Μια από τις επιπτώσεις της πανδημίας τα τελευταία δύο χρόνια, ήταν να μειωθεί σημαντικά η δωρεά πλάσματος στην Ευρώπη με αποτέλεσμα το 2020 να συλλεχθούν 7,9 εκατομμύρια λίτρα πλάσματος όταν οι ανάγκες- για την δημιουργία απαραίτητων θεραπειών για ασθενείς με σπάνια νοσήματα -είναι 11,4 εκατομμύρια λίτρα πλάσματος.
Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν στο φετινό Διεθνές Συνέδριο Πρωτεϊνών Πλάσματος, που πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο της Γερμανίας στις 14 και 15 Ιουνίου, στο οποίο οι συμμετέχοντες τόνισαν την ανάγκη να ευαισθητοποιηθεί η Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και οι αρμόδιοι φορείς, ώστε να αυξηθεί η διαθεσιμότητα του πλάσματος και να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες.
Το πλάσμα είναι ένα υπό κίτρινο υγρό και αποτελεί βασική ουσία του αίματος μας, το οποία συλλέγεται στο πλαίσιο διαδικασίας που ονομάζεται πλασμαφαίρεση. Το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο προϊόν πλάσματος είναι η ανοσοσφαιρίνη και άλλα, τα οποία βοηθούν χιλιάδες ασθενείς με σπάνιες παθήσεις όπως οι Πρωτοπαθείς και Δευτεροπαθείς Ανοσοανεπάρκειες, η Αιμορροφιλία και το Κληρονομικό Αγγειοοίδημα να διαχειριστούν την νόσο τους.
Πώς και γιατί έγινα δωρητής πλάσματος
Ο 59 χρόνος Michael Fuhr από τη Γερμανία που εργάζεται ως φροντιστής σε μονάδα ηλικιωμένων έχει δώσει 350 φορές το πλάσμα του έως σήμερα. Όπως λέει στο ΑΠΕ -ΜΠΕ «έμαθα για τη δωρεά πλάσματος από ένα φίλο μου και αποφάσισα να δωρίσω το πλάσμα μου για να βοηθήσω άλλους ανθρώπους»
Στην πορεία, όπως εξηγεί, η διαδικασία αυτή τον βοήθησε να ζει πιο υγιεινά. «Οι εξετάσεις που απαιτούνται για την δωρεά πλάσματος είναι συχνές και αυτό ουσιαστικά συνέβαλε στο να παρακολουθώ τους δείκτες υγείας μου και να προσπαθώ να τους βελτιώσω. Η διαδικασία είναι ασφαλής και ουδέποτε εμφάνισα κάποια παρενέργεια» επισημαίνει και προσθέτει: «Σήμερα είναι πιο συνειδητή η πράξη μου αυτή, καθώς γνωρίζω ότι βοηθώ κάποιον συνάνθρωπο μου που έχει ανάγκη τα φάρμακα που παράγονται από το πλάσμα μου»
Στη Γερμανία η συλλογή πλάσματος γίνεται από δημόσιους φορείς, τον Γερμανικό Ερυθρό Σταύρο και ιδιωτικά κέντρα τα οποία αποζημιώνουν τους δότες με πόσο 25 ευρώ για την μια ώρα που διαθέτουν για να δωρίσουν το πλάσμα τους. Οι δότες ηλικίας από 18 έως 60 ετών εξετάζονται συχνά και πρέπει να κρίνονται κατάλληλοι για να μπουν στη διαδικασία της πλασμαφαίρεσης, η οποία συνήθως γίνεται μια φορά την εβδομάδα.
Ποιος συλλέγει το πλάσμα;
Στις ΗΠΑ η συλλογή και διαχείριση του πλάσματος γίνεται μέσω αμειβομένων δοτών μόνο από τον ιδιωτικό τομέα. Στην Ευρώπη με βάση κοινοτική οδηγία, η προσφορά πλάσματος όπως και αίματος είναι υποχρεωτικά εθελοντική, αλλά επιτρέπεται η αποζημίωση των δοτών με ένα σταθερό ποσό για τα έξοδα μετακίνησης τους και για τον χρόνο που δαπανούν.
Σημαντικό μέρος του συνεδρίου μονοπώλησε η συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα στη συλλογή πλάσματος στην Ευρώπη, με στόχο τη μείωση της εξάρτησής της, από τις ΗΠΑ.
