Ροή
Εκατομμύρια ανέργους διεθνώς αφήνει πίσω του το πρώτο κύμα πανδημίας του κορονοϊού, αποτυπώνοντας μία ζοφερή εικόνα στην αγορά εργασίας που απειλείται με ισχυρούς κλυδωνισμούς πρωτόγνωρης έντασης και άγνωστης διάρκειας. Η κρίση που ξεδιπλώνεται σήμερα στην παγκόσμια οικονομία διαμορφώνει ένα ιδιαίτερα δυσοίωνο εργασιακό τοπίο, με τους εργαζόμενους να βρίσκονται σε μια ζώνη υψηλού κινδύνου, ακροβατώντας ανάμεσα στην ανεργία, τις μειώσεις μισθών και στη μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση.
«Μαύρα σύννεφα» πάνω από την Ελλάδα
Το ασφυκτικό αυτό εργασιακό τοπίο χτυπά και την ελληνική οικονομία με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν αλλά και των διεθνών επενδυτικών τραπεζών να είναι αποκαρδιωτικές. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, η Ελλάδα θα δεχθεί το πιο σφοδρό πλήγμα στην αγορά εργασίας ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης, με την ανεργία να φτάνει το 19,9% το 2020, από 17,3% που ήταν το 2019, για να φτάσει το 16,8% το 2021. Πάνω από το 20% (20,7%) θα κινηθεί η ανεργία όπως αναμένει η Morgan Stanley, με τη Citi να «βάζει τον πήχη» στο 19% φέτος και στο 18,6% το 2021. Ιδιαίτερα απαισιόδοξη είναι η Capital Economics που εκτιμά πως η ανεργία στην Ελλάδα θα χτυπήσει «κόκκινο» φτάνοντας στο τρομακτικό 32%. Αυτό που γίνεται σαφές ωστόσο από μερίδα αναλυτών είναι πως η στήριξη που παρέχει το κράτος μέσω των επιδομάτων και άλλων μέτρων που ανακοινώνονται σταδιακά, έχουν καλύψει επιφανειακά με ένα τεράστιο πέπλο τον «υπόγειο» αντίκτυπο του κορονοϊού στην αγορά εργασίας και στην άνοδο της ανεργίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗΣ, τον μήνα Απρίλιο έγιναν μόλις 48.555 προσλήψεις, με χιλιάδες εποχικούς υπαλλήλους του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου να μένουν εκτός εργασιακού πλαισίου, όταν τον Απρίλιο 2019 είχαν γίνει 282.181 προσλήψεις («βουτιά» 85% στις αναγγελίες πρόσληψης). Σε επίπεδο διμήνου, Μαρτίου-Απριλίου οι απολύσεις έφτασαν τις 65.000, ενώ αύξηση καταγράφηκε και στην μετατροπή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής εργασίας. Τον Απρίλη έγιναν 4.206 μετατροπές συμβάσεων εργασίας, όταν ο αριθμός αυτός τον Απρίλιο του 2019 ήταν 528 μετατροπές, ήτοι 8 φορές περισσότερες. Πήγες αναφέρουν στο insider.gr πως είναι λογικό να αναμένεται μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας στις χώρες με περισσότερο ευέλικτες μορφές απασχόλησης – όμως εκεί, πιθανότατα, θα είναι ταχύτερη και η αποκλιμάκωση της ανεργίας.
Υψηλά η ανεργία στο Νότο, χαμηλά παραμένει στο Βορρά
Ανοδικά θα κινηθεί η ανεργία και στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, με τις χώρες του Νότου να κρατούν τα ηνία καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, η ανεργία στην Ισπανία θα ανέλθει στο 18,9% το 2020 από 14,1% το 2019, πριν πέσει στο υψηλό 17% το 2021. Ακολουθεί η Ιταλία στο 11,8% το 2020 από 10,7% το 2019, και η Γαλλία στο 10,1% το 2020 από 8,5% το 2019. Σε χαμηλά επίπεδα θα κινηθεί η ανεργία στη Γερμανία στο 4% από 3,2% στην Αυστρία στο 5,8% από 4,5% και στην Ολλανδία στο 5,9% το 2020 από 3,4% το 2019, σύμφωνα με την Κομισιόν. Ωστόσο το οικονομικό Ινστιτούτο Ifo του Μονάχου ανέφερε σε έρευνά του πως σε πολλές περιοχές της Γερμανίας αναμένεται «τσουνάμι» απολύσεων και πτωχεύσεις. Μέχρι στιγμής η Άνγκελα Μέρκελ θέλοντας να αποφύγει έναν οικονομικό ορυμαγδό έχει ανακοινώσει μέτρα συνολικού ύψους 1,7 τρισ. ευρώ (453 δισ. ευρώ δημοσιονομικά, 819 δισ. δάνεια και 500 δισ. αναστολή είσπραξης φόρων).
