Δικαστική συνεπιμέλεια τέκνων: Πώς ορίζεται από το δικαστήριο

Από τις 16 Σεπτεμβρίου 2021 ίσχυσαν οι νέες διατάξεις του Οικογενειακού Δικαίου για την συνεπιμέλεια δηλαδή την επιμέλεια των ανήλικων τέκνων και από τους δύο γονείς, που πρακτικά σημαίνει ότι τα παιδιά θα διαμένουν και με τους δύο γονείς ισάριθμα χρονικά διαστήματα. Οι πρώτες αποφάσεις των δικαστηρίων κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων άρχισαν να δημοσιεύονται και έτσι μπορούμε να δούμε πώς πρακτικά αντιμετωπίζουν το θέμα οι δικαστές και τι ορίζουν σχετικά με το χρόνο που θα διαμένουν τα παιδιά με τους δύο γονείς και πώς λύνουν τα πρακτικά θέματα που ανακύπτουν. 

Ας ξεκινήσουμε από τι ισχύει νομικά και στην συνέχεια θα δούμε πώς αυτό εφαρμόζεται στην πράξη.

Σύμφωνα λοιπόν με τα όσα πλέον ισχύουν, προκύπτει ότι μεταβάλλεται το ισχύον μέχρι τώρα δίκαιο στο κεφάλαιο της επιμέλειας των ανηλίκων τέκνων, χωρίς βέβαια να αναιρείται ο παιδοκεντρικός πυρήνας του. Επομένως, πάντα παραμένει στο επίκεντρο η προστασία του συμφέροντος του ανηλίκου. Όμως, μετά την ως άνω μεταβολή, ενώ προγενέστερα προκρινόταν η αποκλειστική επιμέλεια, προκρίνεται πλέον η συνεπιμέλεια των γονέων επί των ανηλίκων τέκνων τους, μόνο, δε, όταν προκύπτει ότι αυτή θα αποβεί εις βάρος του συμφέροντος των ανηλίκων τέκνων, το δικαστήριο μπορεί να κρίνει ότι πρέπει να ανατεθεί η επιμέλεια στον ένα γονέα, με απόφαση που θα αιτιολογεί την ως άνω παρέκκλιση, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει την ανάθεση στον ένα γονέα το άρθρο 1514 ΑΚ.

Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για να διεκδικήσει την συνεπιμέλεια ή αγωγή μπορεί να κάνει ο γονέας ακόμα και αν έχει εκδοθεί ήδη απόφαση του δικαστηρίου για ανάθεση της επιμέλειας με το προηγούμενο καθεστώς αρκεί να μην είναι αμετάκλητη. 

Οι δύο γονείς στην συγκεκριμένη περίπτωση άσκησαν δύο διαφορετικές αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων. Ο δε πατέρας ζητούσε με την αίτησή του  την από κοινού με την μητέρα επιμέλεια των τεκνων και επικουρικώς το δικαίωμα επικοινωνίας του, η δε μητέρα την αποκλειστική επιμέλεια και τον ορισμό διατροφής. 

Το δικαστηριο εξετάζοντας την υπόθεση και τους μάρτυρες αυτής, στάθηκε σε ένα πολύ σημαντικό γεγονός: Την πολύ καλή σχέση που είχε ο πατέρας με τα παιδιά του όλο το διάστημα που είχε διασπασθεί η εγγαμη σχέση. Τα παιδιά που είναι πολύ μικρής ηλικίας  έμεναν μαζί του και μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς η απουσία της μητέρας να δημιουργεί στενοχώρια ή κάποιο άλλο πρόβλημα στα παιδιά. Εκεί φαίνεται ότι επικεντρώθηκε το δικαστηριο που έκρινε ότι μπορούν τα παιδιά να ζουν ισόχρονα με τους δύο γονείς τους.

Το σκεπτικό της απόφασης έχει ως εξής:

Οι δύο αιτούντες έχουν δυο τέκνα, ηλικίας 5 και 2 ετών περίπου. Η έγγαμη συμβίωσή τους διασπάστηκε το 2021. Υπέγραψαν  ιδιωτικό συμφωνητικό, όπου συμφώνησαν τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσής τους, την αποχώρηση του συζύγου από την οικογενειακή στέγη, τη διαμονή των τέκνων στην οικογενειακή στέγη με τη μητέρα τους, την άσκηση της επιμέλειας των ανηλίκων τέκνων τους από κοινού, την ελεύθερη επικοινωνία του πατέρα με τα τέκνα του, τη δυνατότητα της τηλεφωνικής και διαδικτυακής επικοινωνίας οποιαδήποτε στιγμή. Στα πλαίσια αυτής της συμφωνίας, τα τέκνα διέμεναν αρχικά με τον πατέρα τους και βράδια, ενώ κατά τους θερινούς μήνες, διέμειναν μαζί του 15 συνεχόμενες ημέρες τον Ιούλιο και 15 συνεχόμενες ημέρες τον Αύγουστο, στην πατρική οικία του πατέρα, ο οποίος διαμένει και με τη μητέρα του (γιαγιά των παιδιών), χωρίς, παρά το πολύ μικρό της ηλικίας τους, να εκφράσουν οποιαδήποτε δυσαρέσκεια για την απουσία της μητέρας τους, επί τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως παραδέχθηκε και ο μάρτυρας της μητέρας. Μάλιστα έχει φροντίσει να δημιουργήσει ιδιαίτερο χώρο στην πατρική οικία για τα τέκνα του, χώρο τον οποίο έχει επιμεληθεί ώστε να δημιουργεί ένα πολύ ευχάριστο περιβάλλον για τα τέκνα του. 

