Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και οι προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή στην αγροκτηνοτροφική παραγωγή έχουν στρέψει το ενδιαφέρον της Ευρώπης στα βρώσιμα έντομα ως εναλλακτική πηγή πρωτεϊνών.
- Διαβάστε επίσης: Τελικά πόσο ασφαλές είναι να τρώμε... έντομα-Τα «πράσινα» διαπιστευτήρια και οι θερμίδες
Το κίτρινο αλευροσκουλήκι (yellow mealworms), το οποίο είναι η προνυμφική μορφή του σκαθαριού mealworm (Tenebrio molitor), χρησιμοποιείται ολόκληρο, ξηρό ή σε μορφή σκόνης σε μεταποιημένα προϊόντα. Ο οικιακός γρύλος συναντάται συνήθως ως αλεύρι και τρόφιμα ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τα συστατικά που προέρχονται από την αποδημητική ακρίδα (migratory locus).
Η χρωστική που χρησιμοποιείται για να δώσει σε τρόφιμα και σνακ ένα κόκκινο χρώμα παράγεται από την καρμίνη ή κοχενίλη ή καρμινικό οξύ (έχει καταχωρηθεί στη βάση της EFSA με τον κωδικό E120) που παράγεται από τα θηλυκά έντομα και τα αυγά τους, του είδους Cochineal Dactylopius coccus Costa που ζει στη φραγκοσυκιά. Τέτοια συστατικά περιέχονται σε κάποια red velvet cake, σε ορισμένα αναψυκτικά, αλλαντικά, αλκοολούχα ποτά, σνακ, καραμέλες και τρόφιμα όπως η ταραμοσαλάτα.
Οι ασιατικές χώρες είναι εξοικειωμένες με την κατανάλωση εντόμων ως βασικό στοιχείο της διατροφής τους, ενώ σταδιακά η χρήση τους εντάσσεται και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν προϊόντα που φέρουν στην ετικέτα τους στοιχεία όπως είναι η καρμίνη.
Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς βρώσιμων εντόμων αναμένεται να φτάσει τα 4,38 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, καταγράφοντας σύνθετο ρυθμό ανάπτυξης 25,1%. Αυτή η άνοδος οφείλεται στην αυξανόμενη ζήτηση για τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και χαμηλά λιπαρά, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν ολοένα και περισσότερο βιώσιμες εναλλακτικές υγιεινές και πιο παραδοσιακές πρωτεΐνες. Ωστόσο, η ανάπτυξη της αγοράς βρώσιμων εντόμων και η διεύρυνση της χρήσης τους από τα ευρωπαϊκά (και ελληνικά) νοικοκυριά μπορεί να σκοντάψει πάνω στην κλιματική αλλαγή. Και αυτό, επειδή, νέα μελέτη αναφέρει ότι τα έντομα σταδιακά αφανίζονται λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών που επικρατούν ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, μία τάση η οποία θα μπορούσε δυνητικά να επηρεάσει και τα βρώσιμα έντομα.
Έρευνα: Το 72% των εντόμων έχει εξαφανιστεί σε περιοχές του Κολοράντο
Σε μια πρωτοποριακή μελέτη που διεξήγαγε στις πιο απομακρυσμένες περιοχές άγριας φύσης του Κολοράντο ο Keith Sockman, αναπληρωτής καθηγητής βιολογίας στο UNC-Chapel Hill αποκαλύφθηκε ότι το 72% των εντόμων έχει εξαφανιστεί. Η επιστημονική ομάδα εστίασε στο Molas Pass του Κολοράντο, ένα υποαλπικό λιβάδι, που βρίσκεται σε υψόμετρο 10.500 ποδιών, δίπλα στη μεγαλύτερη άγρια περιοχή της πολιτείας. Η τοποθεσία, που καλύπτει 37 στρέμματα, έχει βιώσει ελάχιστη ανθρώπινη επίδραση όλα αυτά τα χρόνια. Ωστόσο, παρά την απομακρυσμένη της θέση, η μελέτη διαπίστωσε ότι αυτό το οικοσύστημα δεν είναι άτρωτο στις κλιματικές αλλαγές.
Τα έντομα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας του οικοσυστήματος. Συμβάλλουν στον κύκλο των θρεπτικών συστατικών και στην επικονίαση, καθιστώντας τα απαραίτητα για τη λειτουργία τόσο του χερσαίου όσο και του υδάτινου περιβάλλοντος. Παρ’ όλα αυτά, η ευαισθησία τους στις περιβαλλοντικές αλλαγές τα καθιστά επίσης ζωτικούς δείκτες της υγείας του οικοσυστήματος.
Από το 2004 έως το 2024, οι ερευνητές εφάρμοσαν μια σχολαστική μεθοδολογία για την παρακολούθηση των πληθυσμών των εντόμων. Έστησαν έξι τυποποιημένες παγίδες στο λιβάδι, χρησιμοποιώντας νερό και απορρυπαντικό για να συλλαμβάνουν έντομα εβδομαδιαίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα έντομα που συλλέχθηκαν περιλάμβαναν κυρίως έντομα, γνωστά ως δίπτερα και ημίπτερα.
Τα έντομα διατηρήθηκαν σε φιαλίδια που περιείχαν 70% αιθανόλη και αναλύθηκαν για να προσδιοριστεί η επίδραση των κλιματικών μεταβλητών. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα που εκτείνονται σε διάστημα 38 ετών για να αξιολογήσουν την επίδραση του κλίματος στην αφθονία των εντόμων. Τα αποτελέσματα ήταν ανησυχητικά: μείωση 72,4% στους πληθυσμούς των εντόμων σε διάστημα δύο δεκαετιών, με μέση ετήσια μείωση 6,6%.
Αυτά τα ευρήματα συνδέονταν στενά με την άνοδο των καλοκαιρινών θερμοκρασιών, καταδεικνύοντας τη βαθιά επίδραση της κλιματικής αλλαγής ακόμη και στα πιο απομονωμένα οικοσυστήματα.
Τα ευρήματα της μελέτης αποτελούν κόκκινη σημαία για την ευαλωτότητα γενικότερα των εντόμων σε μια περίοδο όπου οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και πιο αισθητές σε όλα τα πλάτη και μήκη του κόσμου.
