Οι πολίτες προτιμούν τα μέσα μεταφοράς, ήτοι των αστικών συγκοινωνιών (ΟΣΥ: λεωφορεία, τρόλεϊ, μαζί με το μεταφορικό έργο των ΚΤΕΛ) και των μέσων σταθερής τροχιάς (ΣΤΑΣΥ: Μετρό, Ηλεκτρικός), καθώς στρέφονται προς αυτά για να εξυπηρετηθούν, ωστόσο, φαίνεται ότι από πλευράς του ΟΑΣΑ δεν ήταν εφικτό να πετύχει ενίσχυση δρομολογίων και εσόδων, όπως προκύπτει και από την έκθεση πεπραγμένων του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνας για το 2024, έτος κατά το οποίο επιδοτήθηκε κατά 39,4 εκατ. ευρώ από τον δημόσιο προϋπολογισμό.
Η προηγούμενη χρονιά, έναντι του 2023, έκλεισε με αυξημένες επιβιβάσεις, δείγμα της στροφής των πολιτών, αλλά με μειωμένα εκτελεσθέντα δρομολόγια, οχηματοχιλιόμετρα αλλά και έσοδα. Όπως προκύπτει, το 2024 τα «ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΑ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ» της ΟΣΥ -ΚΤΕΛ ήταν 4.705.647 και της ΣΤΑΣΥ 488.697, έναντι 4.897.296 και 525.939 αντίστοιχα το 2023. Επίσης, τα «ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΑ ΟΧΗΜΑΤΟΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ» των ΟΣΥ –ΚΤΕΛ ήταν 82.659.407 και της ΣΤΑΣΥ 51.070.242 το 2024 έναντι 83.412.196 και 53.545.537 αντίστοιχα το 2023.
Επιπρόσθετα, όπως αναφέραμε, οι «ΕΠΙΒΙΒΑΣΕΙΣ» στον ΟΣΥ αυξήθηκαν σε 232.583.000 και στην ΣΤΑΣΥ σε 254.221.000 το 2024 από 215.118.000 και 236.226.000 αντίστοιχα σε λεωφορεία και μέσα σταθερής τροχιάς το 2023. Μάλιστα, μειωμένος ήταν και ο στόλος που εξυπηρέτησε το κοινό. Ο «ΕΝΕΡΓΟΣ ΣΤΟΛΟΣ» πέρυσι απαρτίζονταν από 1.373 ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ (ΟΣΥ – ΚΤΕΛ), 199 ΤΡΟΛΛΕΫ, 437 ΒΑΓΟΝΙΑ ΜΕΤΡΟ και 44 ΒΑΓΟΝΙΑ ΤΡΑΜ. Τα ίδια νούμερα το 2023 ήταν 1.550 Λεωφορεία (ΟΣΥ και ΚΤΕΛ μαζί), 210 Τρόλεϊ 452 βαγόνια Μετρό και 44 βαγόνια σε Τραμ.
Δηλαδή, ο στόλος το 2024 ήταν μικρότερος αριθμητικά από το 2023, τόσο σε λεωφορεία όσο και σε βαγόνια, αν και γίνεται από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προσπάθεια ενίσχυσης του στόλου, με σχετικούς διαγωνισμούς για νέα «πράσινα» λεωφορεία (αλλά και για μεταφορικό έργο από τα ΚΤΕΛ), όπου ήδη έχουν έρθει νέα οχήματα (ηλεκτρικά, φυσικού αερίου), ενώ εκκρεμούν και διαγωνισμοί (κυρίως λόγω χρηματοδότησης) για επιπλέον συρμούς στο Μετρό που θα μπούνε κατά βάση στη γραμμή από τον Πειραιά προς το Αεροδρόμιο.