Παρ’ όλα αυτά πιθανολογείται ότι η μητέρα, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο πατέρας εκφράζεται σε συγγενείς και φίλους αρνητικά για το πρόσωπό της, το τελευταίο χρονικό διάστημα εμφάνισε απροθυμία να τηρεί την ανωτέρω συμφωνία, με αποτέλεσμα να φέρνει προσκόμματα στην ελεύθερη επικοινωνία του πατέρα με τα τέκνα του. Η ως άνω σχέση όμως του πατέρα με τα τέκνα του, όπως καταδεικνύεται από το προαναφερόμενο γεγονός της πολυήμερης παραμονής μαζί τους, χωρίς το γεγονός αυτό να προκαλεί στα τέκνα δυσάρεστα συναισθήματα εξαιτίας της απουσίας της μητέρας, πιθανολογείται ότι είναι πολύ στενή και σφυρηλατημένη στο χρόνο, δηλαδή ακόμη και κατά το χρονικό διάστημα που οι διάδικοι βρίσκονταν στην έγγαμη συμβίωση. Τούτο επιβεβαιώνεται απ’ όλους τους ενόρκως βεβαιούντες, εκ των οποίων ο ένας είναι κουμπάρος της οικογένειας και η άλλη οικογενειακή φίλη και αφενός συνδέονταν στενά και με τους δυο διαδίκους και αφετέρου γνώριζαν από πολύ κοντά τις συνθήκες που επικρατούσαν στην οικογένεια. Φυσικά και η σχέση της μητέρας με τα ανήλικα τέκνα της είναι πολύ στενή. Ενόψει τούτων, πιθανολογείται ότι στην προκειμένη περίπτωση, η επιμέλεια πρέπει να ανατεθεί από κοινού και εξίσου στους δυο γονείς, εφαρμοζομένου του κανόνα που επιβάλλουν οι νέες διατάξεις του οικογενειακού δικαίου, με την επισήμανση ότι πρέπει αμφότεροι να συνεχίσουν να προσπαθούν για την αρμονική ανατροφή των τέκνων τους, να διαφυλάσσουν και να ενισχύουν τη σχέση των τέκνων τους με τον άλλο γονέα καθώς και με την οικογένεια του άλλου γονέα και να παραλείπουν οποιαδήποτε αρνητική αναφορά στο πρόσωπο του άλλου γονέα. Τα ανωτέρω πιθανολογούνται και από το ιατρικό σημείωμα της παιδοψυχιάτρου, η οποία διέγνωσε ότι το κορίτσι είναι φροντισμένο, καθαρό, είχε καλή βλεμματική και συναισθηματική επαφή, θετική στην επικοινωνία και αναφέρεται με θετικό τρόπο και στους δυο γονείς, περιγράφοντας με ικανοποίηση ευχάριστες δραστηριότητες που πραγματοποιεί μαζί τους καθώς μοιάζει να έχει θετικά επενδεδυμένη σχέση και με τους δύο, χωρίς η γενική σύσταση ότι τα τέκνα των διαζευγμένων γονέων έχουν ανάγκη από σταθερότητα συμπεριφορών και περιβάλλοντος, να οδηγεί σε αντίθετο συμπέρασμα. Τα τέκνα θα διαμένουν ανά μια εβδομάδα στην οικία κάθε γονέα, ήτοι την μια εβδομάδα στην οικία του πατέρα και μια εβδομάδα στην οικία της μητέρας. Ο πατέρας θα παραλαμβάνει τα τέκνα από την οικία της μητέρας την Παρασκευή το απόγευμα, ώρα 18.00 και θα τα παραδίδει στην οικία της μητέρας την επόμενη Παρασκευή το απόγευμα ώρα 18.00. Επίσης, τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, μια εβδομάδα θα διαμένουν με τον πατέρα τους και μια εβδομάδα με τη μητέρα τους, κατά τρόπο ώστε στη γιορτή των Χριστουγέννων να είναι με τον ένα γονέα και στη γιορτή της Πρωτοχρονιάς με τον άλλο γονέα, την επόμενη, δε, χρονιά θα συμβαίνει το αντίστροφο, ενώ το Πάσχα, τη μια εβδομάδα θα είναι την Κυριακή του Πάσχα με τον ένα γονέα και την άλλη χρονιά με τον άλλο γονέα. Το καλοκαίρι, δε, θα είναι 15 μέρες συνεχόμενες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο με τον πατέρα τους και 15 μέρες συνεχόμενες με τη μητέρα τους. Τέλος, δεδομένου ότι ορίζεται συνεπιμέλεια κάθε γονέας έχει το δικαίωμα, όταν τα τέκνα τους, διαμένουν με τον άλλον γονέα, να επικοινωνούν με αυτά, είτε δια ζώσης είτε τηλεφωνικά είτε διαδικτυακά.

Δεδομένου ότι  τα τέκνα θα διαμένουν ισόχρονα με τους δυο γονείς τους, τα έξοδα διατροφής του θα τα επιβαρύνεται ο γονέας με τον οποίο θα διαμένουν κάθε φορά. Συνεπώς, το αίτημα της μητέρας για καταβολή διατροφής, απορρίπτεται.