Ροή
Κινητήρια δύναμη για την αγορά των ακινήτων θα αποτελέσουν τα κόκκινα δάνεια. Η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα αλλάξει ριζικά το τοπίο στο real estate, βάζοντας ενεργά στο «παιχνίδι» τις εταιρείες διαχείρισης, απεμπλέκοντας πλήρως τις τράπεζες από τον «πονοκέφαλο» της διαχείρισης των ακινήτων, δημιουργώντας νέες επενδυτικές ευκαιρίες, ανακατατάξεις στη ζήτηση ακινήτων και προοπτική ανόδου των τιμών.
Τα ακίνητα που συνοδεύουν ως collateral τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονται σε 1 εκατομμύριο και πρόκειται σταδιακά τα επόμενα χρόνια να βγαίνουν στην αγορά. Ωστόσο, η αγορά έχει τη δυναμική να απορροφήσει χωρίς κραδασμούς τις ροές ακινήτων από τα NPLs και οι τιμές αναμένεται να ενισχυθούν, προς όφελος ακινήτων συγκεκριμένων κατηγοριών (την αναγκαιότητα των οποίων έχει αναδείξει η πρόσφατη πανδημική κρίση) και ποιοτικών προδιαγραφών.
Οι προοπτικές της αγοράς ακινήτων υπό το πρίσμα της διαχείρισης των NPLs, συζητήθηκε χθες στο 3o NPL Summit και σε ενότητα που συντόνισε ο κ. Άρης Αρβανιτάκης, CEO της UCI Greece LoanManagement Services και Μέλος ΔΣ της Ένωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις.
Όπως είπε ο κ. Ιωάννης Γκάνος, Γενικός Διευθυντής της Alpha Real Estate Management & Investments, «αναμένουμε έναν μεγάλο αριθμό ακινήτων από τα ενέχυρα κόκκινων δανείων που θα οδηγηθούν σε ρευστοποίηση να βγει στην αγορά. Δεν ξέρουμε ακόμα αν θα είναι π.χ. το 25% των ακινήτων που συνοδεύουν ως εμπράγματες εξασφαλίσεις
κόκκινα δάνεια ούτε με τι ρυθμούς θα βγουν στην αγορά. Αυτό θα το δείξει το ενδιαφέρον των επενδυτών. Η ελληνική αγορά μπορεί να απορροφήσει αυτά τα ακίνητα, καθώς βελτιώνεται το μακροοικονομικό περιβάλλον και αυξάνεται η ζήτηση από το εξωτερικό, όχι μόνο από ιδιώτες».
Όπως ανέφερε ο κ. Γκάνος, όλα αυτά τα ακίνητα που θα προέλθουν από τους servicers δεν θα βγουν ταυτόχρονα στην αγορά, ώστε να πιεστούν οι τιμές. Η εκτίμηση για το ότι οι τιμές δεν θα πιεστούν βασίζεται και στο ότι η αγορά ακινήτων έρχεται από μία δραματική μείωση συναλλαγών και τιμών που επέφερε η υπερδεκαετής κρίση (ενδεικτικά η αγορά κατοικίας υπέστη μείωση τιμών 45% την περίοδο 2009 – 2018).
Θετικό είναι το γεγονός ότι και στη διάρκεια της πανδημικής κρίσης, παρά το «πάγωμα» των συναλλαγών στην αγορά ακινήτων, δεν καταγράφηκε μείωση τιμών, αντιθέτως το 2020 οι τιμές στα ακίνητα ενισχύθηκαν κατά 2,6% - 3%.
Αναφερόμενος στην πανδημία, ο κ. Γκάνος είπε ότι θα φέρει εξελίξεις όπως τη μεταφορά του retail από το physical στο digital, την αναζωπύρωση της επένδυσης στη στέγη, την διαφοροποίηση της ζήτησης για ακίνητα μεγαλύτερα κα με δυνατότητα να καλύπτουν ανάγκες εργασίας εξ αποστάσεως κ.ά.
Η επόμενη μέρα για το real estate θα είναι θετική, συμφώνησε και ο κ. Γεώργιος Κορμάς, Ανώτερος Γενικός Δ/ντής, Επικεφαλής του Group Real Estate του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς & Διευθύνων Σύμβουλος της Πειραιώς Real Estate Μ.Α.Ε.
Όπως είπε, στην εποχή του Covid όλοι οι επενδυτές επέστρεψαν στη βάση τους, με αποτέλεσμα να χαθεί η δυναμική που είχε αναπτυχθεί στην εγχώρια αγορά ακινήτων μέσω κάποιων προγραμμάτων -κινήτρων, όπως η Golden Visa.
«Πιστεύω ότι η επόμενη μέρα στο χώρο του real estate πάλι θετική θα είναι. Θα υπάρξει ανάπτυξη σε συγκεκριμένους τομείς, όπως είναι τα logistics, οι χώροι ποιοτικών γραφείων και μεγαλύτερων οικιστικών ακινήτων», είπε ο κ. Κορμάς.
Αναφέρθηκε επίσης στον νέο πτωχευτικό νόμο, λέγοντας ότι θα δώσει λύσεις αγοράς για τη διαχείριση των ακινήτων, σταματώντας την πρακτική οι τράπεζες να φορτώνονται ακίνητα από πλειστηριασμούς.
Η πανδημία, εκτίμησε ο κ. Αργύρης Καραγιαννόπουλος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων & Ακίνητης Περιουσίας στην Εταιρεία ΑRYIRIS D. KARAYANOPOULOS & Associates, Business & Real Estate Advisors, έχει επιφέρει αλλαγές στους τύπους και τις χρήσεις των ακινήτων.
«Όσον αφορά στα ξενοδοχεία, ειδικά αυτά που φέρουν βαρύ δανεισμό, δύσκολα θα αποφύγουν την διαχείριση των χρεών τους. Οι ξενοδοχειακές μονάδες θα βιώσουν δύσκολες περιόδους επιβίωσης, γιατί δεν θα υπάρξει άμεση ανάκαμψη του τουρισμού», ανέφερε ειδικότερα ο κ. Καραγιαννόπουλος, εκτιμώντας ότι γενικά οι τιμές στην αγορά ακινήτων θα εξαρτηθούν από την αντίδραση που θα έχει η οικονομία μετά το πέρας της πανδημίας.
Στον ρόλο του Δημοσίου ως ιδιοκτήτη ακινήτων και στη σημασία της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, αναφέρθηκαν ο κ. Στέφανος Βλαστός, Διευθύνων Σύμβουλος, Εκτελεστικό Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και ο κ. Νικόλας Κανελλόπουλος, Δικηγόρος, Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής, Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (Ο.Π.Ε.Μ.Ε.Δ.).
«Σε διεθνές επίπεδο η αγορά ακίνητης περιουσίας έχει επιβραδυνθεί στην πανδημία. Η ΕΤΑΔ επενδύει κεφάλαια στον ψηφιακό μετασχηματισμό, αλλά και στην διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου της, εστιάζοντας σε πράσινα κτίρια, logistics, πράσινη ανάπτυξη (αιολικά, φωτοβολταϊκά). Καταβάλουμε προσπάθεια να συμβάλλουμε στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Η πανδημία λειτουργεί ως επιταχυντής των εξελίξεων», είπε ο κ. Βλαστός, αναφέροντας ότι η ΕΤΑΔ, με πλέον από 70.000 τίτλους ακινήτων, είναι στην ουσία μία υβριδική εταιρεία ακίνητης περιουσίας που διαχειρίζεται ακίνητα και επιχειρηματικές μονάδες.
«Η αξία της δημόσιας ακίνητης περιουσίας κινείται στα 300 δις. ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται η εκκλησιαστική περιουσία. Επενδυτικά, η δημόσια ακίνητη περιουσία είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι. Δεν έχει προσελκύσει ακόμα το ενδιαφέρον που θα έπρεπε, λόγω των σημαντικών αγκυλώσεων που υπάρχουν. Γίνονται ωστόσο θετικά βήματα για την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, η οποία κρύβει πολλές αξίες που θα μπορούσαν να καθορίσουν τη ανάπτυξη της χώρας», είπε ο κ. Κανελλόπουλος.
