Σε έντονες διαβουλεύσεις βρίσκονται οι δύο κορυφαίες οικονομίες του πλανήτη εν όψει της συνάντησης Ντόναλντ Τραμπ – Σι Τζινπίνγκ, επιτυγχάνοντας, τουλάχιστον μέχρι αυτή τη στιγμή, τα αυτονόητα, χωρίς βαθιές τομές και ριζικές αλλαγές στις σινοαμερικανικές σχέσεις.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ μαζί με τον εκπρόσωπο σε θέματα Εμπορίου, Τζέισον Γκριρ ολοκλήρωσαν σήμερα Κυριακή τον πέμπτο γύρο εμπορικών διαπραγματεύσεων με τον ανώτατο διαπραγματευτή της Κίνας για το εμπόριο Λι Τσενγκάνγκ και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Χε Λιφένγκ στην Κουάλα Λουμπούρ.
O Mπέσεντ περιέγραψε τις διαπραγματεύσεις ως εποικοδομητικές, εκτεταμένες, σε βάθος και ως μια διαδικασία που μας επιτρέπει στις δύο πλευρές να προχωρήσουν και να θέσουν το έδαφος για τη συνάντηση των ηγετών μέσα σε ένα πολύ θετικό πλαίσιο.
Από την άλλη, ο Λι Τσενγκάνγκ δήλωσε ότι οι δύο πλευρές είχαν εποικοδομητικές συνομιλίες σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, μεταξύ των οποίων οι έλεγχοι εξαγωγών, η παράταση της εμπορικής ανακωχής, η φαιντανύλη, τα τέλη στα πλοία και ότι επετεύχθη προκαταρκτική συναίνεση επ’ αυτών.
Όλα αυτά, την ώρα που ο Τραμπ ανακοίνωνε σειρά εμπορικών συμφωνιών κατά την πρώτη ημέρα της περιοδείας του στην Ασία, με στόχο την εξασφάλιση πρόσβασης σε κρίσιμα ορυκτά και τη διεύρυνση των αγορών για τα αμερικανικά αγροτικά προϊόντα.
Αναλυτές του Eurasia Group εκτιμούν μεν ότι το κύμα εμπορικών συμφωνιών αποτελεί «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», όμως σημειώνουν πως δεν αρκεί για να μειώσει την αβεβαιότητα, καθώς τίποτε δεν είναι νομικά δεσμευτικό.
Μία απλή αποκλιμάκωση
Ωστόσο, η προσέγγιση του Τραμπ στις συμφωνίες συχνά δίνει έμφαση στο ύφος παρά στην ουσία και οι αναλυτές εκτιμούν ότι οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί στη Νότια Κορέα θα έχει ως στόχο απλώς να αποκλιμακώσει την ένταση ύστερα από εβδομάδες απειλών, εμπορικών αντιποίνων και σκληρής ρητορικής, απέχοντας πολύ από μια ευρεία συμφωνία που θα αντιμετώπιζε τις βαθύτερες διαφορές.
«Είναι σαφές ότι και οι δύο πλευρές επιδιώκουν σταθερότητα στη σχέση τους», δήλωσε στο Bloomberg η Χενριέτα Λέβιν, πρώην σύμβουλος του Λευκού Οίκου για θέματα Κίνας. «Το ερώτημα όμως είναι: σταθερότητα με όρους ποιανού; Και δυστυχώς, νομίζω ότι αυτή τη στιγμή το πλεονέκτημα το έχει το Πεκίνο».
Η δίψα του Τραμπ για ένα αποτέλεσμα που θα μπορέσει να παρουσιάσει ως προσωπική νίκη εγκυμονεί τον κίνδυνο να υποκύψει σε βασικές κινεζικές απαιτήσεις — μεταξύ των οποίων η πρόσβαση σε προηγμένους ημιαγωγούς και το καθεστώς της Ταϊβάν, του αυτόνομου νησιού που το Πεκίνο θεωρεί επαρχία του. Ο πρόεδρος, άλλωστε, δεν έχει αποκλείσει τέτοιου είδους συμβιβασμούς.
Ωστόσο, είναι απίθανο ο Αμερικανός ηγέτης να παραχωρήσει σημαντικό έδαφος στα συγκεκριμένα ζητήματα, δεδομένων των κινδύνων για την εθνική ασφάλεια και των εσωτερικών πολιτικών συνεπειών. Αυτό μειώνει τις πιθανότητες επίτευξης μιας μεγάλης συμφωνίας που θα διαβεβαίωνε τις αγορές ότι δεν επίκειται εμπορικός πόλεμος.
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις
Το διαπραγματευτικό στυλ του Τραμπ διαφέρει θεμελιωδώς από εκείνο του Σι.
Ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος υιοθετεί μια συναλλακτική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας τη διαπραγματευτική πίεση για να εξασφαλίσει βραχυπρόθεσμα οφέλη, ο Κινέζος ηγέτης βασίζεται στη μακροπρόθεσμη στρατηγική, ενισχυμένη από τα πλεονεκτήματα της χώρας του στη μεταποίηση και τους φυσικούς πόρους.
Ο Τραμπ έχει επιμείνει ότι η Κίνα πρέπει να υποχωρήσει στους αυστηρούς ελέγχους εξαγωγών που αναδεικνύουν την κινεζική επιρροή ως τον κυρίαρχο προμηθευτή και επεξεργαστή σπάνιων γαιών, κρίσιμων πρώτων υλών για την παραγωγή κινητών τηλεφώνων, ημιαγωγών και αμυντικού εξοπλισμού.
Ο Σι, ωστόσο, θεωρεί την κυριαρχία της Κίνας στις σπάνιες γαίες στρατηγικό πλεονέκτημα υψίστης σημασίας, γεγονός που καθιστά απίθανο να υποχωρήσει χωρίς σημαντικές παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ.
Η κινεζική επιρροή «δεν είναι απλώς ένα διαπραγματευτικό χαρτί», δήλωσε στο Bloomberg ο Σαν Τσενγκχάο, ερευνητής στο Κέντρο Διεθνούς Ασφάλειας και Στρατηγικής του Πανεπιστημίου Τσινγκχούα. «Η ανατροπή μιας τέτοιας πολιτικής θα απαιτούσε μια τεράστια παραχώρηση από την Ουάσιγκτον, πιθανότατα την άρση των δικών της τεχνολογικών κυρώσεων, κάτι που σήμερα είναι πολιτικά αδιανόητο στην αμερικανική πρωτεύουσα», πρόσθεσε.
«Ο αντιρρησίας μέσα στο δωμάτιο»
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η πρόβλεψη για ο,τιδήποτε είναι μια επικίνδυνη άσκηση. Ο Τραμπ είναι παρορμητικός, ενίοτε ευέξαπτος και οι απόψεις του συχνά φαίνονται προσωρινές. Υπάρχει σίγουρα μια δόση αλήθειας στην ανάλυση ότι «ο Τραμπ πάντα κάνει πίσω όταν οι αγορές καταρρέουν», το λεγόμενο TACO meme (Trump Always Chickens Out).
Όμως αυτό το σύνθημα παραβλέπει μια βαθύτερη πτυχή, όπως σημειώνει το Bloomberg. Οι απόψεις του Τραμπ για την Κίνα έχουν μια αξιοσημείωτη συνέπεια που διατρέχει όλη την πορεία του: συνήθως είναι ο αντιρρησίας μέσα στο δωμάτιο, αυτός που αντιστέκεται στους συμβούλους του όταν τον προτρέπουν να σκληρύνει τη στάση απέναντι σε έναν υπαρξιακό αντίπαλο. Και αυτό οφείλεται περισσότερο στα ένστικτά του παρά σε φόβο για τις αντιδράσεις των χρηματαγορών.
Αν οι ΗΠΑ και η Κίνα καταφέρουν να βρουν μια ισορροπία τους επόμενους μήνες ή χρόνια, θα είναι επειδή αυτό ακριβώς επιδιώκει ο Τραμπ.
Παρά τα «γεράκια» που εξακολουθούν να βρίσκονται στο υπουργικό του συμβούλιο, η πραγματικότητα είναι ότι ο πρόεδρος θα προτιμούσε απλώς να κάνει δουλειές και να πετύχει μια μεγάλη συμφωνία.
Ο Τραμπ, στο μεταξύ, φαίνεται να πιστεύει ότι βρίσκεται σε ακόμη καλύτερη θέση για να κλείσει τη «μεγάλη του συμφωνία» με την Κίνα. Το ένστικτό του να δίνει προτεραιότητα στις επιχειρηματικές ευκαιρίες και στο ίδιον όφελος δείχνει να είναι ακόμη ισχυρότερο απ’ ό,τι στην προηγούμενη προεδρική του θητεία.
Όταν ρωτήθηκε αυτή την εβδομάδα πώς βλέπει να εξελίσσονται τα πράγματα με την Κίνα τις επόμενες ημέρες, ο Τραμπ έδωσε την πλέον συνηθισμένη διαβεβαίωσή του ότι «όλα θα πάνε καλά».
Ο πρόεδρος, ωστόσο, ακούστηκε για ακόμη μια φορά περισσότερο σαν άνθρωπος που θέλει να «κάνει δουλειές» παρά σαν κάποιος που ετοιμάζεται να ριχτεί σε έναν οικονομικό πόλεμο. Για όσους τον παρακολουθούν στενά την τελευταία δεκαετία, αυτή η στάση μοιάζει κάτι παραπάνω από γνώριμη.
Φωτογραφία @AP
