Στον χάρτη του καταδυτικού τουρισμού μπαίνει η Ελλάδα

Νίκη Παπάζογλου
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Στον χάρτη του καταδυτικού τουρισμού μπαίνει η Ελλάδα
Τι προβλέπει το νέο σχέδιο νόμου του υπουργείου και κατά πόσο αίρει τις αγκυλώσεις του παρελθόντος για την ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού.

Μερίδιο από την πίτα του καταδυτικού τουρισμού μπορεί να διεκδικήσει πλέον η Ελλάδα με όχημα το σχέδιο νόμου του υπουργείου Τουρισμού το οποίο φαίνεται να βάζει σε σωστή τροχιά ανάπτυξης τον καταδυτικό νόμο. Το σχέδιο νόμου, το οποίο θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι και τις 09 Μαρτίου, προωθεί την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των υποθαλάσσιων περιοχών της χώρας, αίροντας τις αγκυλώσεις που απέτρεπαν την ανάπτυξη του κλάδου, στερώντας παράλληλα μεγάλα ποσά από τα ταμεία του κράτους κι από τον τουριστικό κλάδο.

Να υπενθυμίσουμε ότι ως καταδυτικό τουρισμό ορίζουμε την ειδική, κατά άλλους εναλλακτική, μορφή τουρισμού, η οποία περιλαμβάνει περιήγηση στα υποθαλάσσια αξιοθέατα σε κάθε υδάτινη περιοχή της χώρας. Κι όταν λέμε αξιοθέατα καταδυτικού τουρισμού εννοούμε από Επισκέψιμους Ενάλιους Αρχαιολογικούς Χώρους (EEAX), νεότερα αλλά και παλαιότερα των 50 ετών ναυάγια, Ελεύθερα Τεχνητά Υποβρύχια Αξιοθέατα και Καταδυτικά Πάρκα. Όλες οι παραπάνω υδάτινες περιοχές επιλέγονται από τους επισκέπτες-τουρίστες για να πραγματοποιήσουν κατά τις διακοπές τους ατομικές ή οργανωμένες καταδύσεις με συγκεκριμένο εξοπλισμό και τεχνικές, ή περιήγηση επιφανείας με μάσκα και αναπνευστήρα (snorkelling) με σκοπό την εξερεύνηση του υποβρύχιου βυθού και την υποθαλάσσια γεωμορφολογία του. Τι προβλέπει όμως το εν λόγω σχέδιο νόμου;

Κίνητρα για την ίδρυση και λειτουργία καταδυτικών αξιοθέατων

Με στόχο την προσέλκυση επενδύσεων για την δημιουργία καταδυτικών πάρκων και ελεύθερων τεχνητών θαλάσσιων αξιοθέατων η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη χορήγηση φορολογικών κινήτρων. Όπως ορίζεται στο σχέδιο νόμου με τίτλο «Ανάπτυξη καταδυτικού τουρισμού, ρυθμίσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα, ρυθμίσεις για κολυμβητικές δεξαμενές εντός τουριστικών καταλυμάτων, σήμα πιστοποίησης glamping και λοιπές διατάξεις», οι δαπάνες τις οποίες θα κάνει μια επιχείρηση για την ανάπτυξη και τη λειτουργία του καταδυτικού πάρκου θα λογίζονται ως δαπάνες κοινωνικής ευθύνης και θα συνυπολογίζονται στα έξοδα για τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος μόνο, όμως, μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής και κατά τον χρόνο έναρξης της λειτουργίας του πάρκου.

Στην ίδια κατεύθυνση, και με δεδομένο ότι η δημιουργία καταδυτικών πάρκων θεωρείται επένδυση αναπτυξιακού χαρακτήρα, το έργο θα μπορεί να επιδοτείται από εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή χρηματοδοτικά προγράμματα, ενώ οι χορηγίες από φυσικά ή νομικά πρόσωπα θα απαλλάσσονται από τον φόρο δωρεάς.

