Ροή
Βιωσιμότητα και ανάπτυξη βαδίζουν χέρι – χέρι. Είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι η προστασία της άγριας φύσης δεν στηρίζει μόνο τη ζωή στον πλανήτη αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαρτάται σε μέτριο ή σε μεγάλο βαθμό από τη φύση. Ωστόσο, στη χώρα μας εξακολουθούμε να την «πληγώνουμε».
Το μεγάλο «αγκάθι» των δηλητηριασμένων δολωμάτων παραμένει και μάλιστα πληγώνει περιοχές εξαιρετικής περιβαλλοντικής αξίας, όπως είναι το δάσος της Δαδιάς. Δεν έχει περάσει ένας μήνας από το τελευταίο περιστατικό που καταγράφηκε, σε αγροδασική περιοχή μεταξύ Κορνοφωλιάς και Δαδιάς, με δύο νεκρούς μαυρόγυπες, έναν στικταετό και μία αγριόγατα, τα οποία είχαν βρεθεί από υπαλλήλους του Φορέα Διαχείρισης «Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου» και τη χειρίστρια του ειδικά εκπαιδευμένου σκύλου για την ανίχνευση δηλητηριασμένων δολωμάτων του WWF Ελλάς.
Η επιστημονική ομάδα της διεθνούς οργάνωσης βρίσκεται εγκατεστημένη μόνιμα στην περιοχή εδώ και περίπου 30 χρόνια και καταγράφει εκτεταμένα περιστατικά δηλητηρίασης μαυρόγυπων από παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, τη μεγαλύτερη απειλή για τους γύπες αλλά και για κάθε άγριο ή οικόσιτο ζώο.
Η περιοχή είχε μια μοναδικότητα καθώς εκεί ζούσαν τα 24 από τα 38 είδη αρπακτικών πουλιών που απαντώνται στην Ευρώπη, μία μοναδική περιβαλλοντική συνθήκη, όχι τυχαία, καθώς τα ώριμα δάση με τα ξέφωτα, τα βοσκοτόπια και οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αποτελούν ιδανικό μωσαϊκό για τα πτηνά. Όλα αυτά τα χρόνια πολλά περιστατικά δηλητηρίασης σπάνιων ειδών έχουν παρατηρηθεί. Και θα είχαν καταγραφεί κι άλλα, εάν περισσότεροι πολίτες είχαν το θάρρος να τα αναφέρουν. Στις σπάνιες αναφορές, προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια και περιστατικά που εντοπίζονται από τους πομπούς που φέρουν κάποιοι γύπες και αρπακτικά πουλιά, στο πλαίσιο ερευνητικών μελετών. Σύμφωνα με την οργάνωση, το γεγονός ότι πολλά δηλητηριασμένα άγρια ζώα δεν εντοπίζονται δυσκολεύει την εξαγωγή συμπερασμάτων για τις πραγματικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς τους.
Για την αντιμετώπιση της απειλής, την τελευταία εξαετία έχει δημιουργηθεί η ομάδα ανίχνευσης του WWF Ελλάς, την οποία συνδράμει και ένας ειδικά εκπαιδευμένος σκύλος, ο Κίκο. Έτσι καταφέρνουν να περιορίσουν το κακό εντοπίζοντας συχνότερα περιστατικά δηλητηρίασης και συλλέγοντας τα δηλητηριασμένα δολώματα, αλλά και τα δηλητηριασμένα ζώα τα οποία μπορούν να προκαλέσουν επιπλέον δηλητηριάσεις σε άγρια και οικόσιτα ζώα, που ενδέχεται να τα καταναλώσουν. Έως σήμερα η ομάδα έχει καταγράψει 45 περιστατικά με 91 δηλητηριασμένα δολώματα και 95 δηλητηριασμένα ζώα, ανάμεσα σε αυτά και 14 γύπες. Όπως αναφέρει η υπεύθυνη πεδίου στη Δαδιά Ελισάβετ Κρετ, με τις τοξικολογικές αναλύσεις που πραγματοποιούνται έχει αποκαλυφθεί και ένα εκτεταμένο «μαύρο» εμπόριο παράνομων φυτοφάρμακων, τα οποία εισάγονται κυρίως από τρίτες χώρες.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE «ΖΩΗ για τον Ασπροπάρη» που υλοποιείται από το WWF στη Δαδιά, εκτός από την ομάδα ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων, υλοποιούνται επίσης δράσεις για την ενημέρωση, την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των αρμόδιων υπηρεσιών για την αποτελεσματική διαχείριση των περιστατικών δηλητηρίασης στη φύση. Επίσης, σε αγρότες και κτηνοτρόφους διανέμονται δωρεάν ηλεκτρικές περιφράξεις, τσοπανόσκυλα, συμπεριφορικοί φράχτες (fladries) και νυχτερινά φώτα εκφοβισμού θηλαστικών.
Η Θράκη είναι μία από τις ελάχιστες περιοχές της Ευρώπης όπου συνυπάρχουν ο παγκοσμίως απειλούμενος ασπροπάρης, ο μαυρόγυπας και το όρνιο, ενώ σπάνια αρπακτικά φωλιάζουν, διαχειμάζουν ή διέρχονται από την περιοχή κατά την περίοδο της μετανάστευσης. Εκτός από τα αρπακτικά, στην περιοχή έχουν καταγραφεί περί τα 166 είδη πουλιών, εκ των οποίων δύο έχουν χαρακτηριστεί ως κινδυνεύοντα για την Ελλάδα, ο μαυροπελαργός και η καμπίσια πέρδικα, άλλα δέκα έχουν χαρακτηριστεί ως “σχεδόν απειλούμενα” και πέντε ως “τρωτά”. Ιδιαιτέρως σημαντική θεωρείται η παρουσία του μαυροπελαργού, καθώς τα 30-35 ζευγάρια που φωλιάζουν στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου αποτελούν σημαντικό ποσοστό του αναπαραγόμενου πληθυσμού του είδους στη χώρα μας.
Επίσης, στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου έχουν παρατηρηθεί συνολικά 60 με 65 είδη θηλαστικών. Από τα πιο εντυπωσιακά είναι το ζαρκάδι, το οποίο μπορεί κανείς να συναντήσει κατά την περιήγησή του αν σταθεί τυχερός. Εξίσου εντυπωσιακή είναι και η απειλούμενη βίδρα, η οποία απαντάται κυρίως κατά μήκος των ρεμάτων, καθώς και ο λύκος, η αγριόγατα, το αγριογούρουνο, το πετροκούναβο, η νυφίτσα και ο ασβός. Πέρα από τα μεγάλα θηλαστικά όμως πολύ σημαντικά είναι και τα μικρά τρωκτικά, τα οποία βρίσκονται σε αφθονία και αποτελούν βασική πηγή τροφής για τα αρπακτικά πουλιά καθώς και τα αμφίβια. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι μία από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας.
