Μίνι ασφαλιστικό: Τεκτονικές αλλαγές στα επιδόματα - Οι εργασιακές διατάξεις που μπήκαν στο παρά 5'

Τεκτονικές αλλαγές στα επιδόματα της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ από το 2024 φέρνει το μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση χθες το βράδυ και θα παραμείνει έως και την Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου.

Από τις 30 Σεπτεμβρίου 2024 το σύνολο των επιδομάτων (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων) θα καταβάλλονται μέσω της προπληρωμένης κάρτας. Έως τότε, το υπουργείο θα ορίζει ποια θα μπαίνουν σταδιακά στο νέο σύστημα πληρωμών.

Οι δικαιούχοι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% του ποσού της ενίσχυσης ή του επιδόματος σε ηλεκτρονικές πληρωμές και αγορές, ενώ για το υπόλοιπο ποσό παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών.

Παράλληλα, με άλλη διάταξη του νομοσχεδίου επιτρέπεται σε ανέργους που λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας να απασχολούνται σποραδικά. Δίνεται δηλαδή η δυνατότητα σε ανέργους που απασχολούνται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου μίας ημέρας, να εργάζονται χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η απασχόληση αυτή δεν υπερβαίνει σωρευτικά τις τρεις ημέρες εβδομαδιαίως και τις δώδεκα ημέρες μηνιαίως. Στην περίπτωση αυτή, το επίδομα ανεργίας μειώνεται ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης.

Δηλαδή αν ένας άνεργος που παίρνει επίδομα τύχει να εργαστεί 5 μέρες μέσα στον μήνα, δεν θα χάσει όλο το επίδομα, αλλά θα του αφαιρεθούν 5 ημερήσια επιδόματα ανεργίας.

Η διάταξη αυτή ευνοεί τις συμβάσεις κατά παραγγελία (συμβάσεις μηδενικών ωρών) που προβλέπει ο εργασιακός νόμος 5053/2023, καθώς διευκολύνει ανέργους που θέλουν να εργαστούν περιστασιακά αλλά με το ισχύον καθεστώς δεν μπορούν, καθώς θα χάσουν το επίδομα ανεργίας που λαμβάνουν.

Στο εξής, οι επιδοτούμενοι άνεργοι θα έχουν κίνητρο να συνάπτουν ημερήσιες συμβάσεις για ευκαιριακή 3ήμερη εβδομαδιαία απασχόληση, ενισχύοντας περαιτέρω το εισόδημά τους, καθώς αίρεται η απαγόρευση που ίσχυε ως τώρα.

Ταυτόχρονα καταργείται η οριζόντια μοριοδότηση του κριτηρίου της ανεργίας σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για διορισμό στο Δημόσιο και παραμένει μόνο για ακείνους τους ανέργους και αναζητούντες εργασίας που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια του επιδόματος θέρμανσης προκειμένου να ωφελούνται από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις όσοι πραγματικά έχουν ανάγκη.

• Σε δημόσια διαβούλευση το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο - Τι αλλάζει σε ταμεία, συντάξεις και επιδόματα

Προπληρωμένη κάρτα

Τα επιδόματα, βοηθήματα, ενισχύσεις και κάθε είδους παροχές της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) και του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.), πλην αυτών της παρ. 4 , καταβάλλονται σε λογαριασμούς των δικαιούχων που κινούνται αποκλειστικά με τη χρήση ειδικής προπληρωμένης κάρτας («προπληρωμένη κάρτα»). Σε κάθε δικαιούχο αντιστοιχεί ένας και μοναδικός λογαριασμός της παρούσας.

Η προπληρωμένη κάρτα εκδίδεται από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που λειτουργούν στην Ελλάδα και στους οποίους οι δικαιούχοι διατηρούν ενεργό λογαριασμό πληρωμών. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών χορηγούν την προπληρωμένη κάρτα και παρέχουν την αντίστοιχη υπηρεσία λειτουργίας της προς τους δικαιούχους χωρίς αντάλλαγμα.

Το ήμισυ (1/2) του καταβαλλόμενου ποσού κάθε επιδόματος, βοηθήματος, παροχής ή ενίσχυσης δαπανάται αποκλειστικά μέσω χρήσης της προπληρωμένης κάρτας του δικαιούχου για αγορές προϊόντων ή υπηρεσιών, (συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών αγορών), ή πληρωμές χωρίς επιβάρυνση του δικαιούχου με έξοδα κόστους συναλλαγών τραπεζικής συναλλαγής. Ο χρήστης της κάρτας δικαιούται να αναλαμβάνει ποσό σε μετρητά από τον λογαριασμό του που δεν υπερβαίνει το ήμισυ (1/2) των επιδομάτων που έχει λάβει. Η χρήση της προπληρωμένης κάρτας επιτρέπεται για συναλλαγές που πραγματοποιούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιδόματα, βοηθήματα και παροχές που δεν καταβάλλονται σε λογαριασμούς της παρ. 1 μέσω της προπληρωμένης κάρτας είναι τα εξής:

α) Για επιδόματα, βοηθήματα και παροχές που χορηγεί ο Ο.Π.Ε.Κ.Α.:

