Το διεθνές δίκαιο δεν επικαθορίζεται από μονομερείς ρηματικές διακοινώσεις, ούτε από ευσεβείς πόθους τρίτων, διαμνηνύει η Αθήνα, που ανέμενε την πρόκληση της Λιβύης, αναφέρουν διπλωματικές πηγές σχετικά με τη δημοσίευση της Ρηματικής Διακοίνωσης της 27ης Μαΐου 2025 στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Το έγγραφο, το οποίο συνοδεύεται από αναλυτικό χάρτη και πίνακα συντεταγμένων, υποστηρίζει ότι η μέση γραμμή με την Ελλάδα πρέπει να χαραχθεί μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών, αγνοώντας τα νησιά, τα οποία —όπως αναφέρει— δεν δημιουργούν αυτομάτως θαλάσσιες ζώνες και πρέπει να αγνοηθούν ή να έχουν περιορισμένη επίδραση αναλόγως των συνθηκών.
Σε αντίθεση με άκυρες και ανυπόστατες συμφωνίες, η Ελλάδα βαδίζει και ενεργεί βάσει του Διεθνούς Δικαίου και δεν διστάζει να διατυπώνει ευθέως τις θέσεις της σε κάθε συνομιλητή της, όπως έπραξε και πρόσφατα ο Υπουργός Εξωτερικών κατά την επίσκεψή του στη Λιβύη. Οι θέσεις αυτές έχουν τεθεί στο παρελθόν και απαντηθεί προσηκόντως από την Ελλάδα και την Αίγυπτο, επισημαίνουν διπλωματικές πηγές.
Η Αθήνα δεν πρόκειται να αποδεχθεί νέα τετελεσμένα στη βάση του ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου, ήταν, εξάλλου, το μήνυμα της νέας επίσκεψης του Γιώργου Γεραπετρίτη στη Λιβύη αναδεικνύοντας παράλληλα τη διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης για επανεκκίνηση των συνομιλίων οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.
Λιβύη: Τα νησιά δεν δημιουργούν αυτομάτως θαλάσσιες ζώνες
Στο παράρτημα της διακοίνωσης η οποία κατατέθηκε από την λιβυκή Μόνιμη Αντιπροσωπεία στις 27 Μαίου 2025 ως επίσημο έγγραφο της 79ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης, υπό το θέμα της ημερήσιας διάταξης για τους «Ωκεανούς και το Δίκαιο της Θάλασσας», το οποίο συνοδεύεται από αναλυτικό χάρτη και πίνακα συντεταγμένων, η Λιβύη εκθέτει τις θέσεις της και διατυπώνει ενστάσεις έναντι πρόσφατων ενεργειών της Ελλάδας και της Αιγύπτου στην Ανατολική και Κεντρική Μεσόγειο.
Αρχικά, η Λιβύη υπενθυμίζει ότι υπέγραψε με την Τουρκία Μνημόνιο Κατανόησης για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στη Μεσόγειο στις 27 Νοεμβρίου 2019, το οποίο «καταχωρίστηκε δεόντως στη Γραμματεία του ΟΗΕ σύμφωνα με το 'Αρθρο 102 του Καταστατικού Χάρτη από τις 11 Δεκεμβρίου 2019 και συνιστά δίκαιη λύση που επετεύχθη βάσει του διεθνούς δικαίου». Υπογραμμίζει δε πως «ούτε η Ελλάδα, ούτε η Αίγυπτος έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στις θαλάσσιες περιοχές που έχουν οριοθετηθεί μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
Η Τρίπολη απορρίπτει ρητά τη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου του 2020 για την οριοθέτηση ΑΟΖ, χαρακτηρίζοντάς την «άκυρη και ανίσχυρη» και «ασύμβατη με το διεθνές δίκαιο, περιλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, ιδίως ως προς την αρχή της ευθυδικίας». Στο πλαίσιο αυτό, κατηγορεί την Ελλάδα ότι χορήγησε άδειες για έρευνες υδρογονανθράκων «νοτίως της Κρήτης τον Απρίλιο του 2024», κατά παράβαση των δικαιωμάτων της Λιβύης. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «η Ελλάδα συνεχίζει τις μονομερείς ερευνητικές και γεωτρητικές δραστηριότητές της στις αποκαλούμενες υπεράκτιες περιοχές παραχώρησης από τις 26 Νοεμβρίου 2022, με πλήρη περιφρόνηση προς τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης και κατά κατάφωρη παραβίαση των καθιερωμένων κανόνων και πρακτικών του διεθνούς δικαίου».
Η Λιβύη απορρίπτει τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (Maritime Spatial Plan) που παρουσίασαν τα ελληνικά Υπουργεία Εξωτερικών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας στις 16 Απριλίου 2025, υποστηρίζοντας ότι «ορισμένες περιοχές στο νότιο τμήμα του ελληνικού χάρτη MSP παραβιάζουν τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα», στην οποία, όπως αναφέρεται, η Λιβύη διαθέτει «αυτοδικαίως και εξ αρχής (ipso facto and ab initio) κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Διευκρινίζεται δε ότι «o ελληνικός θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός δεν θα έχει καμία νομική ισχύ έναντι της Λιβύης».
Επίσης, η Λιβύη διαμαρτύρεται για την ελληνική απόφαση της 17ης Απριλίου 2025 να ανακηρύξει ΑΟΖ στο Ιόνιο Πέλαγος, μέσω ΦΕΚ υπ' αριθμόν 59, υποστηρίζοντας ότι το νότιο όριο της εν λόγω ζώνης «δεν είναι ίσο μεταξύ των κύριων ακτών της Λιβύης και της Ελλάδας» και ότι «παραβιάζει τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα». Τονίζεται επίσης πως η ενέργεια αυτή «αντίκειται στις θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου της θάλασσας», καθώς οι σχετικές διατάξεις ενθαρρύνουν τα κράτη «να επιδιώκουν πρακτικές προσωρινές ρυθμίσεις και να μην παρεμποδίζουν τη σύναψη τελικής συμφωνίας».
Η Λιβύη δηλώνει ρητά ότι «απορρίπτει πλήρως τις παράνομες και μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις της Ελλάδας και της Αιγύπτου όσον αφορά τα θαλάσσια σύνορα, καθώς και τις αντίστοιχες άδειες παραχώρησης στην Ανατολική Μεσόγειο».
Παραθέτοντας συντεταγμένες και χάρτη, η Λιβύη περιγράφει λεπτομερώς τη χάραξη της υφαλοκρηπίδας της, από τα σημεία Β και Α στα ανατολικά (οριοθετημένα με την Τουρκία βάσει του Μνημονίου του 2019), έως τα σημεία οριοθέτησης με την Ιταλία (συμπεριλαμβάνοντας πάντως το νησί της Σικελιάς), τη Μάλτα και την Τυνησία, στηριζόμενη σε αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου το 1982 και 1985.
Η Τρίπολη επαναλαμβάνει ότι «η οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων μεταξύ δύο κυρίαρχων κρατών πρέπει να καθορίζεται μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων στη βάση του διεθνούς δικαίου και της αρχής της ευθυδικίας». Προσθέτει δε ότι είναι διατεθειμένη να διαπραγματευτεί με όλα τα παράκτια γειτονικά κράτη και καλεί Ελλάδα και Αίγυπτο «να αναστείλουν όλες τις άδειες εξόρυξης υδρογονανθράκων και τις ερευνητικές τους δραστηριότητες στις περιοχές αυτές, έως ότου επιλυθούν οι σχετικές θαλάσσιες διαφορές μέσω διαπραγματεύσεων και έγκυρων συμφωνιών».
