Νέα εποχή στην Ιατρική -όπως την γνωρίζαμε για δεκαετίες- εγκαινιάζει η διευρυμένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, με την ενσωμάτωση τεχνολογιών αιχμής που παρέχουν πιο ασφαλή, εξατομικευμένη, αποτελεσματική και προσιτή φροντίδα υγείας.
Στη Διεθνή Συνάντηση Κορυφής Τεχνητής Νοημοσύνης για το κοινό καλό (AI for Good Global Summit), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ITU) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Πνευματική Ιδιοκτησία (WIPO) χαρτογραφούν, με την έκδοση ενός νέου τεχνικού εγχειριδίου, το κανονιστικό πλαίσιο εφαρμογής της Τεχνητής Νοημοσύνης στην δυτική (όπως είθισται να την αποκαλούμε) Ιατρική.
Το εγχειρίδιο συντάχθηκε και εκδόθηκε στο πλαίσιο της παγκόσμιας πρωτοβουλίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη στην Υγεία (Global Initiative on AI for Health), και αποτελεί έναν οδικό χάρτη που διασφαλίζει την πολιτιστική κληρονομιά και την κυριαρχία των δεδομένων στην εποχή των big data (τεράστια σε αριθμό δεδομένα) και των δυνατοτήτων τους.
Η σημασία της ολιστικής αντιμετώπισης
Η δυτικού τύπου ιατρική, που στηρίζεται στις αρχές του Ιπποκράτη, μαζί με τις εναλλακτικές και ολιστικές μορφές της (ομοιοπαθητική, χειροπρακτική κτλ) είναι διεθνώς γνωστή με το ακρωνύμιο TCIM, (παραδοσιακή, συμπληρωματική και ολιστική ιατρική) και εξασκείται σε 170 με αποδέκτες των υπηρεσιών της δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Διεθνώς υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την ολιστική αντιμετώπιση των παθήσεων η οποία είναι διεπιστημονική, συμπεριλαμβάνοντας κάθε πτυχή, την διατροφή, την ψυχική υγεία, την ευεξία, καθώς όλα αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικά και για την συμμόρφωση του ασθενούς στην θεραπεία αλλά και για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Ενδεικτικά, ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας Ευάγγελος Φιλόπουλος επισημαίνει ότι η καλή ψυχολογία του ασθενή ενισχύει την ανταπόκριση του οργανισμού στη θεραπεία.
Ο πρώτος φορέας ασθενών στην Ελλάδα που προχώρησε σε σημαντικές πρωτοβουλίες, ενημερωτικές αλλά και πολιτικής υγείας, προκειμένου να θεσμοθετηθεί και να περάσει την κλινική πράξη η ολιστική αντιμετώπιση του ασθενή ήταν η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ) που εργάζεται σκληρά σε αυτή την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια. Η ολιστική αντιμετώπιση δεν περιορίζεται φυσικά στην θεραπεία, αλλά περιλαμβάνει κάθε πτυχή, την πρόληψη, την προαγωγή υγείας και την αποκατάσταση. Στην τελευταία η Ελλάδα έχει πολύ δρόμο να κάνει, ειδικά σε ότι αφορά τις δημόσιες δομές αποκατάστασης όπου έχουμε μεγάλες ελλείψεις.
Πώς η Αγιουρβέδα συνδυάζεται με την γενετική έρευνα
Στο νέο εγχειρίδιο περιλαμβάνονται παραδείγματα για το πώς διαγνωστικές εξετάσεις με ενσωματωμένη την τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε νέα πεδία όπως είναι η συνένωση της Αγιουρβέδα (Ayurveda) με την γενετική έρευνα για το γονιδίωμα και την γονιδιωματική (Ayurgenomics), αλλά και η ενσωμάτωση τεχνολογιών σε μηχανήματα που θα αναγνωρίζουν θεραπευτικά φυτά, χρήσιμα για την ανάπτυξη νέων θεραπειών.
Η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για την Τεχνητή Νοημοσύνη στην Υγεία έχει σαν σκοπό να βοηθήσει όλες τις χώρες να ωφεληθούν από την τεχνητή νοημοσύνη με ασφαλή αποτελεσματικό και ηθικό τρόπο, όπως επισημαίνει ο Seizo Onoe, Διευθυντής του Γραφείου Τυποποίησης της Ένωσης ITU.
Τα μεγάλα δεδομένα
Οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης, με την αξιοποίηση μεγάλου αριθμού δεδομένων (τα λεγόμενα big data) δίνουν άλλο νόημα στον όρο «παγκοσμιοποιημένη υγεία», ενώ προσφέρουν δυνατότητες πρόληψης και έγκαιρης διορθωτικής παρέμβασης που η ανθρωπότητα δεν είχε ποτέ πριν στο παρελθόν, καθώς συνδυάζοντας αυτά τα δεδομένα μπορούν να δημιουργηθούν αλγόριθμοι που προβλέπουν επιπλοκές και άλλες παραμέτρους όπως εξηγεί ο καθηγητής ουρολογίας ΕΚΠΑ Γιάννης Βαρκαράκης από το Σισμανόγλειο νοσοκομείο, ο οποίος χρησιμοποιεί τέτοια προγράμματα στην έγκαιρη διάγνωση και την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη.