Σε αυτό το χαοτικό σκηνικό που διαμορφώνεται εντός Ευρώπης, η Κομισιόν επισπεύδει την ενεργοποίηση του προγράμματος SURE ώστε να συγκρατήσει εν μέρει το κύμα απολύσεων και να διατηρήσει με κρατική επιδότηση τις θέσεις εργασίας. Το τίμημα ωστόσο για την στήριξη της απασχόλησης με ευρωπαϊκούς πόρους από το πρόγραμμα, οδηγεί σε μια νέα προβληματική κανονικότητα, καθιερώνοντας την εκ περιτροπής απασχόληση, ως βασικό εργασιακό μοντέλο. Το κράτος μέσω των κονδυλίων του μηχανισμού της Κομισιόν θα καλύπτει μέρος του συνολικού κόστους των εργαζομένων, οι οποίοι δεν θα απασχολούνται πλήρως αλλά εκ περιτροπής. Με τον τρόπο αυτό ο εργαζόμενος μπορεί να διατηρεί τη θέση του στην επιχείρηση αλλά θα λαμβάνει χαμηλότερες αποδοχές. Στο τραπέζι βρίσκεται και η καθιέρωση «κόφτη» στο μέγεθος της κρατικής επιδότησης ώστε να μην υπαρξει δημοσιονομικός εκτροχιασμός.
Καλπάζει η ανεργία στις ΗΠΑ
Στο «μάτι του κυκλώνα» του κορονοϊού βρίσκονται οι ΗΠΑ, με την ανεργία να «χτυπά» κόκκινο, φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά σε περίοδο ύφεσης. Σε διάστημα 8 εβδομάδων 36 εκατομμύρια εργαζόμενοι είδαν την πόρτα της εξόδου, προσφεύγοντας στη λήψη επιδόματος. Μόνο τον Απρίλιο η οικονομία των ΗΠΑ έχασε 20,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που είναι και η μεγαλύτερη απώλεια σε θέσεις μισθωτής εργασίας από τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930. Η ανεργία στις ΗΠΑ σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα έχει εκτοξευθεί στο 14,7%, από 3,5% που ήταν το Φεβρουάριο ξεφεύγοντας κατά πολύ από το μέγιστο που είχε φτάσει σε περιόδους βαθιάς ύφεσης. Ενδεικτικό είναι πως στην περίοδο της πετρελαϊκής κρίσης το 1973-1975 η ανεργία είχε φτάσει το 9%, το 1981-1982 στο 10,8%. και στη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2009 το ποσοστό ανεργίας είχε ανέλθει στο 10% από το 4,4%. Αναλυτές της Goldman Sachs εκτιμούν πως το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ θα φτάσει το 25% ανάλογο με εκείνο της Μεγάλης Ύφεσης. Παράλληλα υποβάθμισαν τις εκτιμήσεις τους για την αμερικανική αγορά εργασίας τονίζοντας πως «περισσότεροι εργαζόμενοι θα χάσουν τη δουλειά τους, εκ των οποίων ένα πολύ μεγάλο κομμάτι θα χαρακτηριστεί ως άνεργο».
Συνολικά ο Λευκός Οίκος έχει ρίξει πάνω από 2 τρισ. δολάρια ώστε να αντιμετωπίσει την έκρηξη της ανεργίας, και το εκτεταμένο lockdown, που φέρνει στο χείλος του γκρεμού πολλές επιχειρήσεις, ενώ αναμένεται να τραβήξει ξανά τη σκανδάλη, με ένα δεύτερο πακέτο ύψους 3 τρισ. δολαρίων. Ο σχεδιασμός του πακέτου βοήθειας παρέχει στήριξη 1.200 δολαρίων σε μεμονωμένα ατόμα, 2.400 δολάρια σε ζευγάρια που υποβάλλουν από κοινού αίτηση, συν 500 δολάρια για τα εξαρτώμενα άτομα. Αξίζει να αναφέρουμε πως το τεράστιο πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας που έχει ανακοινώσει ο Λευκός Οίκος (μείωση φορολογικών εισφορών, πρόγραμμα CARES Act και Paycheck Protection Program), ώθησε το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ να προβεί στην έκδοση ομολόγων για να αντλήσει από τις αγορές 3 τρισ. δολάρια το δεύτερο τρίμηνο του 2020 και 677 δισ. δολάρια το τρίτο τρίμηνο.
Φωτογραφία: Getty Images/Ideal Image
