Οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη εξαιτίας της πανδημίας του covid-19 πρόσφεραν στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα νέο χρήμα περίπου 15 τρισ. δολάρια ΗΠΑ. Αυτό, το 2020 προκάλεσε μια αύξηση κατά 17,5% στην προσφορά χρήματος στις 12 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Κάθε τέτοια προσφορά χρήματος, που δεν συνοδεύεται από ίση η μεγαλύτερη ανάπτυξη, ροκανίζει την αγοραστική δύναμη του χρήματος, τις καταθέσεις, και αυξάνει τις τιμές μετοχών, χρυσού και ακινήτων.
Γράφημα 1: Προσφορά χρήματος από το 2016 έως και το 2020 στις 12 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη
Οι κεντρικές τράπεζες, εκτός από αγοραστές κυβερνητικών ομολόγων, έχουν πλέον καταστεί ο μεγαλύτερος αγοραστής ομολόγων και μετοχών με αποτέλεσμα οι ισολογισμοί τους να αυξάνονται με περιουσιακά στοιχεία από τον ιδιωτικό τομέα.
Αυτό έχεις τις εξής κύριες συνέπειες:
i) δημιουργείται τεχνητή ζήτηση σε ομόλογα και μετοχές και κατ’ επέκταση οι τιμές ανεβαίνουν,
ii) μεταφορά πλούτου από τον ιδιωτικό τομέα στις κεντρικές τράπεζες και από εκεί στο δημόσιο τομέα, με δεδομένο ότι για παράδειγμα η Fed ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός επιβάλλεται να μεταφέρει τα καθαρά κέρδη της στο Υπουργείο Οικονομικών (U.S. Treasury),
iii) άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων και υπηρεσιών μαζί με ανάκαμψη του ΑΕΠ και
iv) τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταθέσεων ιδιαίτερα σε περιβάλλον αρνητικών ή κοντά στο μηδέν επιτοκίων.
Παραμένοντας στη Μέκκα των αγορών, τις Η.Π.Α, στις αρχές Ιουλίου η συνολική κεφαλαιοποίηση των αγορών στις ΗΠΑ έφθασε στο 205% συγκρινόμενη με το ΑΕΠ της χώρας. Η τιμή αυτή είναι υψηλότερη κατά 86.4% συγκρινόμενη με το μακροπρόθεσμο μέσο όρο.
Γράφημα 2: Συνολική κεφαλαιοποίηση των αγορών στις ΗΠΑ στις 01/07/2021 σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας
Πριν μερικούς μήνες ο λόγος του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης των Η.Π.Α προς Α.Ε.Π της χώρας ξεπέρασε τα επίπεδα που είχε στη λήξη του 2ου Παγκοσμίου πολέμου και βρέθηκε σε ιστορικά υψηλά από το 1946! Πάντα μετά από πολέμους οι ΗΠΑ έβγαιναν με υψηλό χρέος προς ΑΕΠ και η πανδημία του Covid-19 ήταν «πόλεμος», απλά ο εχθρός ήταν αόρατος. Μάλιστα, αν λάβουμε υπόψη μετά από πολέμους το χρέος έφθανε σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από πριν, θα λέγαμε ότι σήμερα καλά είμαστε, με δεδομένο ότι σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις ακολουθούσε μείωση του λόγου χρέους/Α.Ε.Π εξαιτίας την εκρηκτικής ανάκαμψης, που ακολουθούσε στην πραγματική οικονομία μαζί με υψηλό πληθωρισμό ιδιαίτερα τη δεκαετία του 70.
Γράφημα 3: Εξέλιξη του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης (Federal Debt) των Η.Π.Α σε σχέση με το Α.Ε.Π της χώρας από το 1800 έως το 2020
Η αύξηση της παγκόσμιας ρευστότητας που ξεκίνησε το 2008 και συνεχίστηκε το 2020 και το 2021 αποτελεί τον κύριο, αν όχι το μόνο, λόγο ανόδου των τιμών όλων των διαπραγματεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών παγκοσμίως, που συμπαρασύρουν την αύξηση του ΑΕΠ και φέρνουν σε καλύτερη θέση υπερχρεωμένες χώρες, διότι βελτιώνεται ο λόγος χρέος προς AΕΠ.