Βιοπειρατεία, ένας υπαρκτός κίνδυνος
Η Τεχνητή νοημοσύνη εξ ορισμού προωθεί τις συνέργειες και τη διάδοση/διάχυση της επιστημονικής γνώσης ενώ μεγάλη πρόκληση αποτελεί η πρόληψη της βιοπειρατείας. Τι είναι όμως η βιο-πειρατεία;
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που παρατηρείται κατά κόρον στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αφορά την κατοχύρωση με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας των φαρμακευτικών ιδιοτήτων ενός φυτού, ώστε μεγάλες εταιρίες να εκμεταλλεύονται τις ιδιότητες αυτές, χωρίς όμως να επιτρέπουν σε άλλους να τις χρησιμοποιούν και χωρίς να αποδίδουν ποσοστά από τα κέρδη που αποκομίζουν. Στην βιοπειρατεία επιδίδονται κυρίως φαρμακοβιομηχανίες που αντλούν συχνά γνώση από τις παραδοσιακές κοινωνίες στην αναζήτηση νέων δραστικών ουσιών που υπάρχουν σε φυτά και δέντρα τα οποία ενδημούν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Όταν εντοπίσουν τις κατάλληλες ουσίες, τις αναπαράγουν και τις αναπτύσσουν χημικά για να καταλήξουν σε φάρμακα τα οποία, φυσικά, καλύπτονται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Η πνευματική ιδιοκτησία αποτελεί επίσης σημαντικό εργαλείο για την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στην παραδοσιακή ιατρική, όπως εξηγεί ο υποδιευθυντής του φορέα WIPO, Edward Kwakwa. Για την ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η κυριαρχία των εγχώριων δεδομένων (Indigenous Data Sovereignty-IDSov). Στο νέο εγχειρίδιο αναλύονται μοντέλα κυριαρχίας εγχώριων δεδομένων από τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία που ωθούν τις Κυβερνήσεις να υιοθετούν νομοθεσίες οι οποίες προστατεύουν τον εγχώριο πληθυσμό. Οι τοπικές κοινωνίες κάθε χώρας πρέπει να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στο πώς διαμορφώνεται το μέλλον της ιατρικής στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ένα απτό παράδειγμα του πώς οι ξενόφερτες πρακτικές που συνδυάζονται μεταξύ τους και μάλιστα «άτσαλα» δεν οδηγούν σε ένα καλύτερο αύριο αποτελεί η περίοδος των Μνημονίων στην Ελλάδα από το 2010 έως το 2018. Τότε εφαρμόστηκε στη χώρα μας ένα ετερογενές μίγμα πολιτικών υγείας και πολιτικών φαρμάκου, δανεισμένο το καθένα από μια χώρα του εξωτερικού που λειτουργούσε σε άλλης μορφής σύστημα και αυτό το ετερογενές μίγμα κόντεψε να οδηγήσει στην πλήρη αποβιομηχάνιση της Ελλάδας και επέφερε σχεδόν τη διάλυση του ΕΣΥ.
Στα 600 δισ. δολάρια η αγορά της Ιατρικής διεθνώς
Η αγορά της Ιατρικής διεθνώς εκτιμάται για το 2025 στα 600 δισεκατομμύρια δολάρια, με την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης να επιταχύνει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς την ανάπτυξη, τον αντίκτυπο και την αύξηση των οικονομικών μεγεθών.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη κρύβει τεράστιες ευκαιρίες, αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά κενά και παραμονεύουν πολλοί κίνδυνοι. Πρέπει να αναπτυχθούν κανονιστικά και νομοθετικά πλαίσια, προγράμματα διάχυσης της γνώσης και συνεργασιών, διακυβέρνηση της πληροφορίας, προώθηση της ισονομίας και της δικαιοσύνης στην υγεία.
Το νέο εγχειρίδιο για το ΑΙ στην Ιατρική καλεί όλους τους φορείς να επενδύσουν σε ολιστικά οικοσυστήματα τεχνητής νοημοσύνης που:
- Σέβονται την ποικιλομορφία και την διαφορετικότητα, πόσω μάλλον σε μια εποχή κατά την οποία ο πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump έχει κηρύξει κανονικό πόλεμο στην woke ατζέντα.
- Προωθούν την ανάπτυξη εθνικών πολιτικών και νομικών πλαισίων για την χρήση του AI
- «Χτίζουν» την ψηφιακή εγγραμματοσύνη στον τοπικό πληθυσμό, τους συλλόγους ασθενών και τους επαγγελματίες υγείας
- Δημιουργούν μια παγκόσμια τυποποίηση (διεθνή στάνταρντ) για την ηθική χρήση του ΑΙ και την ισότιμη πρόσβαση των λαών στα δεδομένα
- Και τέλος, διασφαλίζουν την παραδοσιακή γνώση πάνω στην οποία χτίστηκαν εδώ και αιώνες όλα τα συστήματα υγείας.
