Ροή
Η παρουσίαση του Ελλάδα 2.0 των 30,5 δισ. ευρώ στους εκπροσώπους των ΥΠΟΙΚ της ΕΕ (EFC) την προηγούμενη Παρασκευή, σύμφωνα με πληροφορίες πήγε καλά. Έτσι, το ελληνικό σχέδιο μπαίνει πλέον στην τελική ευθεία για την έγκρισή του στο Ecofin της 13ης Ιουλίου. Ώστε αμέσως μετά να γίνει το αίτημα για την υπογραφή των συμβάσεων και αν προλάβουν οι Βρυξέλλες να εγκριθεί το πακέτο εγγράφων και να έρθει (αν προλάβουν στην Επιτροπή) η προκαταβολή πριν τις διακοπές του Αυγούστου.
Ουσιαστικά η κυβέρνηση στρέφεται πλέον στην εντατική ωρίμανση και υλοποίηση έργων για να αρχίσουν οι δαπάνες. Και τούτο διότι πέραν του Σχεδίου Ανάκαμψης υπάρχει και όλο το υπόλοιπο πλέγμα δημοσίων επενδύσεων που προϋπήρχε της πανδημίας και το «στοίχημα» είναι τα λεφτά να φτάσουν στους αποδέκτες τους…
Τα 20 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2022
Στον νέο πυλώνα επενδύσεων, στο Σχέδιο Ανάκαμψης, η κυβέρνηση θέλει να δαπανήσει έως το τέλος του 2022 επιδοτήσεις 4,8 δισ. ευρώ επί συνόλου 17,7 δισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 1,6 δισ. ευρώ φέτος και τα 3,2 δισ. ευρώ το 2022.
Τα έργα του Ελλάδα 2.0 έχουν ξεκινήσει με χρηματοδότηση από το ΠΔΕ. Ο προγραμματισμός 5ετίας έχει αποτυπωθεί στο Μεσοπρόθεσμο με τη δαπάνη να «ανήκει» ως γραμμή στον Προϋπολογισμό του υπουργείου Ανάπτυξης (αφού ουσιαστικά είναι μέρος του εθνικού ΠΔΕ).
Ο 2ος πυλώνας επενδύσεων είναι αυτός του «παραδοσιακού» ΠΔΕ που βρίσκεται επίσης σε περίοδο ανασχηματισμού και διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες. Περιλαμβάνει το τρέχων ΕΣΠΑ (που κλείνει αυξάνοντας ρυθμούς και αναθεωρούμενο για να χωρέσει δαπάνες για μέτρα στήριξης), το νέο ΕΣΠΑ (που επιχειρείται να εγκριθεί από τις Βρυξέλλες άμεσα και από τα πρώτα ανά την ΕΕ για να τρέξουν προγράμματα για επιχειρήσεις και απασχόληση εντός του έτους), αλλά και την ΚΑΠ και το εθνικό ΠΔΕ που χρηματοδοτεί, μεταξύ άλλων, τον αναπτυξιακό Νόμο (που επίσης αναθεωρείται).
Συνολικά το ΠΔΕ εκτός Σχεδίου Ανάκαμψης αναμένεται να φτάσει στα 8 δισ. ευρώ φέτος και στα 7,3 δισ. ευρώ το 2022. Δηλαδή συνολικά σε 15,3 δισ. ευρώ την 2ετία.
Και από τους 2 παραπάνω πυλώνες φέτος αναμένονται επενδυτικές ενέσεις 9,6 δισ. ευρώ και 10,4 δισ. ευρώ το 2020. Δηλαδή συνολικά 20 δισ. ευρώ που θα διατεθούν για τη στήριξη κυρίως των επενδύσεων.
Στην πράξη το ποσό που επιχειρεί να συγκεντρώσει η κυβέρνηση είναι μεγαλύτερο. Για το Ελλάδα 2.0 υπάρχει και το σκέλος των δανείων, που θα αρχίσουν να «τρέχουν» από το Φθινόπωρο, όταν υπογραφούν οι συμβάσεις τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και υπολογίζονται ξεχωριστά (900 εκατ. ευρώ φέτος και 2,9 δισ. ευρώ το 2022). Υπάρχουν και τα δάνεια από οργανισμούς όπως η ΕΤΕπ που θα διατεθούν απ ευθείας στην αγορά.
Όπως αναφέρεται στο Μεσοπρόθεσμο, στο ΠΔΕ το 2021, η προσπάθεια εστιάζεται στην επίσπευση της υλοποίησης των έργων της Προγραμματικής Περιόδου (ΠΠ) 2014-2020, στην ένταξη και υλοποίηση έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και στην ενεργοποίηση των δράσεων της νέας ΠΠ 2021-2027. Από τα 8 δισ. ευρώ, περίπου 5 δισ. ευρώ αναμένεται να διατεθούν για την υλοποίηση έργων του ΕΣΠΑ, περίπου 2 δισ. ευρώ για λοιπά συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και ποσό ύψους 1 δισ. ευρώ θα διατεθεί για την υλοποίηση έργων χρηματοδοτούμενων από αμιγώς εθνικούς πόρους.
Σημαντικό μέρος των πόρων του ΠΔΕ αναμένεται να χρηματοδοτήσει δράσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Το 2020 ο ΠΔΕ δαπάνησε συνολικά για το σκοπό αυτό πόρους 4,4 δισ. ευρώ, δηλαδή το 40% περίπου των συνολικών του πόρων.
