Ροή
Νέα «φωτιά» στους λογαριασμούς ρεύματος νοικοκυριών και επιχειρήσεων βάζει η ακόμη μεγαλύτερη εκτίναξη τον Αύγουστο της χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία σύμφωνα με το δελτίο του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΕΧΕ) κατέγραψε άλμα 19,5% μέσα σε έναν μόλις μήνα.
Το ποσοστό αυτό σημαίνει παράλληλα πως μόλις σε έναν μήνα καταρρίφθηκε το ρεκόρ χονδρεμπορικής που είχε σημειωθεί τον Ιούλιο, όταν η τιμή στην αγορά Επόμενης Ημέρας είχε διαμορφωθεί στα 101,86 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Με το καινούριο άλμα, η τιμή έσπασε πλέον και το φράγμα των 200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, καθώς διαμορφώθηκε στα 121,72 ευρώ.
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση επεξεργάζεται μέτρα ώστε να αντισταθμισθούν οι αυξήσεις από αυτό το νέο ανοδικό ράλι στους λογαριασμούς ρεύματος που θα λάβουν μέσα στις επόμενες εβδομάδες όσα νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις έχουν επιλέξει τιμολόγιο με ρήτρες αναπροσαρμογής. Σύμφωνα με πηγές του κλάδου προμήθειας, χωρίς τέτοια μέτρα που να περιορίζουν τις ανατιμήσεις, οι αυξήσεις εκτιμάται πως θα ξεκινούν από 40%, πιέζοντας ασφυκτικά όχι μόνο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, αλλά και το κόστος μίας μεγάλης σειράς από προϊόντα και υπηρεσίες.
Για να αποφευχθεί αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με πληροφορίες στόχος της κυβέρνησης είναι οι όποιες παρεμβάσεις να εφαρμοστούν άμεσα, ώστε να περιορίσουν τις επιβαρύνσεις στα τιμολόγια. Μάλιστα, όπως έχουν αναφέρει κυβερνητικά στελέχη σε δημόσιες τοποθετήσεις τους, τα μέτρα θα ανακοινωθούν από τον πρωθυπουργό, το επόμενο Σαββατοκύριακο στη ΔΕΘ.
Μέτρα για νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες, η προετοιμασία έχει ξεκινήσει από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, με πυρετώδεις διαβουλεύσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς. Έτσι, στην πλήρη μορφή του, αυτό το «δίχτυ προστασίας» από τις αυξήσεις στο ρεύμα θα οριστικοποιηθεί τα αμέσως επόμενα 24ωρα, πιθανότατα αύριο.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως οι ελαφρύνσεις θα «αγγίζουν» τόσο τα νοικοκυριά (και μάλιστα όχι μόνο τα ευάλωτα), όσο και τις επιχειρήσεις στη χαμηλή τάση. Προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με πληροφορίες, η βασική πηγή κονδυλίων που θα χρησιμοποιηθεί θα είναι τα έσοδα από τις δημοπρασίες των δικαιωμάτων ρύπων – αξιοποιώντας και το γεγονός ότι, όπως εκτιμάται, η άνοδος των τιμών των δικαιωμάτων μειώνει τις απαιτήσεις των ποσών που χρειάζεται να εισρεύσουν στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), από τον οποίο αποζημιώνονται οι επενδυτές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Έτσι, δεν αναμένεται να αυξηθεί πάνω από 60% για το 2021 το μερίδιο των εσόδων από τις δημοπρασίες που θα «οδεύσουν» στον ΕΛΑΠΕ. Αφαιρώντας τα υπόλοιπα κόστη που καλύπτονται από τα έσοδα, όπως για την αντιστάθμιση ρύπων των ενεργοβόρων βιομηχανιών, εκτιμάται ότι συγκεντρώνεται ένα κονδύλι της τάξης των 200 εκατ. ευρώ.
Προς το παρόν, φαίνεται να μην έχει «κλειδώσει» η φόρμουλα με την οποία αυτό το κονδύλι θα «περάσει» ως ελαφρύνσεις στα τιμολόγια. Πάντως, όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες αυτό να γίνει με μείωση του ΕΤΜΕΑΡ (τέλους ΑΠΕ), με δεδομένο ότι το πλεόνασμά του ΕΛΑΠΕ θα είναι μικρό στο τέλος του έτους, σύμφωνα με το πρόσφατο Δελτίο του ΔΑΠΕΕΠ.
Ακόμη πιο απίθανο είναι να υπάρξουν παρεμβάσεις στις υπόλοιπες ρυθμιζόμενες χρεώσεις. Την ίδια στιγμή, μικρά περιθώρια ελάφρυνσης δίνει και ο ΦΠΑ στους λογαριασμούς ρεύματος, ο οποίος είναι ήδη στο 6%.
Στο κάδρο και μη δικαιούχοι του ΚΟΤ
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι παρεμβάσεις αυτές δεν θα είναι οριζόντιες, καθώς οι μεγαλύτερες ελαφρύνσεις θα προβλέπονται για τους καταναλωτές με τα μικρότερα εισοδήματα.
Έτσι, αναμένεται να δοθεί συγκριτικά μεγαλύτερο βάρος στα ευάλωτα νοικοκυριά, δηλαδή τους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ), για τους οποίους υπάρχει το ενδεχόμενο να εφαρμοσθεί απευθείας επιδότηση. Ελαφρύνσεις, ωστόσο, αναμένεται να υπάρξουν και σε καταναλωτές που, αν και δεν πληρούν τα κριτήρια υπαγωγής στο ΚΟΤ, τα εισοδήματά τους βρίσκονται σχετικά κοντά στα σχετικά όρια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου προμήθειας, οι προμηθευτές δεν έχουν μεγάλα περιθώρια να απορροφήσουν σημαντικό μέρος των αυξήσεων των χονδρεμπορικών τιμών. Όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά, οι εταιρείας προμήθειας είναι εξίσου εκτεθειμένες με τους πελάτες τους στα σκαμπανεβάσματα της χονδρεμπορικής, με δεδομένο ότι πρακτικά δεν έχουν στη διάθεσή τους κανένα εργαλείο για την αντιστάθμιση του ρίσκου (όπως π.χ. προθεσμιακά συμβόλαια), όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες αγορές του εξωτερικού.
Πανευρωπαϊκή τάση
Το ανοδικό ράλι των χονδρεμπορικών αποτελεί πανευρωπαϊκή τάση, πυροδοτούμενο σε όλες τις αγορές της «Γηραιάς Ηπείρου» από την εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και των τιμών των δικαιωμάτων ρύπων. Είναι ενδεικτικό ότι το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας έχει αυξηθεί κατά 60% στη Γερμανία από τις αρχές του χρόνου.
Μάλιστα, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, οι υψηλές τιμές των δικαιωμάτων ήρθαν για να μείνουν, ενώ δεν προβλέπεται αποκλιμάκωση των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου πριν από τις αρχές του επόμενου έτους. Επομένως, τουλάχιστον για το υπόλοιπο 2021, δεν αναμένεται «επιστροφή» του χονδρεμπορικού κόστους στα επίπεδα που ίσχυαν ακόμη και μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού.