Τα μειωμένα έσοδα – Σε ποιες κατηγορίες είχαμε άνοδο
Οι εισπράξεις του έτους 2024 ανήλθαν στα 254,8 εκατ. και παρουσίασαν μείωση 3,9% έναντι του 2023, η οποία οφείλεται αποκλειστικά στη μείωση των εισπράξεων από τα δικαιώματα μετακίνησης που ανήλθαν σε 65,7 εκ € , έναντι € 94,9εκ.€ το 2023. Σε σχέση με τα αντίστοιχα του 2019 που αποτελεί το έτος αναφοράς/κανονικότητας ανέρχονται στο 94%. Οι εισπράξεις δικαιωμάτων από μετακινήσεις δικαιούχων που μειωθήκαν σημαντικά σε σχέση με το 2023. Το μεγαλύτερο μερίδιο των εισπράξεων προέρχεται από τα εισιτήρια. Οι εισπράξεις από πωλήσεις εισιτηρίων αυξήθηκαν κατά 11,5% έναντι του 2023, και οι αντίστοιχες των καρτών κατά 10,2%.
Γενικότερα, οι εισπράξεις από εισιτήρια ανήλθαν σε 127 εκατ. (+11,5% σε σχέση με το 2023), από κάρτες στα 60,3 εκατ. (+10,2%), ενώ μείωση παρατηρήθηκε στην κατηγορία «ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ» (πλήρους ή μερικής απαλλαγής από την καταβολή κομίστρου στα μέσα μαζικής μεταφοράς) με έσοδα 65,7 εκατ. από 94,9 εκατ. το 2023. Όπως αναφέρεται, «το σύνολο των εισπράξεων είναι μειωμένο κατά 3,9% έναντι του 2023, γεγονός που οφείλεται αποκλειστικά στην μεγάλη μείωση των εισπράξεων δικαιούχων που ανήλθε σε 30,8% έναντι του 2023, ενώ όλες οι υπόλοιπες κατηγόριες παρουσίασαν αύξηση». Σημαντική άνοδος παρατηρήθηκε στα εισιτήρια διάρκειας 90 λεπτών και σε αυτά για το αεροδρόμιο (έως και +20% και άνω). Στα εισιτήρια, την μεγαλύτερη αύξηση σημείωσε το Αθήνα & Αερ., επιστρ., 3 ημερών με 27,4% ενώ την μεγαλύτερη πτώση το Λεωφ. Express Αερ., 90 λεπτών (50% έκπτ.) με 22,0% σε σχέση με το 2023. Από τα προϊόντα με χρονική διάρκεια, το προϊόν με την μεγαλύτερη άνοδο είναι το Αθήνα 180 ημερών (50% έκπτωση) με άνοδο της τάξης του 30,4% σε σχέση με το 2023. Γενικότερα τα προϊόντα χρονικής διάρκειας σημείωσαν αύξηση με μοναδική εξαίρεσή το Αθήνα & Αερ., 90 ημερών (50% έκπτ.) που σημείωσε μικρή πτώση 1,5%
Στις κάρτες, το προϊόν 30 ημερών το οποίο είναι και το προϊόν με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στις κάρτες, παρουσίασε μια οριακή αύξηση μεριδίου επί των εισπράξεων (70,2% έναντι 70,1% για το 2023) ενώ το προϊόν 30 ημερών μειωμένο (14,4%) μια μικρή πτώση έναντι του 2023 (14,9%). Η αναλογία των καρτών και των εισιτηρίων στο σύνολο των εισπράξεων είναι 31,9% και 67,2% αντίστοιχα, με τα εισιτήρια να έχουν ελαφρώς μεγαλύτερο μερίδιο απ’ ότι το 2023 (67,0%). Αυτή η παγίωση στην αναλογία καρτών και των εισιτηρίων είναι άμεσα συνδεμένη με την εκτεταμένη εφαρμογή της τηλεργασίας είτε μερικώς είτε πλήρως και την στροφή των επιβατών σε προϊόντα μικρότερης αξίας χωρίς χρονικούς περιορισμούς. Στα εισιτήρια τα αεροδρομικά προϊόντα παρουσίασαν άνοδο μεριδίου κατά 1,4% καθώς η τουριστική κίνηση συνέχισε την αυξητική της πορεία και το 2024 (28,4% έναντι 27,0% το 2023). Τα μερίδια των ενιαίων (μονών) μειωθήκαν οριακά (23,9% έναντι 24,0% το 2023) ενώ των πολλαπλών εισιτηρίων μειώθηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό (40,3% έναντι 41,8% το 2023).
