Σε δημόσια διαβούλευση έως την Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου, τέθηκε την Δευτέρα 25 Αυγούστου το εργασιακό νομοσχέδιο, με τίτλο «Δίκαιη Εργασία για Όλους: Απλοποίηση της Νομοθεσίας - Στήριξη στον Εργαζόμενο - Προστασία στην Πράξη».
Το νομοσχέδιο αποτελείται από 8 άξονες, που μεταξύ άλλων αφορούν τις fast track προσλήψεις μέσω κινητού για εργασία έως 2 ημερών, τη δυνατότητα υπερωρίας και στην εκ περιτροπής εργασία με τις νόμιμες προσαυξήσεις 40%, τη δυνατότητα τετραήμερης εργασίας όλο τον χρόνο (π.χ. για γονείς), καθώς και την κατανομή της ετήσιας άδειας.
Η αναγγελία πρόσληψης θα μπορεί να ολοκληρώνεται με χρήση ενός μόνο εγγράφου (αντί τεσσάρων), θα δημιουργείται συγκεντρωτικό ψηφιακό αρχείο για τον εργαζόμενο και δυνατότητα ειδοποιήσεων μέσω του myErgani, ενώ για πρώτη φορά θα ενεργοποιηθεί εφαρμογή για κινητά σε εργοδότες (αντίστοιχη με το myErgani) για τη διαχείριση όλων των ζητημάτων εργασιακών σχέσεων.
Παράλληλα προβλέπεται:
- η κατάργηση εντύπων όπως το βιβλίο αδειών, ο ετήσιος πίνακας αδειών (Ε11) και ο ετήσιος πίνακας προσωπικού (Ε4)
- το δικαίωμα στον εργαζόμενο να μπορεί να δηλώνει ο ίδιος την οικειοθελή αποχώρησή του από μια επιχείρηση στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ,
- η δυνατότητα ευέλικτης προσέλευσης έως 120 λεπτά, κατόπιν συμφωνίας, στις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στην ψηφιακή κάρτα εργασίας. Για τους εργαζόμενους σε αυτές τις επιχειρήσεις κατοχυρώνεται χρόνος προετοιμασίας (30 λεπτά στη βιομηχανία, 10 λεπτά σε άλλους κλάδους) και επιτρέπονται τρεις «μονές» σημάνσεις το μήνα, χωρίς κύρωση.
Τι ισχύει για την 13ωρη απασχόληση
Η πιο εμβληματική διάταξη του νομοσχεδίου ωστόσο αφορά στην επέκταση της δυνατότητας εργασίας έως 13 ώρες ημερησίως που ήδη ισχύει για 2 εργοδότες και στον ίδιο εργοδότη, με πιστή τήρηση όλων των ορίων απασχόλησης και ανάπαυσης.
Πιο συγκεκριμένα, με τη συναίνεση του εργαζόμενου και υπό την προϋπόθεση τήρησης των ορίων που προβλέπει η εργατική νομοθεσία (48 ώρες εβδομαδιαίας απασχόλησης, 11 ώρες ημερήσιας και 24 ώρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης), μπορεί να πραγματοποιείται επιπλέον εργασία, σε έναν μόνο εργοδότη, μέχρι και τη 13η ώρα. Σήμερα, υπάρχει δυνατότητα μόνο για 12 ώρες στον ίδιο εργοδότη και συνολικά 13 ώρες, σε περίπτωση απασχόλησης σε δύο εργοδότες.
Υπενθυμίζεται πως σήμερα, πέραν του οκταώρου ωραρίου εργασίας, είναι θεσμοθετημένη η 9η ώρα εργασίας, που θεωρείται υπερεργασία, συν τρεις επιπλέον ώρες, μέχρι τη 12η, που θεωρούνται υπερωρίες.
Εφεξής θα είναι τέσσερις οι επιπλέον ώρες που θα μπορούν να προστίθενται στο καθημερινό ωράριο, για να προκύπτει το ανώτερο όριο των 13 ωρών εργασίας. Σε κάθε περίπτωση, διατηρούνται οι 48 ώρες υπερωρίας στο τετράμηνο και οι 150 ώρες υπερωρίας σε ετήσια βάση, ως ανώτατο επιτρεπτό όριο. Οι προσαυξήσεις, τόσο ως προς την υπερεργασία, όσο και ως προς την υπερωρία, διατηρούνται.