Τα συνολικά κονδύλια έως και το 2025
Συνολικά για την περίοδο 2022-2025 μέσω του ΠΔΕ θα δαπανηθούν πόροι συνολικού ύψους περίπου 14,4 δισ. ευρώ, για έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πέραν αυτών, οι διαθέσιμοι πόροι του ΠΔΕ ανέρχοντα σε 28,25 δισ. ευρώ (δηλαδή συνολικά πάνω από 42 δισ. ευρώ).
Από το ποσό του ΠΔΕ τα 18,25 δισ. ευρώ (το 75%) θα δοθούν για τα 2 ΕΣΠΑ. Το υπόλοιπο 25% των συνολικών συγχρηματοδοτούμενων πόρων, που αντιστοιχεί σε ποσό ύψους σχεδόν 6 δισ. ευρώ, προγραμματίζεται να δοθεί για τα έργα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020, των Προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τα Ταμεία Αλληλεγγύης και Διαχείρισης Μεταναστευτικών Ροών κλπ.
Επιπλέον πόροι συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ θα διατεθούν για έργα του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ με κατανομή 1 δισ. ευρώ για κάθε έτος (και για τη χρηματοδότηση των επενδυτικών νόμων, για την πανδημία, για την υλοποίηση προγραμμάτων στήριξης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κλπ). Θα ενταχθούν στους αναπτυξιακούς άξονες του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2021 – 2025, που αναμένεται να ενεργοποιηθεί κατά την περίοδο αυτή.
Τα οχήματα και τα επόμενα βήματα – στο 61,55% η απορρόφηση του ΕΣΠΑ
Ανά χρηματοδοτικό εργαλείο ο προγραμματισμός είναι ο εξής:
*Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αναμένεται να εκταμιευθούν 30,5 δισ. ευρώ εκ των οποίων 17,8 δισ. ευρώ αφορούν σε επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ σε δάνεια. Το «Ελλάδα 2.0» επιδιώκει το συνολικό ποσό των επενδυτικών πόρων που θα κινητοποιηθούν από τον ιδιωτικό τομέα να προσεγγίσει τα 59 δισ. ευρώ.
* ΕΣΠΑ 2014-2020. Τα κονδύλια της ΕΕ είναι ύψους 21,7 δισ. ευρώ και μαζί με την εθνική συμμετοχή εκτιμάται ότι θα φθάσουν στο ποσό των 27 δισ. ευρώ. Ο περίοδος ολοκλήρωσης λήγει το 2023. Η απορρόφηση ανερχόταν στο 61,65% στο τέλος Μαΐου και «πλησιάζοντας στο τέλος της προγραμματικής περιόδου, ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην εντατικοποίηση της υλοποίησης όλων των δράσεων/έργων των Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014 - 2020 προκειμένου να μην υπάρξει απώλεια πόρων» αναφέρεται στο έγγραφο του ΥΠΟΙΚ. Μέχρι σήμερα χρηματοδοτήθηκαν μέτρα ανακούφισης από την πανδημία της τάξης των 6,8 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, ενώ επιχειρείται να βρεθούν και άλλα κονδύλια προκειμένου να «ελαφρύνουν» δημοσιονομικά τα κρατικά ταμεία.
* ΕΣΠΑ 2021-2027. Οι πόροι που θα κατανεμηθούν στην Ελλάδα από την Πολιτική Συνοχής για την περίοδο 2021-2027 ανέρχονται στα 21,1 δισ. ευρώ. Επιχειρείται να εγκριθεί και ακολούθως να κατατεθούν στις Βρυξέλλες τα 9 Τομεακά, 13 Περιφερειακά και τα 13 Προγράμματα Εδαφικής Συνεργασίας. Για να γίνουν εισροές. «Το κείμενο του νέου ΕΣΠΑ να αναμένεται να εγκριθεί στις αρχές του τρίτου τριμήνου του 2021 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι φορείς έχουν ήδη εκκινήσει τις σχετικές διαδικασίες για τον σχεδιασμό και την προετοιμασία των κειμένων και των προγραμμάτων της περιόδου 2021-2027, βάσει των κατευθύνσεων και οδηγιών που δίνονται από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ και την Εθνική Αρχή Συντονισμού του ΕΣΠΑ» αναφέρει το ΥΠΟΙΚ.
* Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2021-2025. Οι πόροι του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ αξιοποιούνται πλέον στη βάση μεσοπρόθεσμου προγραμματικού σχεδιασμού και σύμφωνα με τους στρατηγικούς στόχους του σχεδίου ανάπτυξης της χώρας για την παραγωγική ανάταξη, την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Για την 1η Προγραμματική Περίοδο 2021-2025 οι πόροι φτάνουν σε 10 δισ. ευρώ. Προς το παρόν οι φορείς πολιτικής καταρτίζουν τα 18 Τομεακά και τα 13 Περιφερειακά Προγράμματα Ανάπτυξης.
* Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020. Έχει προϋπολογισμό συνολικής δημόσιας δαπάνης ύψους 5,64 δισ. ευρώ ολοκληρωθεί το 2025. Μέχρι τις 27.05.2021, έχουν πραγματοποιηθεί δαπάνες ύψους 3,53 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν σε απορρόφηση 62,59%.