Οι αλλαγές

Με βάση το νέο πλαίσιο, αίρεται ο περιορισμός πραγματοποίησης καταδύσεων σε απόσταση μεγαλύτερη των 3 μιλίων από αρχαιολογικούς χώρους (καταδυτικά αρχαιολογικά πάρκα), και καταργείται η υποχρέωση συνοδείας επισκεπτών αυτοδυτών από δύτες αρχαιολόγους ή φύλακες αρχαιοτήτων.

Ταυτόχρονα, προβλέπεται για πρώτη φορά η ίδρυση Εθνικού Συμβουλίου Καταδυτικού Τουρισμού, το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με την παρακολούθηση την πορείας του κλάδου και θα συνεργάζεται με συναρμόδιους φορείς για την ανάπτυξη και προώθηση του καταδυτικού τουρισμού στη χώρα μέσω μιας Εθνικής Στρατηγικής. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τη συμμετοχή των μελών στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου δεν καταβάλλεται οποιαδήποτε αμοιβή ή αποζημίωση. «Η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα για την προώθηση του καταδυτικού τουρισμού, αφού γνωρίζοντας τα προβλήματα του κλάδου θα μπορεί να επισημαίνει τυχόν ελλείψεις, να δίνει λύσεις σε υπαρκτά προβλήματα και να προωθεί συστηματικά τα καταδυτικά πλεονεκτήματα της χώρας» αναφέρει στο insider.gr o κ. Γιάννης Μωραΐτης, ιδιοκτήτης της Καταδυτικής Ακαδημίας Πάραλος και μέλος του νεοσύστατου Συνδέσμου Καταδυτικών Κέντρων Ελλάδος.

Επιπλέον απελευθερώνονται και χιλιάδες σύγχρονα ναυάγια, ηλικίας άνω των 50 ετών, που είχαν χαρακτηρισθεί ως πολιτιστικά αγαθά και δεν επιτρέπονταν έως σήμερα οι καταδύσεις αναψυχής.

Παράλληλα αίρονται και δύο βασικές αγκυλώσεις του παρελθόντος, οι οποίες περιόριζαν κατά πολύ την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του καταδυτικού τουρισμού, όπως σημειώνει ο κ. Μωραΐτης, ο περιορισμός απόστασης από το σημείο εκκίνησης αλλά και η επάρκεια γλωσσομάθειας του προσωπικού των σχολών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με το ισχύον νομικό πλαίσιο το καταδυτικό σκάφος μπορεί να απομακρύνεται μόνο 6 ναυτικά μίλια από το σημείο εκκίνησης ή το λιμάνι στο οποίο βρίσκεται γεγονός που καθιστούσε απαγορευτική την επίσκεψη καταδυτικών σημείων από ορισμένες περιοχές. Για παράδειγμα εάν το σκάφος ήταν δεμένο στη Μαρίνα Αλίμου, δεν μπορούσε να επισκεφτεί το νησί Πάτροκλος για να καταδυθεί στο ναυάγιο Κυρά Λένη καθώς η απόσταση είναι μεγαλύτερη από 6 ναυτικά μίλια, όπως και σε κανένα άλλο σημείο κατάδυσης αφού όλα απέχουν πέρα των 6 μιλίων. «Εγώ φεύγω από τον Σχοινιά όπου είναι η σχολή και πηγαίνω εννιά μίλια μακριά από το σημείο εκκίνησης αλλά πάντα απέχω από την ακτή τέσσερα το πολύ πέντε μίλια. Με το ισχύον νομικό πλαίσιο δηλαδή δεν μου επιτρέπεται να καταδυθώ σε κανένα από τα δύο ναυάγια που υπάρχουν στην περιοχή» τονίζει ο κ. Μωραΐτης. Με το νέο σχέδιο νόμου καταργείται ο περιορισμός απόστασης από το σημείο εκκίνησης, αρκεί το σκάφος να μην υπερβαίνει την απόσταση των 6 ναυτικών μιλίων από οποιαδήποτε ξηρά.