Με εξάρτηση της ΕΕ από το πλάσμα των ΗΠΑ κοντά στο 40%, αρκετοί ομιλητές ζήτησαν σαφή διαφοροποίηση μεταξύ των πολιτικών για το αίμα και τα προϊόντα αίματος για μετάγγιση και τις πολιτικές για το πλάσμα για την παραγωγή φαρμάκων από αυτό.
Οι αντιδράσεις των Εθελοντικών οργανώσεων για τον τρόπο συλλογής του πλάσματος
Με αφορμή την συλλογή πλάσματος από τον ιδιωτικό τομέα, η Leni Von Bonsdorff εκπροσωπώντας την διεθνή ένωση των μη κερδοσκοπικών οργανισμών πλάσματος (IPFA), επισημαίνει στο ΑΠΕ -ΜΠΕ πως «η φαρμακοβιομηχανία προσπαθεί να χτίσει ένα σύστημα μέσα από το οποίο θέλει να ελέγχει τη διαδικασία από το αρχικό έως το τελικό προϊόν και την διάθεση του».
Με έμφαση τονίζει πως «δεν θέλουμε καμία τέτοια δωρεά να μετατρέπεται σε οικονομικό παιχνίδι. Ωστόσο άλλα κίνητρα που δίνονται στους δότες, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αύξηση των δοτών, οι οποίοι καλό είναι να έχουν στο μυαλό τους ότι προσφέρουν στην κοινωνία και όχι ότι δωρίζουν το πλάσμα τους για να πληρωθούν».
Ένα τέτοιο κίνητρο θα μπορούσε να είναι ένας δωρεάν έλεγχος για την υγεία του δότη εκτιμά, και προσθέτει «αλλά το να δίνει κάποιος το πλάσμα του μόνο για να πληρώνεται θα μας οδηγήσει σε λάθος δρόμο όσον αφορά την ιδέα της προσφοράς». Τώρα έχουμε ελάχιστους δότες που δίνουν πολύ πλάσμα, ενώ το ιδανικό θα ήταν να έχουμε πολλούς δότες που θα δωρίζουν το πλάσμα τους, καταλήγει, επισημαίνοντας τον σημαντικό ρόλο που πρέπει να έχουν οι δημόσιοι φορείς στη συλλογή και διάθεση του πλάσματος στην Ευρώπη. «Θα ήθελα ο καθένας να είναι πλήρως ενημερωμένος και να καταλάβει ότι η δωρεά πλάσματος, είναι μια αλτρουιστική πράξη που δεν ωφελεί μόνο τους ασθενείς στη χώρα του δωρητή, αλλά σε όλες τις χώρες τις Ευρώπης» καταλήγει.
Η αγωνία των ασθενών που εξαρτώνται από το πλάσμα και τα φάρμακα που παράγονται από αυτό
Aπό την πλευρά τους, οι σύλλογοι των ασθενών, η ζωή των οποίων εξαρτάται από τα φάρμακα που παράγονται από το πλάσμα αίματος, εκφράζουν την αγωνία τους για την αρνητική επίπτωση που έχει η πανδημία στην συλλογή πλάσματος, η οποία σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους μειώθηκε κατά 20% τα τελευταία χρόνια.
Οι εκπρόσωποι των ασθενών τόνισαν πως ανησυχούν για την έλλειψη του πλάσματος, καθώς κάποιοι από αυτούς αναγκάζονται όπως είπαν να αναζητήσουν διαφορετική θεραπεία, ορισμένες φορές υψηλότερου κόστους για τα συστήματα υγείας.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Martine Pergent, πρόεδρος του διεθνούς οργανισμού ασθενών με πρωτοπαθείς ανοσοανεπάρκειες (IPOPI) εξηγεί : «κάποιοι από του ασθενείς αναγκάζονται να λαμβάνουν θεραπεία καθυστερημένα, ανά 5 μήνες αντί για 3 μήνες που θα έπρεπε. Νέοι ασθενείς καθυστερούν να μπουν σε θεραπεία. Το ηθικό δίλλημα για εμάς δεν είναι ποιος θα συλλέξει το πλάσμα ή αν θα αποζημιωθεί ο δωρητής και με ποιο τρόπο. Το μεγάλο δίλλημα για μας είναι ότι οι ασθενείς μας θα χάνονται αβοήθητοι εφόσον δεν υπάρχει το απαραίτητο πλάσμα για την παραγωγή των αναγκαίων γι αυτούς φαρμάκων».