Αν κάποιος πληρώνει το κόστος όλης αυτής της κατάστασης, που έχει δημιουργηθεί, είναι η ρευστότητα που κάθεται, και οι μισθωτοί, που στην καλύτερη περίπτωση απλά διατήρησαν τα έσοδα τους με τη λήξη της πανδημίας. Παρόλα αυτά κι αυτό το πρόβλημα ίσως να οδηγηθεί σε λύση μέσω της απεριόριστα φθηνής ρευστότητας που έχει δημιουργηθεί, αν δεν γίνει τώρα εφικτό να δημιουργήσουμε εργαζόμενους που θα βγάζουν περισσότερα από τους γονείς τους, πότε;
Το «Παγκόσμιο σύστημα» φαίνεται να έχει επιλέξει ως λύση στο πρόβλημα του Παγκόσμιου χρέους την παραπάνω κατάσταση τουλάχιστον μέχρι να βρει κάτι καλύτερο ή να πέσει σε τοίχο. Μακάρι να είναι αυτή η λύση για να μην επιβαρυνθούν τα εγγόνια μας με τα υπερβολικά χρέη μας. Από την άλλη, ίσως θα έπρεπε όσοι είμαστε ευάλωτοι να έχουμε υπόψη ότι αν αυτή είναι η λύση, τότε η συμμετοχή μας στα χρηματιστήρια πρέπει να είναι ενεργότερη και ιδιαίτερα σε εκείνα τα χρηματιστήρια που κατευθύνεται το μεγαλύτερο μέρος της ρευστότητας και δεν είναι άλλα από τις αγορές στις ΗΠΑ. Άλλωστε οι μεγαλύτερες κινέζικες εταιρείες διαπραγματεύονται στις ΗΠΑ… κάτι παραπάνω θα ξέρουν οι επιχειρηματίες στη χώρα που είναι η 2η ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη.
Εντωμεταξύ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού 600 επιχειρήσεις από 17 Ευρωπαϊκές χώρες που απαρτίζουν το δείκτη STOXX 600 εκμεταλλεύονται με διάφορους τρόπους τη ρευστότητα καθώς τα εταιρικά κέρδη ανά μετοχή (EPS) προβλέπεται να τρέξουν το 2021 με σχεδόν πενταπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τη μέση αύξηση του Α.Ε.Π της Ευρωζώνης. Μάλιστα η άνοδος αυτή θα συνεχιστεί και το 2022 όμως με μικρότερο ρυθμό. Την ίδια διετία προβλέπεται ότι η πλειοψηφία των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών μεσοσταθμικά θα αυξήσουν τα εταιρικά κέρδη ανά μετοχή πάνω από 150% κάτι που σημαίνει ότι υπάρχουν ακόμη και σήμερα μεγάλες ευκαιρίες και στο Ελληνικό χρηματιστήριο.
Tο τύπωμα του χρήματος, που έλαβε χώρα από τις κεντρικές τράπεζες, έχει αλλάξει το περιβάλλον της οικονομίας. Από τη μία υπάρχει μία απύθμενη ρευστότητα που κατευθύνεται προς τις μετοχές και τα ομόλογα, ενώ από την άλλη υπάρχει η πραγματική οικονομία, που δέχθηκε την πίεση της υγειονομικής κρίσης και τώρα ανοίγει πάλι τα φτερά της. Αν η πραγματική οικονομία λόγω της ρευστότητας αρχίσει ένα αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο ανάπτυξης, τότε θα αργήσει πολύ η στιγμή εκείνη, που οι ταμειακές ροές των εταιρειών δεν θα μπορούν να πληρώσουν καταρχήν τα τοκοχρεολύσια και κατά δεύτερον μέρισμα στους μετόχους, όπως έγινε με τα NPLs στα subprime loans, όπου οι δανειολήπτες δεν μπορούσαν να πληρώσουν τις δόσεις των στεγαστικών δανείων, που είχαν συμπεριληφθεί σε πακέτα στεγαστικών με υψηλό κατά τα άλλα rating.
Με λίγα λόγια, το υπερδεκαετές bull market – η Ελλάδα ήταν η εξαίρεση- και η αισιοδοξία στις διεθνείς αγορές που εδράζεται στη βελτίωση των χρηματοοικονομικών στοιχείων μέσω της συσσώρευσης φθηνής και «απεριόριστης» ρευστότητας είναι ακόμη παρούσα...
Δήλωση Αποποίησης Ευθύνης:
- Το παρόν άρθρο/ανάλυση δεν αποτελεί σύσταση επενδυτικής στρατηγικής αναφορικά με χρηματοπιστωτικά μέσα ή εκδότες χρηματοπιστωτικών μέσων και δεν περιέχει την οποιαδήποτε γνώμη σχετικά με την παρούσα ή μελλοντική αξία χρηματοπιστωτικών μέσων. Οι πληροφορίες και οι απόψεις στο συγκεκριμένο έγγραφο είναι για ενημέρωση του αναγνώστη και μόνο.
- Οι αναγνώστες του άρθρου/ανάλυση είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι στο να επιβεβαιώνουν την εγκυρότητα των παρεχόμενων πληροφοριών καθώς επίσης και να ενημερώνονται για τυχόν αναθεωρήσεις οικονομικών μεγεθών και εκτιμήσεων που λαμβάνουν χώρα.
- Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
