Τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας μας, με την συνεχιζόμενη μείωση του δημόσιου ελληνικού χρέους και τα εύσημα που έδωσε η Κομισιόν στην ελληνική κυβέρνηση, επισκιάζει η αύξηση των καθαρών ληξιπρόθεσμων οφειλών κατά 161 εκατ. ευρώ από τα τέλη του 2024 στον Ιούλιο του 2025.
Όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας για την Ελλάδα, τα καθαρά ληξιπρόθεσμα χρέη της γενικής κυβέρνησης διαμορφώθηκαν στα 626 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2025, κυρίως εξαιτίας της απότομης αύξησης κατά 147 εκατ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων χρεών των νοσοκομείων που αντιστοιχούν πλέον στο 40% των συνολικών οφειλών του κράτους.
Καθυστερούν τα αναμενόμενα οφέλη της ΕΚΑΠΥ
Ως βασικό υπαίτιο γι' αυτή την εξέλιξη η Κομισιόν υποδεικνύει την Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ), που είναι αρμόδια για την προμήθεια των νοσοκομείων σε προϊόντα (φάρμακα και ιατροτεχνολογικό υλικό) και υπηρεσίες, η οποία σύμφωνα με την διακήρυξη του Ιουλίου 2021 δημιουργήθηκε για την ορθολογική διαχείριση και την εξοικονόμηση των διαθέσιμων πόρων στον τομέα της Δημόσιας Υγείας.
Οι βασικοί στόχοι της ΕΚΑΠΥ περιλαμβάνουν την κεντρικοποίηση των προμηθειών με τη διενέργεια διαγωνισμών για λογαριασμό των νοσοκομείων και άλλων φορέων υγείας επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακας και τη θέσπιση τυποποιημένων διαδικασιών καθώς και την αξιολόγηση των αναγκών του συστήματος μειώνοντας τα φαινόμενα αδιαφάνειας.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας, «η δημιουργία της Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ) δεν έχει ακόμη αποφέρει πλήρως τα αναμενόμενα οφέλη της, αν και αναμένεται να βοηθήσει στην πρόληψη της συσσώρευσης νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών σε φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες προμήθειες στο μέλλον. Αντίθετα, οι καθαρές ληξιπρόθεσμες οφειλές για κύριες συντάξεις έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαλειφθεί και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές για εφάπαξ ποσά ακολουθούν μια σταθερή πτωτική τάση.
Τέλος, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές μεταξύ των εκτός προϋπολογισμού ταμείων και των τοπικών αυτοδιοικήσεων παρέμειναν γενικά σταθερές σε περίπου 280 εκατομμύρια ευρώ, υποδηλώνοντας «επίμονες ανεπάρκειες που σχετίζονται εν μέρει με τον μεγάλο αριθμό φορέων και τις ποικίλες δραστηριότητες».
Η Κομισιόν υπογραμμίζει εμφατικά πως «η παρακολούθηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών είναι απαραίτητη επειδή χρησιμεύει ως βασικός δείκτης για την πειθαρχία πληρωμών και τη διαχείριση της ρευστότητας από την κυβέρνηση, καθώς η συσσώρευση ληξιπρόθεσμων οφειλών μπορεί να υποδηλώνει αδυναμίες στον έλεγχο των δαπανών και να επηρεάζει τις συνθήκες ρευστότητας στην ιδιωτική οικονομία».
Αυξάνονται οι κεντρικές προμήθειες από το υψηλό κόστος των καινοτόμων φαρμάκων και τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου
Το 2026 το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των νοσοκομείων αναμένεται να επιδεινωθεί εξαιτίας την διόγκωσης των εξόδων, που εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένα κατά 349 εκατ. ευρώ. Η φαρμακευτική δαπάνη, οι δαπάνες προμήθειας υγειονομικού και λοιπού υλικού, η δαπάνη για παρεχόμενες υπηρεσίες και οι λειτουργικές δαπάνες των νοσοκομείων εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 434 εκατ. ευρώ λόγω και της αυξημένης προμήθειας της ΕΚΑΠΥ που αποδίδεται κυρίως σε δύο παράγοντες: Αφενός στο υψηλό κόστος των καινοτόμων θεραπειών, που απαιτούνται για την αντιμετώπιση σοβαρών νοσημάτων, τα οποία εμφανίζουν αυξημένη επίπτωση στον γηράσκοντα πληθυσμό της χώρας μας.
Αφετέρου, στην αυξημένη δαπάνη για παρεχόμενες υπηρεσίες που προκύπτουν τόσο από τον αυξημένο αριθμό των διενεργούμενων χειρουργικών επεμβάσεων όσο και από την εντυπωσιακή αύξηση των προληπτικών εξετάσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται στα νοσοκομεία κατά την διενέργεια των προγραμμάτων προληπτικής ιατρικής «Προλαμβάνω», για τα καρδιομεταβολικά νοσήματα και μια σειρά διαδεδομένων καρκίνων.
Τα προγράμματα «Προλαμβάνω», που χρηματοδοτούνται με πόρους ύψους 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλάζουν την κουλτούρα σχετικά με την υγεία και την ασθένεια στην Ελλάδα και σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Οκτωβρίου 2025, περισσότερα από 4 εκατ. πολίτες έχουν πραγματοποιήσει τις εξετάσεις και περισσότεροι από 70.000 συνάνθρωποί μας έχουν διαγνωστεί με μια πάθηση που δεν γνώριζαν ότι είχαν-και το πιθανότερο είναι ότι θα την ανακάλυπταν με καθυστέρηση.
4 εκατ. πολίτες έχουν κάνει τις εξετάσεις των προγραμμάτων «Προλαμβάνω»
Στη βραχυπρόθεσμη ανάγνωση των επιδόσεών των Προγραμμάτων «Προλαμβάνω», οι προσυμπτωματικές εξετάσεις για τόσο μεγάλο αριθμό πολιτών συμβάλλουν στην αύξηση των «ύποπτων» ευρημάτων που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση, με πρόσθετες εξετάσεις και νοσηλεία.
Για την μερική αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των προηγούμενων ετών πρόκειται να αυξηθούν οι πιστώσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026, προς τα νοσοκομεία και την ΕΚΑΠΥ, με στόχο να ομαλοποιηθούν οι σημαντικές οικονομικές ανισορροπίες, τις οποίες έχει εντοπίσει στη χώρα μας η έκθεση της Κομισιόν, επιβεβαιώνοντας τη βασική αρχή της Οικονομίας, σύμφωνα με την οποία οι μεταρρυθμίσεις αρχικά συνεπάγονται κόστος, προκειμένου να επιφέρουν μακροπρόθεσμα όφελος.