Στο άρθρο 6 «Χρονικά όρια εργασίας – Τροποποίηση παρ. 2 και 3 άρθρου 194 Κώδικα Εργατικού Δικαίου» ορίζεται ότι «η πέραν των σαράντα πέντε (45) ωρών την εβδομάδα απασχόληση του εργαζομένου στις επιχειρήσεις της παρ. 1 θεωρείται υπερωριακή απασχόληση ως προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι (6) εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέραν των σαράντα οκτώ (48) ωρών την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση, διατηρούνται σε ισχύ οι ρυθμίσεις για το νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας. Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της υπερωριακής αυτής εργασίας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 12 του παρόντος Κώδικα, με το οποίο κωδικοποιήθηκε το άρθρο 659 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, Α’ 164). Η άρνηση του εργαζομένου να παράσχει την επιπλέον εργασία δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του.
Εργαζόμενοι απασχολούμενοι υπερωριακά δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, έως τέσσερις (4) ώρες ημερησίως και μέχρι τη συμπλήρωση εκατόν πενήντα (150) ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά σαράντα τοις εκατό (40%)».
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η δυνατότητα απασχόλησης που υφίσταται σήμερα, σε δύο ή περισσότερους εργοδότες, υπό προϋποθέσεις, έως δεκατρείς (13) ώρες ημερησίως, επεκτείνεται και σε εργαζόμενους που απασχολούνται σε έναν εργοδότη, υπό τον όρο ότι τηρούνται τα όρια ανάπαυσης και μέγιστου ορίου εβδομαδιαίων ωρών εργασίας καθώς και η καταβολή των νόμιμων προσαυξήσεων από υπερωρίες.
Στο άρθρο 192 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου η παράλληλη απασχόληση του εργαζόμενου επιτρέπεται με την επιφύλαξη των διατάξεων περί του χρόνου εργασίας και ανάπαυσης των εργαζομένων. Δεδομένου ότι σύμφωνα με το άρθρο 171 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου, για κάθε περίοδο είκοσι τεσσάρων (24) ωρών, η ελάχιστη ανάπαυση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από έντεκα (11) συνεχείς ώρες, προκύπτει ότι επιτρέπεται ο εργαζόμενος να απασχολείται σε περισσότερους εργοδότες έως δεκατρείς (13) ώρες ημερησίως.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση δίνεται η δυνατότητα να απασχοληθεί ο εργαζόμενος στον ίδιο εργοδότη μέχρι δεκατρείς (13) ώρες, λαμβάνοντας μάλιστα για την απασχόληση κατά τη 13η ώρα την προσαυξημένη αμοιβή της υπερωρίας (40%). Κατ’ αποτέλεσμα, δίνεται η δυνατότητα κατανομής των ετήσιων επιτρεπόμενων ωρών υπερωρίας από τρεις (3) σε έως και τέσσερις (4) ημερησίως, χωρίς να μεταβάλλεται το ετήσιο όριο των εκατόν πενήντα (150) υπερωριών.
Ερωτήσεις - απαντήσεις για το 13ωρο
- Με το νέο νομοσχέδιο καταργείται το 8ωρο και καθιερώνεται ημερήσια απασχόληση 13 ωρών;
Όχι. Το οκτάωρο ημερήσιας απασχόλησης είναι κεκτημένο και παραμένει σε απόλυτη ισχύ. Σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα, έτσι και στη δική μας, υπάρχει η δυνατότητα για υπερωριακή απασχόληση μετά από συμφωνία εργαζομένου και επιχείρησης και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Σήμερα, ένας εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να εργάζεται κατ’ εξαίρεση έως 13 ώρες ημερησίως σε δύο ή περισσότερους εργοδότες.
Με το νομοσχέδιο, η δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης επεκτείνεται και σε εργαζόμενους που απασχολούνται σε έναν εργοδότη, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται πιστά τα όρια ανάπαυσης και μέγιστου ορίου εβδομαδιαίων ωρών εργασίας καθώς και η καταβολή των νόμιμων προσαυξήσεων από υπερωρίες (συν 40%). Μάλιστα, με τη νέα ρύθμιση ο εργαζόμενος ευνοείται μισθολογικά. Παράδειγμα: εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται σε δύο εργοδότες και αμείβεται με 8 ευρώ την ώρα εφόσον απασχοληθεί 13 ώρες σε δύο εργοδότες, θα αμειφθεί με ημερομίσθιο ύψους 104 ευρώ. Εάν απασχοληθεί τις αντίστοιχες ώρες σε έναν και μόνο εργοδότη, θα λάβει 119 ευρώ.
