Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τα έσοδα που μπορεί να αποφέρει ο τουρισμός υγείας και ευεξίας στην χώρα μας είναι τα ευρήματα μιας νέας μελέτης της ΕΛΙΤΟΥΡ που αναδεικνύει τις προοπτικές της Ελλάδας, αλλά και τις αδυναμίες της, που φρενάρουν την πρόοδο σε αυτόν τον ζωτικό, για την οικονομική ανάπτυξη, τομέα.
Η ΕΛΙΤΟΥΡ είναι ο επίσημος εγχώριος φορέας του τουρισμού ευεξίας και υγείας και υλοποίησε την σχετική έρευνα η οποία επιδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) με τη συμβουλευτική - τεχνογνωσιακή επιμέλεια της Revival Consulting Services AE.
Ισχυρά (αλλά αναξιοποίητα) πλεονεκτήματα
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η πατρίδα μας διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα από πλευράς κλίματος, φυσικού πλούτου, εξαιρετικών επιστημόνων και υποδομών. Η Ελλάδα προσφέρει στους τουρίστες ευεξίας και υγείας ήπιο κλίμα, όλο τον χρόνο, βουνό και θάλασσα σε κοντινές αποστάσεις, μεσογειακή διατροφή, γαστρονομία, πολιτισμό, κλινικές ιατρικού τουρισμού και ιαματικό τουρισμό, καθώς διαθέτει 750 ιαματικές πηγές, εκ των οποίων ωστόσο αρκετές δεν αξιοποιούνται.
Επίσης είναι αρκετά ανταγωνιστική στις τιμές της. Ωστόσο διεκδικεί ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της παγκόσμιας «πίτας» χάνοντας έσοδα από τους άμεσους ανταγωνιστές της. Παρότι λοιπόν το brand Greece είναι πολύ ισχυρό διεθνώς τουριστικά, η χώρα μας δεν αξιοποιεί ούτε το 30% των δυνατοτήτων της στην παρούσα συγκυρία.
Τα ελληνικά και τα παγκόσμια έσοδα του τουρισμού ευεξίας
Με τα σημερινά δεδομένα ο τουρισμός υγείας και ευεξίας αποφέρει στο κράτος ετησίως 3 δισ. ευρώ ενώ τα έσοδα αυτά μπορούν να πενταπλασιαστούν αγγίζοντας τα 13 έως 15 δισ. ευρώ, την ώρα που παγκοσμίως ο τουρισμός υγείας και ευεξίας μπορεί να φτάσει σε έσοδα το 1,4 τρισ. ευρώ από τα 6,4-6,5 δισ. ευρώ που είναι σήμερα.
Η Ελλάδα σαν προορισμός ευεξίας κατέχει την 2η θέση στον κόσμο μετά την αχανή Ασία, ενώ ως τουριστικός προορισμός γενικά μοιράζεται με την Ινδία την 5η και την 6η θέση, με την Ταϊλάνδη να κατέχει την παγκόσμια τουριστική πρωτιά.
Νέα ανερχόμενη τάση το mental wellness
Ωστόσο, παρότι η Ελλάδα «παίζει» δυνατά σαν τουριστικό brand name και έχει μεγάλες δυνατότητες εξέλιξης στον τουρισμό υγείας και ευεξίας, τα έσοδα δεν είναι τα αναμενόμενα. Η χώρα μας σε έσοδα από τον τουρισμό βρίσκεται κάτω από την 45η θέση - γεγονός που υποδηλώνει πως υπάρχει μεγάλο περιθώριο ανέλιξης, στον τομέα του τουρισμού ευεξίας, που αποτελεί στατιστικά το 10% του τουρισμού γενικά.
