Ροή
Με αφορμή την επίθεση με drone σε τάνκερ ισραηλινών συμφερόντων στα ανοικτά των ακτών του Ομάν, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντς δήλωσε την Πέμπτη ότι το Ισραήλ είναι έτοιμο να επιτεθεί στο Ιράν. "Βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου πρέπει να αναλάβουμε στρατιωτική δράση εναντίον του Ιράν", δήλωσε ο Γκαντς στην ειδησεογραφική ιστοσελίδα Ynet, σύμφωνα με το Associated Press. "Ο κόσμος πρέπει να αναλάβει δράση εναντίον του Ιράν τώρα".
Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ κατηγόρησαν το Ιράν για την επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος αν και καμία από τις χώρες δεν έχει προσκομίσει τα απαραίτητα στοιχεία που να τεκμηριώνουν τον ισχυρισμό τους.Το Ιράν αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη στη θανατηφόρα αυτή επίθεση, στην οποία σκοτώθηκαν δύο μέλη του πληρώματος του τάνκερ, ένας Βρετανός και ένας Ρουμάνος υπήκοος.
Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ δοκιμάζεται στο Ιράν
Δεν είναι η πρώτη φορά που κατηγορείται το Ιράν για επιθέσεις σε τάνκερ. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει διαρκώς από το 2019. Αιτία είναι η διαρκής αύξηση της έντασης στις σχέσεις του Ιράν με το Ισραήλ και τη Δύσ, αιτία της οποίας είναι η απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά JCPOA. Να σημειωθεί πάντως, ότι και ιρανικά τάνκερ έχουν δεχθεί επιθέσεις την ίδια περίοδο.
Η εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν για τη Μ. Ανατολή βασίστηκε στην εξαγγελία της επιστροφής των ΗΠΑ στην πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Αλλά δεν ακολούθησε καμία πραγματική ενέργεια, παρά μόνο συνομιλίες με την Τεχεράνη. Οι συνομιλίες αυτές έχουν δύο δομικά προβλήματα: Αφενός ξεκίνησαν πολύ αργά και αφετέρου, ξεκίνησαν με νέες απαιτήσεις που το Ιράν δεν μπορεί να δεχτεί χωρίς να μειωθούν οι στρατιωτικές του δαπάνες.
Το πρόβλημα αυτής της πολιτικής είναι ότι στην Τεχεράνη γίνεται αντιληπτή ως υπεροπτική και, ειδικά με τις νέες συνθήκες που υπαγορεύει η κυβέρνηση Συντηρητικών του Ραϊσί, όλα δείχνουν ότι θα υπάρξει ναυάγιο.
Το Ιράν αντιστρέφει την αμερικάνικη επιχειρηματολογία ως εξής: α) Δεν είναι το Ιράν που αποχώρησε από τη συμφωνία JCPOA, β) Δεν μπορούν οι ΗΠΑ επιστρέφοντας να επαναφέρουν και επανέφεραν μια εκστρατεία κυρώσεων «μέγιστης πίεσης» εναντίον του, γ) το Ιράν δήλωσε ότι είναι πρόθυμο να μειώσει ξανά το πυρηνικό του πρόγραμμα στα όρια της συμφωνίας JCPOA εάν οι ΗΠΑ καταργήσουν όλες τις κυρώσεις.
Συνεπώς, από την πλευρά του Ιράν, ο Μπάιντεν είναι αυτός που δεν είναι πρόθυμος να κάνει κανέναν νέο βήμα πίσω, ενώ αιγείρει κι άλλες απαιτήσεις από το Ιράν. Αυτό προφανώς δεν θα λειτουργήσει.