- Μπορεί να υποχρεώσει ο εργοδότης έναν εργαζόμενο να εργαστεί 13 ώρες ημερησίως;
Όχι. Το να εργαστεί ο εργαζόμενος σε υπερωριακή απασχόληση (δηλ. την 10η έως την 13η ώρα σε μία ημέρα) απαιτεί την συναίνεσή του. Ο εργαζόμενος προστατεύεται ρητά από την απόλυση σε περίπτωση που αρνηθεί να εργαστεί υπερωριακά.
- Μπορεί ο εργοδότης να αρνηθεί να καταβάλλει υπερωρίες, εφόσον ο εργαζόμενος απασχοληθεί πέραν του προβλεπόμενου ωραρίου του;
Όχι, δεν μπορεί. Όποιος εργάζεται υπερωριακά δικαιούται αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Αυτό διασφαλίζεται και από την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, καθώς αν δεν δηλωθεί η υπερωρία, η επιπλέον ώρα απασχόλησης θεωρείται παράνομη και οφείλεται προσαύξηση 120%.
- Μπορεί ένας εργαζόμενος να απασχολείται 13 ώρες ημερησίως όλο το χρόνο;
Όχι, ο ανώτατος χρόνος εργασίας είναι 48 ώρες εβδομαδιαίως σε περίοδο αναφοράς 4 μηνών, και το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης οι 150 ώρες ετησίως. Συνεπώς, ένας εργαζόμενος μπορεί να εργαστεί 13 ώρες ημερησίως έως συνολικά 37,5 ημέρες τον χρόνο.
- Είναι η Ελλάδα η μόνη χώρα που επιτρέπει ρητά την 13η ώρα απασχόλησης την ημέρα;
Όχι, η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που επιτρέπει ημερήσια απασχόληση μέχρι και 13 ώρες. Βάσει ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η δυνατότητα για 13η ώρα ημερήσιας απασχόλησης υφίσταται, εφόσον τηρείται απαρέγκλιτα η 11ωρη ημερήσια ανάπαυση και η 48ωρη εβδομαδιαία απασχόληση σε περίοδο αναφοράς 4 μηνών. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από τα 27 κράτη – μέλη της ΕΕ, πάνω από 10 χώρες αναγνωρίζουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο τη δυνατότητα 13ωρης ημερήσιας υπερωριακής εργασίας.
Ευέλικτη οργάνωση του χρόνου εργασίας
Στο Άρθρο 7 «Διευθέτηση χρόνου εργασίας - Τροποποίηση άρθρου 202 Κώδικα Εργατικού Δικαίου» ορίζεται ότι:
Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως, επιτρέπεται να συμφωνείται, υπό τις προϋποθέσεις της παρ. 6, ότι για μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος θα απασχολείται δύο (2) ώρες την ημέρα επιπλέον των οκτώ (8) ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των οκτώ (8) ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου ώρες εργασίας την ημέρα ή οι επιπλέον των σαράντα (40) (ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης). Αντί της παραπάνω μειώσεως των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας άδειας με αποδοχές ή συνδυασμός μειωμένων ωρών, ημερών αναπαύσεως και ημερών αδείας.
Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους δώδεκα (12) μήνες, ενώ δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο της μίας (1) εβδομάδας (περίοδος αναφοράς).
Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της επιπλέον αυτής εργασίας, αν δεν είναι σε θέση να την εκτελέσει και η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Αυτή η άρνηση του εργαζομένου να παράσχει την επιπλέον εργασία δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του.
Οι κείμενες προστατευτικές διατάξεις για τον χρόνο υποχρεωτικής ανάπαυσης των εργαζομένων έχουν πλήρη εφαρμογή και κατά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης. Κατά τη διευθέτηση ο μέσος όρος των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας κατά την περίοδο αναφοράς στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ώρες της υπερεργασίας και των νόμιμων υπερωριών της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, παραμένει στις σαράντα (40) ώρες ή, εάν εφαρμόζεται μικρότερο συμβατικό ωράριο, παραμένει στον αριθμό ωρών του μικρότερου αυτού ωραρίου. Οι ώρες εργασίας ανά εβδομάδα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τις σαράντα οκτώ (48) ώρες, κατά μέσο όρο, κατά την περίοδο αναφοράς, συμπεριλαμβανομένων και των προαναφερόμενων ωρών υπερεργασίας και νομίμων υπερωριών.
