Η Ευρώπη έχει πάρει ήδη τον δρόμο της πλήρους απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, με συνέπεια να είναι προεξοφλημένη η πλήρης εξάλειψη των εισαγωγών από τη Μόσχα, όπως σημείωσε ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος, μιλώντας χθες στο 8ο Συνέδριο Υποδομών - Μεταφορών.
«Μιλάμε για τον χρονισμό και τη μέθοδο (της πλήρους απόσυρσης)», σημείωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως καθώς οι εισαγωγές ρωσικού καυσίμου γίνονται τόσο μέσω αερίου αγωγού όσο και μέσω LNG, οι δύο αυτές ροές θα απαγορευτούν σε διαφορετικά χρονικά στάδια.
Εξάλλου, όπως πρόσθεσε, τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί σημαντικά το μερίδιο του ρωσικού καυσίμου, το οποίο από το 41% το 2021, έχει πλέον κατρακυλήσει λίγο πάνω από το 10%. Κατά συνέπεια, η Ευρώπη ζει ήδη σε μεγάλο βαθμό χωρίς το ρωσικό αέριο - το τελικό βήμα θα είναι η εξάλειψη και του 10% περίπου, που απομένει.
Ανησυχία για τις τιμές ενέργειας
Στην πορεία αυτή, πάντως, η Ελλάδα θέτει δύο σημαντικούς αστερίσκους, όπως επισήμανε ο κ. Τσάφος. Με την τοποθέτησή του, ο υφυπουργός επιβεβαίωσε τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης που, όπως έχει γράψει το insider.gr, βλέπει να ελλοχεύουν σημαντικοί κίνδυνοι στην απαγόρευση του ρωσικού αερίου, με συνέπεια να ζητά «αντίδοτα» που θα τους αποσοβούν, ώστε να συναινέσει.
Πρώτος αστερίσκος είναι η επίπτωση στο ενεργειακό κόστος. «Εκτιμούμε πως η απώλεια του ρωσικού αερίου έχει προφανή επίπτωση στην τιμή. Αν αναλύσουμε την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη σήμερα και δούμε τα χαρακτηριστικά της, θα διαπιστώσουμε πως οι υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας οφείλονται στο ότι είναι ακριβό το φυσικό αέριο. Ένα γεγονός που, με τη σειρά του, οφείλεται στο ότι η απώλεια του ρωσικού καυσίμου δεν έχει αντικατασταθεί με μία νέα πηγή», υπογράμμισε.
Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με τον κ. Τσάφο, η Ελλάδα υπενθυμίζει διαρκώς στα ευρωπαϊκά fora πως η πολιτική για το ρωσικό αέριο θα πρέπει να θωρακίζει την οικονομική βιωσιμότητα και την ενεργειακή ασφάλεια, από την άποψη του άποψη του ενεργειακού κόστους.
Πρόσθετες διασφαλίσεις για το «turkish blend»
Δεύτερος αστερίσκος είναι η αξιοπιστία του εμπάργκο στο ρωσικό αέριο. Σύμφωνα με τον Υφυπουργό, θα πρέπει να εξασφαλιστεί πως το ρωσικό καύσιμο δεν θα εξάγεται στην Τουρκία και, από εκεί, να εισάγεται στην Ε.Ε. ως «turkish blend». «Σε μία τέτοια περίπτωση, η απαγόρευση θα έμενε απλώς στα χαρτιά. Πρέπει αντίθετα να είναι πραγματική και όχι ονομαστική», τόνισε.
Υπενθύμισε πως στο σχέδιό της η Κομισιόν έχει συμπεριλάβει κάποιες πρόνοιες για να αποτραπεί η παράκαμψη του μέτρου, μέσω της ανακατεύθυνσης των εξαγωγών από την Τουρκία. Όπως αποκάλυψε, η Αθήνα πιέζει για πρόσθετες ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε να κλείσουν τα «παραθυράκια». «Βρισκόμαστε σε συνεχή συζήτηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το θέμα», πρόσθεσε.
Ο προβληματισμός της Αθήνας είναι βάσιμος, από τη στιγμή που η Τουρκία είχε ανακοινώσει σχέδια για την εξαγωγή αερίου μέσω Βουλγαρίας, υπό το brand «Turkish Blend». Πρόκειται για… χαρμάνι που, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, περιέχει και ρωσικό αέριο. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, το σχέδιο των Βρυξελλών προβλέπεται πως οι τελωνειακές υπηρεσίες θα καταγράφουν τις πληροφορίες αναφορικά με τις ποσότητες που εισέρχονται εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαβιβάζοντας στη συνέχεια στα στοιχεία στις εθνικές αρχές καθώς και την Κομισιόν.
Παράγοντες πάντως της αγοράς θεωρούν ότι μία τέτοια πρόταση είναι δύσκολο να υλοποιηθεί στην πράξη, ειδικά στην περίπτωση των ποσοτήτων που φτάνουν στην Ευρώπη μέσω τρίτων χωρών. Όπως συμπληρώνουν, κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως οι τρίτες χώρες θα ήταν διατεθειμένες να παράσχουν πλήρη στοιχεία για την προέλευση των εισαγωγών – εξαγωγών τους, κάτι που κάθε άλλο παρά βέβαιο θεωρείται.
Η προοπτική νέων FSRUs
Όσον αφορά τις εγχώριες υποδομές αερίου, ο Υφυπουργός ξεκαθάρισε ότι τα υφιστάμενα τέρμιναλ «υποδοχής» LNG (η Ρεβυθούσα και το FSRU Αλεξανδρούπολης) καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες της χώρας για εισαγωγές.
«Η ευρύτερη εικόνα είναι ότι υπάρχουν εισαγωγές που καταλήγουν σε τρίτες χώρες, ωστόσο επικρατεί αβεβαιότητα ως προς τις διακινούμενες ποσότητες. Αν η περιφερειακή αγορά επιθυμεί [την ενίσχυση των εισαγωγών LNG μέσω της Ελλάδας, τότε υπάρχουν έργα που προωθούνται από επενδυτές στη χώρα μας και μπορούν να στηρίξουν αυτό το σχέδιο».
Υπενθυμίζεται ότι αυτή τη στιγμή ωριμάζουν τέσσερα νέα FSRUs: το «Διώρυγα Gas» από τη Motor Oil στην Κόρινθο, το δεύτερο FSRU Θράκη της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη, το Thessaloniki FSRU της Elpedison στη συμπρωτεύουσα και το FSRU «Αργώ» στην περιοχή του Βόλου. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο ίδιο μήκος κύματος με την τοποθέτηση του κ. Τσάφου κινείται και η προοπτική κρατικής στήριξης κάποιου από αυτά τα έργα. Επομένως, η προοπτική αυτά θα εξεταζόταν στο μέλλον, μόνον αν εξαντλείτο στο μεταξύ η δυναμικότητα των δύο υφιστάμενων «πυλών» εισαγωγής LNG, από τη σημαντική ενίσχυση των εξαγωγών λόγω αυξημένης ζήτησης από τις χώρες στην ευρύτερη περιοχή.
Για τον Κάθετο Διάδρομο αερίου, ο κ. Τσάφος υπενθύμισε ότι το πρότζεκτ ήδη λειτουργεί – αέριο που εισάγεται στην Ελλάδα εξάγεται ήδη στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία. Το νέο προϊόν για μεταφορά καυσίμου αποκλειστικά στην Ουκρανία (Route 1) ήταν απλώς ένα βήμα προς τον στόχο να μειωθεί το κόστος μεταφοράς. «Δεν έχουμε βρει ακόμα τη λύση, το Route 1 είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ», σημείωσε.