Το διαδίκτυο συνέχισε και το 2024 με σημαντική άνοδο στις εισπράξεις, αύξηση 13,0% έναντι του 2023, αλλά γενικά το διαδίκτυο παραμένει σε χαμηλά επίπεδα με μερίδιο 1,8% στις εισπράξεις (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα δικαιώματα και οι αντικαταστάσεις).
Οι συνολικές επικυρώσεις ήταν αυξημένες κατά 8,8% έναντι του 2023 (289,0 εκ έναντι 265,7 εκ). Η ΣΤΑ.ΣΥ. παρουσίασε αύξηση 8,9% και η ΟΣΥ 9,8%. Η διαφορά μεριδίου επικυρώσεων μεταξύ ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ ανά μήνα παραμένει υψηλή και το 2024 με μέσο όρο 48,5 μονάδες και οφείλεται στην πρακτική της μη υποχρεωτικής επικύρωσης των μηνιαίων κομίστρων καθώς και στην ενδεχόμενη εισιτηριοδιαφυγή. Η αναλογία επικυρώσεων πλήρους και επιδοτούμενου κομίστρου ανά μήνα κυμαίνεται καθ‘ όλη την διάρκεια του έτους γύρω στα επίπεδα 69-31 (από 67,3% έως 72,3%) ενώ στο σύνολο του έτους το πλήρες κόμιστρο έχει μερίδιο 69,3% στις συνολικές επικυρώσεις.
Το έτος 2024 δεν παρατηρήθηκαν ουσιαστικές μεταβολές στα μερίδια των εισιτηρίων, των καρτών και της αποθηκευμένης αξίας σε σχέση με το 2023. Υπάρχει μια μικρή αύξηση στο ποσοστό των εισιτηρίων (67,2 σε σχέση με το 67,0% του 2023) και μια αντίστοιχή μικρή μείωση στο ποσοστό των καρτών (31,9% σε σχέση με το 32,1% του 2023). Φαίνεται ότι η απώλεια των προηγουμένων ετών που παρατηρήθηκε στο μερίδιο των καρτών λόγω της απώλειας των commuters, σταθεροποιείται πλέον σε ένα ποσοστό γύρω στο 32%. Στις κάρτες το προϊόν 30 ημερών είναι το προϊόν με τις μεγαλύτερες πωλήσεις με 70,2% μερίδιο επί του συνόλου, ποσοστό σχεδόν αντίστοιχο με το 2023 (70,1%). Αναφορικά με το προϊόν 30ημ. μειωμένο είχε μια μικρή πτώση σε σχέση με το 2023 με 14,4% μερίδιο έναντι του 14,9% που ίσχυε το 2023.
Στα εισιτήρια τα προϊόντα κομίστρου αεροδρομίου παρουσίασαν την μεγαλύτερη άνοδο καθώς η τουριστική κίνηση ήταν αυξημένη με μερίδιο 28,4% έναντι 27,0% του 2023. Τα μονά εισιτήρια παρουσίασαν οριακή μείωση 23,9% έναντι 24,0% το 2023 ενώ και τα πολλαπλά μειώθηκαν στο 40,3 % έναντι 41,8% που ίσχυε το 2023.
To 2024 δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές στο μερίδιο των εισπράξεων των διαφόρων προϊόντων σε σχέση με το 2023. Η μεγαλύτερη μεταβολή που πραγματοποιήθηκε αφορούσε τα εισιτήρια Αεροδρομίου (Μετρό 90’ και λεωφορείων express) που παρουσίασαν άνοδο στο μερίδιο τους (16,7% έναντι 15,5%). Το εισιτήριο 10+1 παρέμεινε στο 23,7% όπως και στο 2023.
Η ανά μήνα δύναμη των Ελεγκτών Κομίστρου των Φορέων το 2024, αυξήθηκε σε 192 υπαλλήλους ελεγκτές κατά μέσο όρο και διενεργήθηκαν 5.766.454 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 150.485 πρόστιμα.