Η καταβαλλόμενη αμοιβή κατά το χρονικό διάστημα της διευθέτησης της παρ. 1 είναι ίση με την αμοιβή για εργασία σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως, εφόσον στην επιχείρηση ισχύει εβδομαδιαίο ωράριο σαράντα (40) ωρών. Αν στην επιχείρηση ισχύει εβδομαδιαίο ωράριο μικρότερο των σαράντα (40) ωρών, η καταβαλλόμενη κατά το χρονικό διάστημα της διευθέτησης αμοιβή είναι ίση με την αμοιβή που προβλέπεται για το εβδομαδιαίο αυτό ωράριο.
α) Κατά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης της παρ. 1, η ημερήσια απασχόληση του εργαζομένου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις δέκα (10) ώρες. Στις υπερβάσεις του νόμιμου ημερήσιου ωραρίου μέχρι το ανώτατο όριο των δέκα (10) ωρών, καθώς και στις υπερβάσεις των σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως δεν εφαρμόζεται το άρθρο 194.
β) Κατά την περίοδο της μειωμένης απασχόλησης της παρ. 1, η υπέρβαση του συμφωνηθέντος μειωμένου εβδομαδιαίου ωραρίου, η οποία επιτρέπεται κατ` εξαίρεση, αμείβεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 194.
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας της παρ. 1 καθορίζεται με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση που αφορά τα μέλη της ή συμφωνία του εργοδότη και του συμβουλίου των εργαζομένων ή συμφωνία του εργοδότη και ένωσης προσώπων. Η ένωση προσώπων που αναφέρεται στο προηγούμενο εδάφιο μπορεί να συσταθεί από το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) τουλάχιστον των εργαζομένων στην επιχείρηση που απασχολεί πάνω από είκοσι (20) εργαζομένους και δεκαπέντε τοις εκατό (15%) εφόσον ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στην επιχείρηση είναι κατ` ανώτατο αριθμό είκοσι (20) εργαζόμενοι. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζεται η διάταξη της υποπερ. αγ` της παρ. 3 του άρθρου 368.
Εάν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση, συμβούλιο εργαζομένων και ένωση προσώπων ή δεν επιτευχθεί συμφωνία σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, μπορεί να εφαρμοσθεί το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας, μετά από έγγραφη συμφωνία του εργοδότη με τον εργαζόμενο. Σε κάθε περίπτωση, απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης εργασίας για τον λόγο ότι ο εργαζόμενος δεν συναίνεσε σε διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
Με επιχειρησιακές και κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορεί να καθορίζεται άλλο σύστημα διευθέτησης χρόνου εργασίας, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κλάδου ή της επιχείρησης.
Αν για οποιονδήποτε λόγο, ιδίως εξαιτίας παραίτησης ή απόλυσης του εργαζομένου, δεν εφαρμόζεται ή δεν ολοκληρώνεται η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σύμφωνα με το παρόν άρθρο, έχουν πλήρη εφαρμογή όλες οι προστατευτικές διατάξεις που καθορίζουν τις συνέπειες της υπέρβασης του ημερήσιου και εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας.
Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και για:
- εποχιακές επιχειρήσεις και
- εργαζομένους με σύμβαση εργασίας διάρκειας μικρότερης του ενός (1) έτους.
Οι επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις και οι συμφωνίες της παρ. 6 κατατίθενται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, σύμφωνα με το άρθρο 398.
Με το παρόν άρθρο δεν θίγονται οι σχετικές ρυθμίσεις του ν. 2602/1998 (Α` 83) ή άλλων ειδικών νόμων, που αποσκοπούν στην εξυγίανση φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Στην περίπτωση που λυθεί η σύμβαση εργασίας πριν από τη λήψη, εν όλω ή εν μέρει, του χρονικού αντισταθμίσματος που προβλέπεται κατά την περίοδο της μειωμένης απασχόλησης της παρ. 1, ο εργαζόμενος λαμβάνει, κατά τη λύση, αποζημίωση για τις υπερβάλλουσες ώρες που έχει απασχοληθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 194».
Δείτε ολόκληρο το νομοσχέδιο ΕΔΩ