• Το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85),
• τα αναπηρικά επιδόματα,
• το επίδομα ομογενών προσφύγων του άρθρου 5 του ν.δ. 57/1973 (Α΄ 149),
• το επίδομα στέγασης του άρθρου 3 του ν. 4472/2017 (Α΄ 74),
• η εισοδηματική ενίσχυση οικογενειών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της παρ. 2 του άρθρου 27 του ν.3016/2002 (Α΄30),
• τα έξοδα κηδείας σε περίπτωση θανάτου ανασφάλιστου υπερήλικα του ν. 1296/1982 (Α΄ 128),
• το επίδομα στεγαστικής συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερήλικες της υποπερ. αα) της περ. στ) της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 4520/2018 (Α΄ 30),
• η μηνιαία οικονομική ενίσχυση με τη μορφή επιδόματος προς τα προστατευόμενα τέκνα θανόντων από τις πυρκαγιές που έπληξαν περιοχές της Περιφέρειας Αττικής στις 23 και 24 Ιουλίου 2018 του άρθρου 2 της από 26.7.2018 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 138), που κυρώθηκε με το άρθρο 3 του ν. 4576/2018 (Α΄ 196),
• η μηνιαία οικονομική ενίσχυση με τη μορφή επιδόματος προς κάθε ανήλικο τέκνο των θανόντων κατά τη διάρκεια και εξαιτίας των πλημμυρικών φαινομένων που έπληξαν την Κρήτη κατά τον μήνα Φεβρουάριο 2019 του άρθρου 244 του ν. 4610/2019 (Α΄ 70),
• η μηνιαία οικονομική ενίσχυση της παρ. 3 του άρθρου 18 του ν. 2768/1999 (Α΄273), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 73 του ν. 5043/2023 (Α΄91), προς τα προστατευόμενα τέκνα και αδέλφια θανόντων κατά τη διάρκεια και εξαιτίας των πυρκαγιών που έπληξαν την περιοχή Βαρυμπόμπης Δήμου Αχαρνών την 3η Αυγούστου 2021 και εξαιτίας του σεισμού της 30ής Οκτωβρίου 2020 στη Σάμο.

β) Για επιδόματα, βοηθήματα και παροχές που χορηγεί η Δ.ΥΠ.Α.:

• Το επίδομα λόγω αφερεγγυότητας εργοδότη του άρθρου 16 του ν. 1836/1989 (Α΄ 79),
• Το επίδομα διαθεσιμότητας του τρίτου εδαφίου της παρ. 5 του άρθρου 27 του ν.δ. 2961/1954 (Α’ 197)
• έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις που καταβάλει η Δ.ΥΠ.Α.,

Τα άτομα με οπτική αναπηρία σε ποσοστό άνω του ογδόντα τοις εκατό (80%) που έχουν πιστοποιηθεί από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης εξαιρούνται από την καταβολή μέσω προπληρωμένης κάρτας.

Λοταρίες

Συναλλαγές για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών που πραγματοποιούνται με τη χρήση της προπληρωμένης κάρτας λαμβάνονται υπόψη για συμμετοχή των δικαιούχων της παρ. 1 σε ειδικό πρόγραμμα δημοσίων κληρώσεων (Λοταρίες), μέσω του οποίου χορηγούνται στους κληρωθέντες χρηματικά ή άλλα έπαθλα.

Τα χρηματικά έπαθλα είναι ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη προς τη Φορολογική Διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών.

Το συνολικό διανεμόμενο χρηματικό ποσό για τις δημόσιες κληρώσεις που θα διενεργηθούν από την έναρξη ισχύος του παρόντος, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025, δεν υπερβαίνει το ποσό των οκτώ εκατομμυρίων πεντακοσίων χιλιάδων (8.500.000) ευρώ. Το ποσό αυτό χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών γνωστοποιούν στους δικαιούχους της παρ. 1 και στα Υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας τα προγράμματα με τα οποία επιβραβεύουν τους χρήστες της προπληρωμένης κάρτας για τις συναλλαγές αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών που οι τελευταίοι πραγματοποιούν με τη χρήση της.

Από την έναρξη ισχύος του παρόντος και μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου 2024, ο χρόνος έναρξης καταβολής κάθε επιδόματος, βοηθήματος και παροχής σε λογαριασμούς, οι οποίοι κινούνται αποκλειστικά μέσω ειδικής προπληρωμένης κάρτας ορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Από την 30η Σεπτεμβρίου 2024 το σύνολο των παροχών της παρ. 1, με την επιφύλαξη της παρ. 4, καταβάλλονται μέσω της προπληρωμένης κάρτας.

Νέες εργασιακές διατάξεις

Αντιμετώπιση της υποδηλωμένης εργασίας

Μέχρι σήμερα αρμόδια για να διεξάγει ελέγχους για τυχόν παραβάσεις για υποδηλωμένη εργασία ήταν μόνο η Επιθεώρηση Εργασίας. Πλέον δυνατότητα ελέγχων και επιβολής προστίμων έχουν και οι ελεγκτές των Περιφερειακών Ελεγκτικών Κέντρων Ασφάλισης (ΠΕΚΑ) του e-ΕΦΚΑ σε περίπτωση που, για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι δουλεύουν περισσότερες ώρες από αυτές για τις οποίες έχουν δηλωθεί στην ΕΡΓΑΝΗ ή λαμβάνουν μεγαλύτερο μισθό από αυτό που έχει δηλωθεί και επί του οποίου καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές.

Στόχος είναι η αυστηροποίηση του πλαισίου ελέγχου, και η προώθηση της νόμιμης απασχόλησης προκειμένου να μπει ένα τέλος στην μαύρη εργασία.

Εξαιρέσεις στο δηλούμενο εισόδημα για την καταβολή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος

Εξαιρείται από το δηλούμενο εισόδημα, που υπολογίζεται για την ένταξη στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το ειδικό βοήθημα που χορηγείται σε όσους εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας τους. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η στήριξη των ατόμων αυτών, τα οποία ανήκουν σε μια ιδιαίτερα ευάλωτη κοινωνική ομάδα.