Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα πλέον στην Ρωσία, καθώς οι συνομιλίες για ένα ειρηνευτικό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία μεταφέρονται στη Μόσχα και ανεβάζουν ρυθμό. Ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ ταξιδεύει στη Ρωσία σήμερα Δευτέρα και αναμένεται να συναντήσει αύριο Τρίτη τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για συζητήσεις σχετικά με το υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ ειρηνευτικό σχέδιο 19 σημείων.
Το Κρεμλίνο επιβεβαίωσε ότι ο Γουίτκοφ και ο Πούτιν θα συναντηθούν την Τρίτη. Η Ουκρανία έχει δώσει μια επιφυλακτική υποστήριξη στις υπό διαμόρφωση ειρηνευτικές προτάσεις, ρίχνοντας το «μπαλάκι» στην Ρωσία ως προς το εάν μπορεί κι εκείνη να εργαστεί εντός του πλαισίου της συμφωνίας.
Το πιο πρόσφατο σχέδιο είναι μια τροποποιημένη εκδοχή του αρχικού σχεδίου 28 σημείων, το οποίο είχε δημοσιοποιηθεί πριν από μερικές εβδομάδες και είχε καταρτιστεί από τις ΗΠΑ και τη Μόσχα χωρίς τη συμμετοχή της Ουκρανίας, ευνοώντας σαφώς την Ρωσία.
Η Ρωσία θα επιδιώξει να διατυπώσει τη δική της άποψη επί των τροποποιημένων προτάσεων μετά από ένα κύμα διπλωματίας και συνομιλιών μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών αξιωματούχων την τελευταία εβδομάδα και μετά τις συναντήσεις που διεξήχθησαν την Κυριακή στην Φλόριντα.
Το αν ο Πούτιν θα «συνεργαστεί» σε ένα νέο ειρηνευτικό σχέδιο παραμένει μεγάλο ερωτηματικό, καθώς η Ρωσία αισθάνεται ότι έχει τόσο το πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης όσο και την προσοχή του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ αναφορικά με τις κατευθύνσεις μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας.
Θα «παίξει μπάλα» ο Πούτιν;
Ο Πούτιν και αξιωματούχοι του Κρεμλίνου παρακολουθούν μέχρι στιγμής με προσοχή το τροποποιημένο ειρηνευτικό σχέδιο, δηλώνοντας ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να μην τελειώσει σύντομα.
«Γενικά, συμφωνούμε ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές συμφωνίες», δήλωσε ο Πούτιν κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στο Κιργιζιστάν. Πρόσθεσε ότι οι ΗΠΑ φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη τους τη ρωσική θέση για μια ειρηνευτική διευθέτηση και ότι η Μόσχα είναι έτοιμη για «σοβαρές συζητήσεις» με τον Γουίτκοφ.
Αλλά ο Πούτιν επαίνεσε επίσης τις ρωσικές προελάσεις στην Ουκρανία και είπε στους δημοσιογράφους ότι οι μάχες θα σταματήσουν μόνο όταν τα ουκρανικά στρατεύματα αποσυρθούν από θέσεις-κλειδιά.
Αν δεν το κάνουν, συμπλήρωσε ο Πούτιν, οι ρωσικές δυνάμεις θα επιτύχουν τους στόχους τους διά της βίας, υπονοώντας ότι η Μόσχα δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει έναν από τους βασικούς της στόχους: τον πλήρη έλεγχο της ανατολικής ουκρανικής περιοχής του Ντονμπάς.
Αναλυτές του Institute for the Study of War σημείωσαν στο CNBC ότι Ρώσοι στρατιωτικοί σχολιαστές εμφανίζονται σκεπτικοί ως προς το εάν ο Πούτιν θα συμβιβαστεί στις εδαφικές του απαιτήσεις.
«Οι φωνές στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι το Κρεμλίνο πιθανότατα θα απορρίψει μια κατάπαυση του πυρός ή οποιαδήποτε παραλλαγή του αμερικανικού ειρηνευτικού σχεδίου, επειδή το θεωρεί ασήμαντο και εμπόδιο στους στόχους της Ρωσίας στην Ουκρανία και παγκοσμίως», σημείωσαν οι αναλυτές.
