση είναι κάθε κρατικός δανεισμός όπου η κυβέρνηση δεν χρειάζεται να πληρώσει τόκους. Ο φόρος δεν επιβάλλεται αυτή τη στιγμή στα τραπεζικά αποθεματικά, αλλά σε περίπτωση που γίνει αυτό, θα δημιουργηθεί ένα εικονικό εισόδημα που θα παραμορφώσει την πραγματική εικόνα.
Οι τράπεζες διατηρούν καταθέσεις ύψους 3,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στο σύστημα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας και χρησιμοποιούν αυτά τα χρήματα για να διευκολύνουν τις τραπεζικές μεταφορές και την εκκαθάριση επιταγών. Σήμερα, η Fed πληρώνει στις τράπεζες 5,15% τόκο για τα υπόλοιπα αυτά. Θα μπορούσε όμως να επιλέξει να μην πληρώνει τίποτα, ενώ παράλληλα θα επέβαλε στις τράπεζες να διατηρούν αποθέματα της Fed ίσα με ένα συγκεκριμένο ποσοστό των καταθέσεών τους. Σε αυτή την περίπτωση οι τραπεζικές καταθέσεις εκτίθενται κλασματικά στην ίδια διάβρωση που πλήττει τώρα το νόμισμα.
Το Forbes διευκρινίζει: «Ας υποθέσουμε ότι η Fed εφαρμόζει μια αυστηρή απαίτηση αποθεματικών 40%. Οι καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες ανέρχονται σήμερα σε 17 τρισεκατομμύρια δολάρια, οπότε μια τέτοια πολιτική θα αύξανε την αποθεματική βάση σε 6,9 τρισεκατομμύρια δολάρια. Προσθέστε το ποσό αυτό στα 2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια του νομίσματος που κυκλοφορεί και η κυβέρνηση έχει μια δυνητική φορολογική βάση πληθωρισμού ύψους 9,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι άνθρωποι, ωστόσο, δεν κάθονται με σταυρωμένα τα χέρια ενώ τα χρήματά τους συρρικνώνονται από τον πληθωρισμό. Κρατούν λιγότερα μετρητά στο πορτοφόλι τους και τα βγάζουν πέρα με μικρότερους τρεχούμενους λογαριασμούς».
Βεβαίως, μια απαίτηση για αποθεματικό 40% θα ήταν ακραία. Αλλά «τα απελπισμένα οικονομικά απαιτούν απελπισμένα μέτρα» σημειώνει ο κ. Καλομοίρης. Η εναλλακτική, άλλωστε, είναι να θιγεί το υπερπολύτιμο Medicare ή το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Αν, μάλιστα, η κρίση στις σχέσεις με την Κίνα οξυνθεί, οι δαπάνες θα εκτοξευτούν. Εάν οι εκτιμήσεις του Καλομοίρη αποδειχθούν σωστές, αυτό σημαίνει ότι τα μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα, που σήμερα αποδίδουν 4%, αποτελούν μια κακή επιλογή. Ένα άλλο συμπέρασμα είναι ότι οι τραπεζικές μετοχές αναμένεται να υποχωρήσουν περαιτέρω.
Όπως έγραψε στο πρόσφατο παρελθόν το insider.gr: «Ο φόρος πληθωρισμού χτυπά δυσανάλογα τα φτωχά και τα μεσαία εισοδηματικά στρώματα – υποβαθμίζοντας το βιοτικό τους επίπεδο - μέσω δύο διαφορετικών καναλιών. Μέσω της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα και μέσω της ουσιαστικής αύξησης των έμμεσων φόρων που τα επηρεάζει δυσανάλογα σε σχέση με τα μεσαία προς υψηλά και τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα. Σε αυτές τις συνθήκες ο φόρος πληθωρισμού οδηγεί σε αύξηση των εισοδηματικών ανισοτήτων και των ανισοτήτων πλούτου».