Το έργο της Τηλεματικής
Όπως αναφέρεται, το έργο της Τηλεματικής αφορά ένα σύστημα διαχείρισης στόλου και πληροφόρησης επιβατών για επίγεια μέσα μεταφοράς (λεωφορεία και τρόλεϊ) με στόχο τη βελτιστοποίηση της απόδοσης και της ποιότητας του παρεχόμενου συγκοινωνιακού έργου. Η κατασκευαστική περίοδος του έργου ολοκληρώθηκε την 21/03/2016 και έκτοτε παρέχει τις υπηρεσίες του με αξιοπιστία στο επιβατικό κοινό. Το έργο της Τηλεματικής εξασφαλίζει συνοπτικά την ακόλουθη λειτουργικότητα:
- Παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της θέσης όλων των οχημάτων
- Συντονισμό στόλου και παρακολούθηση εκτέλεσης δρομολογίων
- Διαχείριση, παρακολούθηση και εποπτεία συγκοινωνιακού έργου
- Υποστήριξη σχεδιασμού και οργάνωσης συγκοινωνιακού έργου
- Πληροφόρηση των επιβατών για τις ώρες διέλευσης των οχημάτων από τις στάσεις (μέσω 1.000 έξυπνων στάσεων και έξυπνων εφαρμογών, κινητού τηλεφώνου oasa.telematics και διαδικτύου http://telematics.oasa.gr ).
Σε σχέση με τους στόχους για τη συνέχεια, μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:
- Διαρκής αναβάθμιση εφαρμογής OASA Telematics ( android, ios).
- Διαμόρφωση Νέων Αναφορών, η οποία περιλαμβάνει τον λογικό σχεδιασμό και τον καθορισμό των τεχνικών απαιτήσεων, με χρήση τεχνικών αναλυτικής επεξεργασίας δεδομένων Τηλεματικής για την στήριξη των διαδικασιών του ΟΑΣΑ, την υποστήριξη του Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού και την υποστήριξη της παρακολούθησης των συμβάσεων μεταξύ ΟΑΣΑ και Φορέων Οδικών Μέσων. Η παρακολούθηση των συμβάσεων μέσω των δεδομένων τηλεματικής και σύμφωνα με τους σχετικούς δείκτες που έχουν καθοριστεί στην εκάστοτε σύμβαση τυποποιεί χρονικά και τεχνικά την παρακολούθηση τους φορέα προσδιορίζοντας αναλυτικά και στοχευμένα τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης.
- Εγκατάσταση Τηλεματικού εξοπλισμού σε 100 νέα ηλεκτρικά οχήματα (leasing ) και υπό εξέλιξη εγκατάσταση σε 300 νέα οχήματα φυσικού αερίου (CNG) και 200 νέα οχήματα πετρελαίου leasing.
- Τον Ιανουάριο 2025 έγινε η πρώτη παρουσίαση στο ΔΣ του ΟΑΣΑ του υπηρεσιακού σχεδιασμού της αρμόδιας οργανωτικής μονάδας ενόψει της λήξης της Σύμβασης Σύμπραξης του Έργου ΣΔΙΤ ΟΣΤ (Τηλεματική) στις 30.6.2026. Σχετικώς σημειώνεται ότι ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη από 30.10.2024 η Σύμβαση Ανάθεσης Υπηρεσιών με Τίτλο: «Υποστήριξη λήψης και εφαρμογής αποφάσεων σχετικά με τη διαχείριση της τεχνικής λειτουργίας του Συστήματος Τηλεματικής» σε εξωτερικό σύμβουλο. Τον Μάϊο του 2025 εγκρίθηκε το χρονοδιάγραμμα ενεργειών και η υποβολή αιτήματος χρηματοδότησης για την διενέργεια Διεθνούς Διαγωνισμού (Ανοικτή Διαδικασία) για την ανάθεση υπηρεσιών λειτουργίας και συντήρησης του έργου για πέντε έτη με εκτιμώμενο συνολικό Π/Υ 23 εκατ. ευρώ.