Το άλλο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι σχολές κατάδυσης και λύνει το σχέδιο νόμου ήταν η επάρκεια γλωσσομάθειας του προσωπικού τους. Όπως εξηγεί ο κ. Μωραΐτης, βάσει το ισχύοντος νομικού πλαισίου το προσωπικό των σχολών απαιτείται να είναι πολύγλωσσο με βασική προϋπόθεση να μπορεί να επικοινωνεί στα ελληνικά με τα μέλη του γκρουπ που συνοδεύει– τα οποία ενδέχεται να είναι από το εξωτερικό να φυσικά να μην γνωρίζουν ελληνικά... Την επάρκεια της ελληνικής γλώσσας μάλιστα ενός ξένου δύτη ο οποίος θα απασχολείτο εποχικά σε μια ελληνική καταδυτική σχολή για να συνοδεύει ένα γκρουπ ξένων, έκρινε ο Λιμενικός της κάθε περιοχής! Η ένσταση των φορέων του κλάδου ήταν ότι αν προέκυπτε η ανάγκη να απασχοληθεί κάποιος ξένος εκπαιδευτής ο οποίος συνόδευε ένα γκρουπ από το εξωτερικό ήταν αδύνατο να γνωρίζει την ελληνική γλώσσα καθώς και ήταν αναρμόδιος να το πιστοποιήσει ο εκάστοτε Λιμενικός.

Τέλος, μια ακόμα σημαντική ρύθμιση αφορά στους επισκέψιμους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους, στα αρχαία δηλαδή ναυάγια που υπάρχουν στις ελληνικές θάλασσες και μάλιστα σε μικρό βάθος, τα οποία προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία κατάδυσης που συνδυάζει τον θαλάσσιο πλούτο με την ιστορία και «μπορεί να δώσει νέα πνοή στην καταδυτική αγορά» σύμφωνα με τον κ. Μωραΐτη. Να σημειωθεί ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση το σχέδιο νόμου προβλέπει την εκπαίδευση αλλά και πιστοποίηση των δυτών που καταδύονται στους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους, κάτι που εδώ και καιρό απαιτούσε ο κλάδος.

Ξεκινά η πολυπόθητη καταδυτική κρουαζιέρα

Για πρώτη φορά, με το σχέδιο νόμου που προωθείται, επιτρέπεται η ανάπτυξη της καταδυτικής κρουαζιέρας (live abroad) στην Ελλάδα, δίνοντας τη δυνατότητα στους τουρίστες να διανυκτερεύουν σε κάποιο κρουαζιερόπλοιο και να επιδίδονται παράλληλα στην αγαπημένη τους ενασχόληση.

Πρόκειται για ένα τουριστικό προϊόν, άκρως δημοφιλές στο εξωτερικό, όπως για παράδειγμα στην Ερυθρά Θάλασσα και υψηλής κερδοφορίας. Στην περίπτωση της χώρας μας μάλιστα παρουσιάζει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης χάρη στην πληθώρα των καταδυτικών προορισμών που διαθέτει και του πλούσιου υποθαλάσσιου περιβάλλοντος.

Η νομοθετική ρύθμιση των προϋποθέσεων για την ανάπτυξη της καταδυτικής κρουαζιέρας είναι κάτι που περιμένει καιρό ο κλάδος, όμως σημειώνει ο κ. Μωραΐτης. «Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι υπήρξαν κάποιοι που αγόρασαν σκάφη για την ανάπτυξη αυτής της εν λόγω δραστηριότητας, βασιζόμενοι σε υποσχέσεις προηγούμενων κυβερνήσεων οι οποίες δεν υλοποιήθηκαν, και στη συνέχεια αναγκάστηκαν να τα πουλήσουν» προσθέτει.

Μπαίνουν τα θεμέλια για τα καταδυτικά πάρκα

Θετικό χαρακτηρίζει ο κλάδος και το γεγονός ότι ξεκινά η κουβέντα για την δημιουργία καταδυτικών πάρκων, παρότι όπως επισημαίνεται χρειάζεται ακόμα πολλά να γίνουν.