Στην εξίσωση θα πρέπει να συμπεριλάβουμε ότι κάθε χρόνο που περνά, οι τουρίστες ευεξίας διπλασιάζονται αριθμητικά και πως μετά την πανδημία γνωρίζει μεγάλη άνθιση το mental wellness, που η Ελλάδα με τον πολιτισμό της, την ιστορία και την φυσική ομορφιά μπορεί πολύ εύκολα να αναπτύξει. Ήδη δημιουργούνται retreats για mindfulness, breathing, yoga και αυτή η δραστηριότητα αποτελεί 12μηνο τουρισμό ευεξίας και μπορεί να βοηθήσει προορισμούς που έχουν χαμηλή τουριστική κίνηση όπως είναι η Ήπειρος.
Οι αδυναμίες της Ελλάδας
Εκεί όπου υστερούμε είναι στο ότι δεν διαθέτουμε μια εθνική στρατηγική και ένα ενιαίο πλάνο, στην γραφειοκρατία και έλλειψη ευελιξίας στις αδειοδοτήσεις, στην έλλειψη εξειδικευμένου υποστηρικτικού προσωπικού στα Spa, στο μικρό ποσοστό ψηφιοποίησης στις κλινικές και στο ότι δεν έχουμε προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις όπως είναι η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ και η έκδοση της medi visa, ώστε για παράδειγμα τα ζευγάρια από χώρες του εξωτερικού που έρχονται στην πατρίδα μας για να υποβληθούν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή να μην χάνουν πολύτιμο χρόνο.
Τα υπάρχοντα κενά και οι υστερήσεις οδηγούν τη χώρα μας στο να έχει μόνο 3 δισ. ευρώ έσοδα ετησίως από τον τουρισμό ευεξίας (στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο τουρισμός υγείας), χάνοντας έσοδα που θα μπορούσε να διεκδικήσει από τους άμεσους ανταγωνιστές της οι οποίοι περιλαμβάνουν την Ισπανία, την Ιταλία, την Τουρκία και την Κροατία, όπως τονίζει ο πρόεδρος της ΕΛΙΤΟΥΡ και του ΙΣΑ Γιώργος Πατούλης.
300.000 τουρίστες ευεξίας ατην Ελλάδα ετησίως
Ο τουρισμός ευεξίας αποτελεί περίπου το 10% του συνολικού τουρισμού όπως προαναφέρθηκε και η τάση στην ανάπτυξη του παρουσιάζει μεγάλη δυναμική. Η Ελλάδα ετησίως υποδέχεται 35 εκατ. τουρίστες με το 8%-10% ή 300.000-350.000 ανθρώπους να αποτελούν τουρίστες ευεξίας.
Ο τουρισμός ευεξίας αποτελεί το μεγάλο υποσύνολο και αφορά ανθρώπους που έρχονται για να κάνουν διακοπές και να βελτιώσουν την ευεξία τους σε spa, κέντρα wellness, γυμναστήρια και άλλες συναφείς εγκαταστάσεις.
Το πιο μικρό υποσύνολο αφορά τους τουρίστες υγείας που έρχονται για εξειδικευμένες επεμβάσεις ή παροχή εξειδικευμένων ιατρικών υπηρεσιών όπως είναι η αισθητική οδοντιατρική, η πλαστική επανορθωτική χειρουργική, η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, η εμφύτευση μαλλιών, τα οφθαλμολογικά χειρουργεία για καταρράκτη κτλ.
Για να αναπτυχθεί ο τουρισμός ευεξίας στη χώρα μας απαιτούνται επενδύσεις, πάταξη της γραφειοκρατίας και συνεργασία πολλών φορέων, αλλά το πρώτο βήμα πρέπει να γίνει με την ανάδειξη των spa και των γυμναστηρίων στο ισόγειο των ξενοδοχείων και σε προνομιακούς χώρους που διαθέτουν φυσικό φως, αντί για το πρώτο ή το δεύτερο υπόγειο ενός ξενοδοχείου, όπου δύσκολα θα πήγαινε ένας πελάτης. Πόσω μάλλον ένας πιο απαιτητικός πελάτης ευεξίας.
Οι τουρίστες ευεξίας, άλλωστε αποτελούν μία ειδική «φυλή» τουριστών η οποία είναι εξαιρετικά σημαντική για τα αναμενόμενα τουριστικά έσοδα του κράτους, καθώς ξοδεύουν από 150% έως 50% παραπάνω από τον κοινό τουρίστα που έχει έρθει μόνο για διακοπές.