«Εύθραυστη» διαδικασία
Η προετοιμασία για την τελευταία διπλωματική προσπάθεια εξεύρεσης ειρηνευτικής λύσης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας έρχεται μετά από αμφιλεγόμενες δηλώσεις του Λευκού Οίκου σχετικά με το πώς πρέπει να τελειώσει ο πόλεμος και ποιες παραχωρήσεις απαιτούνται για μια κατάπαυση του πυρός.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει ταλαντευθεί ως προς την υποστήριξή του στην Ουκρανία και έχει εμφανιστεί, κατά καιρούς, να στηρίζει τις ρωσικές απαιτήσεις για παραχώρηση κατεχόμενων εδαφών ως μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Στη συνέχεια έχει αναιρέσει αυτές τις θέσεις, δηλώνοντας ότι οι ουκρανικές δυνάμεις μπορούν να ανακτήσουν όλα τα εδάφη τους, συγχέοντας την εικόνα για το πού ακριβώς τοποθετείται σε μια ειρηνευτική διευθέτηση.
Μετά τις συνομιλίες με Ουκρανούς αξιωματούχους στη Φλόριντα την Κυριακή, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι η διαδικασία για μια ειρηνευτική συμφωνία είναι «εύθραυστη» και ότι η ρωσική θέση πρέπει να ληφθεί υπόψη σε οποιοδήποτε σχέδιο.
Νέα «κόκκινη γραμμή» από ΕΕ
Η προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να εξασφαλίσει ειρήνη στην Ουκρανία δεν πρέπει να επιτρέψει στον Βλαντίμιρ Πούτιν να αποφύγει την τιμωρία για εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι ρωσικές δυνάμεις, προειδοποίησε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, θέτοντας ουσιαστικά μια νέα «κόκκινη γραμμή» για οποιαδήποτε συμφωνία.
Σε συνέντευξή του στο Politico, ο Μάικλ ΜακΓκραθ, επίτροπος της ΕΕ για τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία, δήλωσε ότι οι διαπραγματευτές πρέπει να διασφαλίσουν ότι η προσπάθεια για κατάπαυση του πυρός δεν θα έχει ως αποτέλεσμα η Ρωσία να αποφύγει τη δίωξη.
Τα σχόλιά του αντικατοπτρίζουν ευρέως διαδεδομένες ανησυχίες στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι το αρχικό αμερικανικό σχέδιο για συμφωνία περιλάμβανε την υπόσχεση για «πλήρη αμνηστία για πράξεις που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου», παράλληλα με σχέδια επανένταξης της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία.
Η ΕΕ και άλλοι έχουν εργαστεί για τη δημιουργία ενός νέου ειδικού δικαστηρίου για το έγκλημα της επιθετικότητας, με στόχο να οδηγηθούν οι Ρώσοι ηγέτες ενώπιον της δικαιοσύνης για την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ουκρανίας, σύμφωνα με το Politico.
Τον Μάρτιο του 2023, δικαστές του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου εξέδωσαν ένταλμα σύλληψης για τον Πούτιν, κατονομάζοντάς τον ως «φερόμενο υπεύθυνο για το έγκλημα πολέμου της παράνομης απέλασης πληθυσμού παιδιών» από την Ουκρανία. Ωστόσο, ο Τραμπ και η ομάδα του μέχρι στιγμής έχουν δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για τη δίωξη του Πούτιν.
Το αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο προτείνει την άρση, σταδιακά, των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αντιδράσει, τονίζοντας ότι η άρση των ευρωπαϊκών κυρώσεων αποτελεί δική τους απόφαση. Δεν θέλουν όμως όλοι στην Ευρώπη να συνεχιστεί η πίεση προς τη Μόσχα. Η Ουγγαρία έχει επανειλημμένα μπλοκάρει νέες κυρώσεις, ειδικά για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, από τα οποία εξαρτάται. Επίσης, ανώτεροι πολιτικοί στη Γερμανία έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσαν να αρθούν οι κυρώσεις στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream από τη Ρωσία.