Να σημειωθεί ότι όσον αφορά στα καταδυτικά πάρκα ορίζονται πλέον με συντεταγμένες κατά το ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς και με σχετικό τοπογραφικό διάγραμμα ενώ με υπουργική απόφαση παραχωρείται το δικαίωμα χρήσης τους. Η παραχώρηση έχει διάρκεια 20 ετών και είναι δυνατόν να ανανεώνεται για δέκα έτη κάθε φορά με απόφαση του υπουργού Οικονομικών. Το ετήσιο αντάλλαγμα (μίσθωμα) για την παραχώρηση αμιγώς του θαλάσσιου χώρου του καταδυτικού πάρκου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα (10) ευρώ ανά στρέμμα. Το ποσό αυτό μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κάθε ανανέωση της παραχώρησης με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και μέχρι το διπλάσιο του εκάστοτε καταβαλλόμενου. Για την καταβολή του μισθώματος μάλιστα, το οποίο μπορεί να καταβάλλεται ετησίως, ή με ποσοστό επί των κερδών, δίδεται περίοδος χάριτος δύο ετών από την παραχώρηση. Επιπλέον το σχέδιο νόμου ορίζει ότι ο φορέας διαχείρισης του καταδυτικού πάρκου είναι ο μόνος που διαχειρίζεται, οργανώνει, επιβλέπει, προστατεύει κι εκμεταλλεύεται το πάρκο, ως επισκέψιμο υποβρύχιο χώρο αναψυχής, δεν παρέχει όμως ο ίδιος υπηρεσίες καταδύσεων.

Να υπενθυμίσουμε ότι τα καταδυτικά πάρκα είναι μικρής έκτασης θαλάσσιες περιοχές, στις οποίες απαγορεύεται κάθε είδους αλιεία και ανθρώπινη επέμβαση, ενώ επιτρέπεται μόνο η ελεγχόμενη δραστηριότητα των καταδύσεων αναψυχής. Συνήθης πρακτική είναι να δημιουργούνται καταδυτικά πάρκα ανά συστάδες, κάτι το οποίο διευκολύνεται από τη μικρή έκτασή τους, που κυμαίνεται μόλις από ένα έως δύο τετραγωνικά χιλιόμετρα και το βάθος τους που φτάνει έως τα 50 μέτρα. Οι επισκέπτες καταβάλλουν ένα αντίτιμο μέσω εισιτηρίου και τα έσοδα από τα εισιτήρια διατίθενται για την φύλαξη του πάρκου, σχεδόν χωρίς να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

«Χρυσή πηγή» εσόδων ο καταδυτικός τουρισμός

Σε κάθε περίπτωση η ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού θεωρείται «χρυσή πηγή εσόδων παγκοσμίως».

Για του λόγου το αληθές αρκεί να αναφέρουμε το παράδειγμα του αιγυπτιακού Σαρμ Ελ Σέιχ, όπου υπάρχουν πάνω από 40 καταδυτικά κέντρα τα οποία επισκέπτονται 6.000 και πλέον δύτες με τα 200 καταδυτικά σκάφη που υπάρχουν διαθέσιμα και αφήνουν έσοδα που ξεπερνούν τα 36 εκατ. ευρώ ετησίως.

Ενδεικτική είναι και η περίπτωση της Μάλτας, μιας χώρας που έχει δημιουργήσει αμέτρητα τεχνητά ναυάγια για να ενισχύσει την καταδυτική δραστηριότητα με αποτέλεσμα η τελευταία να εισφέρει 27% στο ΑΕΠ της χώρας. Αντιστοίχως και η Κροατία η οποία μέσα σε 4 χρόνια από το 2006 έως το 2010 γνώρισε μια τεράστια αύξηση στον καταδυτικό της τουρισμό -της τάξεως του 270% με αποτέλεσμα να ενισχυθεί αισθητά η οικονομία της.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πιο δημοφιλείς προορισμοί καταδύσεων παγκοσμίως είναι η Αίγυπτος, η Ταϊλάνδη, οι Μαλδίβες, το Μεξικό, η Ινδονησία και τα νησιά Γκαλαπάγκος.