Η σύγκρουση δύο "σκληρών γραμμών" και στο βάθος Κίνα
Οι ΗΠΑ επιστρέφουν σε μια σκληρή γραμμή απέναντι στο Ιράν, όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο μετριοπαθής Ρουχανί οδεύει προς αντικατάσταση από τον "σκληρό" Ραϊσί που είναι ενάντιος από θέση αρχής στην JCPOA και ο χρόνος για επανενεργοποίηση της συμφωνίας των πυρηνικών τελειώνει σύντομα. Εάν οι ΗΠΑ δεν επανέλθουν στη συμφωνία JCPOA, χωρίς περαιτέρω όρους, το Ιράν τελικά θα εγκαταλείψει τη συμφωνία και θα προχωρήσει το πυρηνικό του πρόγραμμα όπως θέλει. Αυτό θα σημάνει απόλυτη αποτυχία των σκληροπυρηνικών τακτικών του Μπάιντεν και νίκη του Ραϊσί.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν κινείται έτσι γιατί πιστεύει ότι μπορεί να ενισχύσει τις κυρώσεις απέναντι στην Κίνα και συγκεκριμένα στον ενεργειακό τομέα πετρελαίου που συνεργάζεται με το Ιράν. Σύμφωνα με δηλώσεις της αναπληρώτριας υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Wendy Sherman, από τη συνάντηση που είχε με τον Κινέζο Υπουργό Εξωτερικών, Γουάνγκ Γι, και άλλους Κινέζους αξιωματούχους στις 26 Ιουλίου, οι ΗΠΑ θέλουν να αυξήσουν τις κυρώσεις απέναντι σε κινέζικες οντότητες που που εισάγουν ιρανικό πετρέλαιο σαν αντίποινα για μη αμοιβαία επιστροφή στην JCPOA. Συγκεκριμένα δήλωσε: "Ελπίζαμε ότι θα μπορούσαμε να άρουμε τις κυρώσεις, στον ενεργειακό και τραπεζικό τομέα του Ιράν, συμπεριλαμβανομένων των κινεζικών οντοτήτων που αγοράζουν ιρανικό πετρέλαιο, εάν οι ΗΠΑ και το Ιράν συμφωνήσουν σε αμοιβαία επιστροφή στην πυρηνική συμφωνία", αλλά "εάν δεν υπάρξει επιστροφή στο JCPOA ή αν υπάρξει πολύ μεγάλη καθυστέρηση για επιστροφή στην JCPOA, θα εξετάσουμε πρώτα την πολιτική επιβολής κυρώσεων".
Υπάρχουν υποστηρικτές της γραμμής Μπάιντεν;
Το 2012 η Κίνα και η Ρωσία είχαν συμφωνήσει με τις ΗΠΑ να ασκήσουν πίεση στο Ιράν και το αποτέλεσμα αυτής της συνέργειας, μαζί με τον ρόλο που έπαιξε η Ε.Ε., ήταν η συμφωνία JCPOA. Σήμερα δεν υπάρχει η ανάλογη παγκόσμια συναίνεση. Στην πραγματικότητα ΗΠΑ και Ε.Ε. "παίζουν" μόνες τους και το Ισραήλ συντάσσεται για τους δικούς του λόγους, καθώς το Ιράν είναι ο νο.1 στρατηγικός του αντίπαλος.
Από την άλλη, η Κίνα και η Ρωσία έχουν πάει στην "απέναντι πλευρά". Μάλιστα η τριάδα Κίνα, Ρωσία, Ιράν είναι πιο δυνατή από ότι τα προηγούμενα χρόνια και περισσότερο αποφασισμένη να εγκαθιδρύσει ένα άλλο διεθνές υπόδειγμα απέναντι στις σχέσεις αλληλεξάρτησης που προκρίνουν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε.
Στην πραγματικότητα, η επιλογή των ΗΠΑ να θέτουν όρους που δεν μπορούν να διασφαλίσουν οι ίδιες ότι θα επιβληθούν (βλ. και περίπτωση "κόντρας" με Ρωσία για τον αγωγό Nord Stream II, που τελικά κέρδισε η Ρωσία) σημαίνει ότι η συγκεκριμένη εξωτερική πολιτική είναι ο τέλειος μονόδρομος που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε μια όξυνση από την οποία στο τέλος οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να κάνουν πίσω. Παράλληλα, θα έχουν να αντιμετωπίσουν και δυσαρέσκεια στο εσωτερικό του "βαθέος κράτους" τους ότι δεν μπορούν να κάνουν κάτι για την αυξανόμενη πυρηνική τεχνολογία του Ιράν και την αλλαγή των διεθνών ισορροπιών.