Ο Cesar Garrido πρόεδρος της διεθνούς ομοσπονδίας αιμορροφιλίας, αναφερόμενος στο άλλο μεγάλο ζήτημα, αυτό της ασφάλειας του πλάσματος, αναφέρει: «Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι έχουν γίνει όλοι οι απαραίτητοι έλεγχοι και το τελικό προϊόν είναι ασφαλές για τους ασθενείς με αιμορροφιλία. Για πάνω από 10 χρόνια δεν είχαμε κάποια άσχημα νέα για περιστατικά μολύνσεων και πιστεύουμε ότι αυτή η ιστορία ανήκει στο παρελθόν, καθώς πλέον έχουν επενδυθεί μεγάλα κεφάλαια στην έρευνα για τη ασφάλεια αυτών των προϊόντων, ώστε οι ασθενείς μας να αισθάνονται σήμερα ασφαλείς».
Οι εκπρόσωποι των ασθενών τόνισαν επίσης στο συνέδριο πως ζητούν εδώ και χρόνια να επενδυθούν χρήματα από τον δημόσιο τομέα για την σωστή ενημέρωση του κοινού γύρω από την δωρεά πλάσματος, ώστε να αυξηθούν οι δότες.
Μέσα στον Ιούλιο το προσχέδιο της Ε.Ε με τις αλλαγές που θα γίνουν στη νομοθεσία
Πολλοί ομιλητές αναφέρθηκαν στη σημασία των αλλαγών που επίκεινται στη νομοθεσία της Ε.Ε για το αίμα, τους ιστούς και τα κύτταρα, οι οποίες εκτιμάται πως θα δίνουν ώθηση ώστε να αυξηθεί η συλλογή πλάσματος στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη και τα οποία ζητήματα προκύπτουν με τα κίνητρα που δίνονται στους δότες, τα οποία θα πρέπει να είναι στο πνεύμα της «οικονομικής ουδετερότητας». Ο Stefaan van der Spiegel επικεφαλής της ομάδας που είναι υπεύθυνη για τις «Ουσίες ανθρώπινης προέλευσης» εκπροσωπώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε μια πρώτη ενημέρωση για τις σκέψεις και τις κατευθύνσεις της Επιτροπής, λέγοντας πως το πρώτο προσχέδιο θα δημοσιοποιηθεί έως τα μέσα Ιουλίου.
Η Γερμανία μαζί με άλλες τρεις ευρωπαϊκές χώρες έχουν επιτρέψει πέρα από την δημόσια συλλογή πλάσματος, την ίδρυση ιδιωτικών κέντρων για το σκοπό αυτό.
Στο διεθνές συνέδριο Πρωτεϊνών Πλάσματος, κάποιοι ομιλητές εξέφρασαν την άποψη ότι θα είναι πολύ δύσκολο πλέον για την Ευρώπη να περιμένει από τέσσερις χώρες να «παράξουν» το απαραίτητο πλάσμα και να ελαττώσουν την εξάρτηση της από το εισαγόμενο από την Αμερική πλάσμα.
Ο καθηγητής Rainer Moog, μέλος του Δ/Σ της επίσημης ομάδας εργασίας πλασμαφαίρεσης της Γερμανίας εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ την αναγκαιότητα για μια καμπάνια ενημέρωσης ώστε να πεισθούν οι πολίτες για να υπάρξει μια μεγαλύτερη δεξαμενή δοτών. «Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι το πλάσμα, όποιος κι αν το συλλέγει, συμβάλει στη θεραπεία ασθενών. Πέρα λοιπόν από την ενημέρωση που χρειάζεται απαιτείται να καταλάβουν οι μελλοντικοί δότες ότι αυτό που κάνουν είναι μια ασφαλής πράξη αλτρουισμού», αναφέρει.
Η διαδικασία είναι σημαντική για την υγεία του δοτή αλλά και την υγεία του λήπτη, συνεχίζει και προσθέτει: «ο δότης πρέπει να μπορεί να δώσει με ασφάλεια για την δική του υγεία αλλά και με ασφάλεια για τον λήπτη, ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση ασθενειών κάτι βέβαια για το οποίο υπάρχουν σήμερα αυστηρά πρωτόκολλα ελέγχου».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