Η πατρίδα μας μέχρι τώρα αναπτύσσεται με μικρά βήματα διαθέτοντας μονάδες ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, κέντρα ημερήσιας νοσηλείας, με πρόσφατη νομοθεσία, οδοντιατρικές μονάδες, κέντρα αποκατάστασης, ιατρικές κλινικές, ξενοδοχεία retreat κ. α.
Σαν συγκριτικά της πλεονεκτήματα περιλαμβάνεται ο ανεξάντλητος φυσικός πλούτος, το εξαιρετικό κλίμα, οι υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας, χάρη και στο εξαιρετικά καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό, το κατοχυρωμένο και ισχυρό brand name της Ελλάδας στον τουρισμό και το ανταγωνιστικό κόστος, των υπηρεσιών και των «πακέτων» που μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω.
Επίσης υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι από ΕΣΠΑ και funds που μπορούν να αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Η έλλειψη ενός ενιαίου πλαισίου, μιας εθνικής στρατηγικής και μίας οργανωμένης συστηματικής προσέγγισης η έλλειψη εξειδικευμένων υπαλλήλων στα spa και τα κέντρα wellness η απουσία της medi visa, ο υψηλός ΦΠΑ, η έλλειψη ευελιξίας στις αδειοδοτήσεις και άλλα κωλύματα δεν επιτρέπουν ακόμα στην Ελλάδα να αυξήσει το μερίδιο της, την ώρα που η γειτονική Τουρκία κατάφερε να διπλασιάσει τα ετήσια έσοδα του τουρισμού ευεξίας, από 5 δισ. ευρώ σε 10 δισ. ευρώ.
Πρώτος προορισμός η Ελλάδα για την μετακόμιση εύπορων Ευρωπαίων συνταξιούχων
Μία από τις πρόσφατες θετικές εξελίξεις ήταν η νομοθεσία για τις κλινικές ημερήσιας νοσηλείας, ενώ έτερη απόδειξη των δυνατοτήτων της Ελλάδας αποτελεί το γεγονός ότι η χώρα μας κατέστη πρώτη επιλογή για εγκατάσταση των εύπορων συνταξιούχων της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, ώστε να έχουν άριστη ποιότητα ζωής στα γεράματά τους.
Μέχρι τώρα τα πρωτεία σε αυτόν τον τομέα τα κατείχαν η Ισπανία και η Πορτογαλία, όμως η Ελλάδα τις ξεπέρασε και σήμερα αναδεικνύεται πρώτη ως προορισμός επιλογής γι' αυτούς τους «τουρίστες» ευεξίας μόνιμης εγκατάστασης και golden ηλικίας. Ειδική μνεία γι αυτήν την πολύ ενθαρρυντική εξέλιξη έκανε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο 36ο Οικονομικό Συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου (Summit for the Greek Economy), λέγοντας πως αυτή η επιλογή των εύπορων Ευρωπαίων συνταξιούχων αποτελεί σημαντικό μοχλό ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας, όπως είναι η μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο για την Ευρώπη, αλλά και η ανάπτυξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, για την κάλυψη των αναγκών και των Ευρωπαίων ασθενών σε ζωτικά φάρμακα.
Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση της έρευνας, η ΕΛΙΤΟΥΡ καταθέτει ένα τριετές κοστολογημένο σχέδιο ανάπτυξης, που με τις κατάλληλες παρεμβάσεις από μεριάς της Πολιτείας μπορεί να 5πλασιάσει το σημερινό μερίδιο του τουρισμού ευεξίας και υγείας και καθώς διεθνώς οι τουρίστες ευεξίας κάθε χρόνο διπλασιάζονται, καθίσταται ξεκάθαρο πως σε αυτό τον τομέα ανάπτυξης-αν το ελληνικό τουριστικό brand αξιοποιηθεί σωστά- δεν υπάρχει ταβάνι.