Οι καταδύσεις αναψυχής, ως ένας ιδιαίτερα δημοφιλής εναλλακτικός τρόπος διακοπών, αφορούν τουρίστες που ταξιδεύουν ειδικά για να καταδυθούν, αναζητώντας κάθε φορά διαφορετικούς ελκυστικούς προορισμούς. Από τα εκατ. τουρίστες που επιδίδονται σε καταδύσεις παγκοσμίως, το ένα τέταρτο είναι Ευρωπαίοι, ηλικίας μεταξύ 33 και 55 ετών, με υψηλό εισόδημα και μορφωτικό επίπεδο, οι οποίοι ακολουθούν έναν δραστήριο και υγιεινό τρόπο ζωής. Οι Ευρωπαίοι καταδύτες, οι οποίοι είναι κυρίως Γερμανοί, Γάλλοι και Βρετανοί, παραδοσιακές αγορές τροφοδότες του ελληνικού τουρισμού, ξοδεύουν γύρω στα 400 ευρώ ημερησίως στις διακοπές τους οι οποίες διαρκούν από 10 έως 14 ημέρες και διαχέονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Οι Γερμανοί μάλιστα ξοδεύουν περισσότερα δεδομένου ότι προτιμούν υψηλής ποιότητας διαμονή.

Γι’ αυτό, άλλωστε, δεκάδες χώρες επιδιώκουν να αποσπάσουν το δικό τους μερίδιο από την πίτα των 70 εκατ. τουριστών, καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες ανάδειξης και αξιοποίησης του φυσικού τους περιβάλλοντος.

Πέρα βέβαια από το οικονομικό πεδίο τα καταδυτικά πάρκα έχουν μεγάλη περιβαλλοντική συνεισφορά. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη σε 124 από αυτά σε 29 χώρες η βιοποικιλότητα ήταν αυξημένη κατά 21% ενώ κατά 28% ήταν αυξημένο το μέσο μέγεθος των οργανισμών.

Όσο για τις δυνατότητες της Ελλάδας στο συγκεκριμένο κλάδο είναι μεγάλες, καθώς υπάρχουν αμέτρητα φυσικά, ιστορικά ναυάγια, την ώρα που γειτονικοί προορισμοί δημιουργούν τεχνητά για να προσελκύσουν τους λάτρεις των καταδύσεων.
Όπως εξηγεί ο κ. Μωραϊτης, τόσο γύρω από την Αττική όσο και στα κοντινά σε αυτή νησιά υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα ναυάγια τόσο σε μικρό όσο και σε μεγάλο βάθος. Στην Τζια υπάρχει το ναυάγιο Πατρίς, ενός ποταμόπλοιου που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όσους ασχολούνται με τις καταδύσεις σε βάθος 45 με 50 μέτρα. Στη χώρα μας υπάρχει επίσης ο «Βρετανικός», το αδελφάκι του Τιτανικού θα μπορούσαμε να πούμε, το οποίο είναι στα ανοιχτά της Τζιάς σε βάθος 90 με 110. Δημοφιλείς καταδυτικοί προορισμοί είναι βέβαια και τα νησιά μας, όπως η Κάλυμνος, η Λέρος που έχει πολλά και εντυπωσιακά ναυάγια, αλλά και η Αμοργός με τα απίθανα νερά της και τον πλούσιο βυθό.

Σύμφωνα με τον ίδιο ο αριθμός των ναυαγίων της χώρας είναι τριψήφιος κι αυτή τη στιγμή ο Σύνδεσμος Καταδυτών στοιχειοθετεί λίστα με τα πιο ενδιαφέροντα, την οποία θα προσκομίσει στο υπουργείο Τουρισμού με στόχο να καταχωρηθούν και να παραχωρηθεί η άδεια για να γίνουν επισκέψιμα.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider