Ροή
Η κλιματική αλλαγή επανέρχεται στη διεθνή ατζέντα εν όψει της συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα στο Παρίσι τη Δευτέρα. Ένα από τα μεγαλά θύματα της υπερθέρμανσης – σίγουρα όχι το πιο γνωστό– είναι το κρασί, ένας κλάδος που υπερβαίνει σε τζίρο τα 200 δισ. δολάρια παγκοσμίως.
Μέχρι πρόσφατα, οι οινοπαραγωγοί είχαν να υπερηφανεύονται ότι παραμένουν «δεμένοι με τις ρίζες» τους και ακολουθούν πιστά την αρχαία πρακτική της οινοποιίας. Πλέον, όμως, δεν έχουν αυτή την πολυτέλεια, καθώς τα κλιματικά μοτίβα αλλάζουν, οι θερμοκρασίες αυξάνονται, η ξηρασία επιδεινώνεται και, σε πολλές περιπτώσεις, αλλάζει ακόμη και η γεύση του κρασιού.
Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη έχει ως αποτέλεσμα τα αμπέλια να μεγαλώνουν πιο γρήγορα: ο τρύγος στο Μπορντώ γίνεται δέκα ημέρες νωρίτερα σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1980, στην Καπανία 15 ημέρες νωρίτερα και στην Αυστραλία οκτώ ημέρες νωρίτερα. Η ταχύτερη ανάπτυξη, όμως, αυξάνει την περιεκτικότητα των σακχάρων στα σταφύλια και, κατά συνέπεια, το επίπεδο της αλκοόλης, μειώνοντας ταυτόχρονα την οξύτητα.
Μπορεί αυτή η κλιματική αλλαγή να είναι καλοδεχούμενη στις πιο ψυχρές περιοχές, όπως η βόρεια Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και των γαλλικών οινοπαραγωγικών περιοχών της Καμπανίας και της Κοιλάδας του Λίγηρα, αλλά μπορεί να αλλάξει τη γεύση των κρασιών που παράγονται σε αυτές.
Στην άλλη πλευρά του πλανήτη, η Εθνική Διαστημική Υπηρεσία της Αυστραλίας (CSIRO) υπολογίζει ότι η θερμοκρασία στην ήπειρο θα αυξηθεί από 0,3 έως 1,7 βαθμούς Κελσίου έως το 2020, το οποίο σημαίνει υποβάθμιση της ποιότητας των σταφυλιών κατά 12-57%. Η Treasury Wine Estates, η μεγαλύτερη αναπαραγωγική εταιρεία παγκοσμίως, πούλησε τους αμπελώνες της νότια του Σύδνεϋ το 2013 ανησυχώντας για την άνοδο της θερμοκρασίας, της ξηρασίας και των τιμών στην περιοχή, μεταφέροντας τις δραστηριότητές της βορειότερα, στην Τασμανία.
Βορειότερα μετέφεραν τις καλλιέργειές τους πολλοί παραγωγοί και στη Χιλή, την τέταρτη μεγαλύτερη οινοπαραγωγό χώρα παγκοσμίως. Βέβαια, η μεταφορά των αμπελώνων δεν είναι εύκολη υπόθεση για τους τρεις μεγαλύτερους παραγωγούς που τυγχάνει να βρίσκονται στην Ευρώπη: την Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία. Πολλές περιοχές έχουν κατοχυρώσει ονομασία προέλευσης, οπότε ούτε συζήτηση για… μετακόμιση.
Άνοδος της θερμοκρασίας σημαίνει και άνοδος των επιπέδων σακχάρων, άρα και της αλκοόλης στο κρασί, γεγονός που προκαλεί «πονοκέφαλο» στους οινοπαραγωγούς. Η μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ εκτιμάται ότι θα αποθαρρύνει τους καταναλωτές που με 1-2 ποτηράκια θα… πατούν φρένο, οδηγώντας σε «βουτιά» τη συνολική κατανάλωση και τους τζίρους.
Σε αυτές τις περιοχές, οι οινοπαραγωγοί και οινοποιοί αναζητούν ήδη τρόπους μείωσης της αλκοόλης χωρίς εκπτώσεις στη γεύση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί είτε με σκίαση των αμπελώνων, με αλλαγή των μεθόδων άρδευσης ή αφαίρεση του αλκοόλ από το τελικό προϊόν.
«Κάποτε οι κλιματικές αλλαγές ήταν σποραδικές, τώρα κάθε καλοκαίρι είναι διαφορετικό», διαπιστώνει ο Fabio Lambruschi, παραγωγός του ιταλικού λευκού κρασιού Vermentino από την περιοχή της Λιγουρίας.
Πάντως, ο στόχος του ΟΗΕ για αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας μόνο κατά δύο βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την εποχή προ βιομηχανικής ανάπτυξης φαίνεται χαμένος. Η θερμοκρασία του πλανήτη έχει ήδη αυξηθεί κατά έναν βαθμό. «Αν αυξηθεί κατά δύο βαθμούς ακόμη, οι αμπελώνες θα εξαφανιστούν από το χάρτη της Γαλλίας», προειδοποιεί ο Jean-Marc Touzard, συντονιστής του προγράμματος για το κρασί και την κλιματική αλλαγή του γαλλικού ερευνητικού ινστιτούτου INRA.
