Το καλοκαίρι του 2025 δεν ήταν και το καλύτερο όσων αφορά τις ροές χρηματοδότησης για τον πρωτογενή τομέα. Εκκρεμότητες και ασαφή ορόσημα εμφανίζονται στα βιολογικά, σε υπόλοιπα των λοιπών άμεσων ενισχύσεων (συνδεδεμένες και οικολογικά προγράμματα), στο Μέτρο 23 (έκτακτη προσωρινή στήριξη ρευστότητας), αλλά και στο Υπομέτρο 5.2 (αποκατάσταση ζημιών στο γεωργικό κεφάλαιο), όπου οι αγρότες έχουν προχωρήσει σε αιτήσεις αλλά δεν βλέπουν ουσιαστική εξέλιξη σε επίπεδο εγκρίσεων αλλά και εκταμιεύσεων.
Έχουν γίνει κάποιες μεμονωμένες καταβολές από το ΥΠΑΑΤ ωστόσο η συνολική εικόνα παραμένει «θολή», εντείνοντας την αβεβαιότητα σε μια περίοδο που οι ανάγκες σε «ρευστό» είναι ιδιαίτερα απαιτητική.
Κενό πληρωμών για τα βιολογικά
Στα βιολογικά, συνεχίζονται οι έλεγχοι και εντός του Αυγούστου, οπότε οι πληρωμές σύμφωνα με δηλώσεις ανθρώπων του υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης μεταφέρονται προς το τέλος αυτού του μήνα, ίσως και τον επόμενο. Να σημειωθεί πάντως πως διαχρονικά, η εξόφληση της εκάστοτε χρονιάς για το πρόγραμμα βιολογικής γεωργίας γινόταν έως και τα τέλη Ιουνίου. Οι πληρωμές αυτές θα γίνουν μάλλον αποσπασματικά για παλιούς και νέους δικαιούχους, ενώ δεν είναι λίγα τα ευρήματα των ελεγκτικών φορέων, κυρίως στη ζωική παραγωγή (βιολογική κτηνοτροφία). Οι ανακοινώσεις πληρωμών πάντως φαίνεται που καταρχήν, αφορούν τη φυτική παραγωγή και όχι τη ζωική παραγωγή.
Στις συνδεδεμένες και στα οικολογικά σχήματα της νέας ΚΑΠ, τα χρονοδιαγράμματα πληρωμών παραμένουν ρευστά και μάλλον αυτές οι ενισχύσεις θα πληρωθούν εντός του 2026 (κάτι αντίστοιχο έγινε και με τις πληρωμές αυτές για το ΟΣΔΕ 2024 πάντως, οι οποίες και πληρώθηκαν εντός τους 2025).
Η παράταση της ΕΑΕ 2025 έως 29 Αυγούστου μετατοπίζει προς τα πίσω ελέγχους και διασταυρώσεις που είναι προαπαιτούμενα για εκκαθαρίσεις, άρα και για πληρωμές. Μία παράταση πάντως που αποδείχθηκε απολύτως αναγκαία. Πάντως παρά την ανακοίνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ ότι δε θα δοθεί άλλη παράταση, είναι πολλές οι δηλώσεις ΟΣΔΕ που μένουν σε εκκρεμότητα και δεν έχουν ολοκληρωθεί ενώ πάρα την αρχική υποβολή αυτών, αυτές παραμένουν σε πρόχειρη μορφή και όχι οριστική.
Μέτρο 23 - Έκτακτη προσωρινή στήριξη ρευστότητας
Το Μ23 άνοιξε με πρόσκληση εντός του Ιουνίου. Παρά την ταχύτατη προκήρυξη και υποβολή των σχετικών αιτήσεων ένταξης, είμαστε στα τέλη Αυγούστου και δεν έχει αποσαφηνιστεί ενιαίο, δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα εκταμιεύσεων, την ώρα δε, που πολλοί δικαιούχοι περίμεναν τις πρώτες πληρωμές μέσα στο καλοκαίρι και μάλιστα όπως είχε ανακοινωθεί, αρχές του καλοκαιριού
Υπομέτρο 5.2 - Αποκατάσταση ζημιών στο γεωργικό κεφάλαιο
Για το 5.2, οι αιτήσεις «έτρεξαν» το 2024, ενώ η Απόφαση Ένταξης/Αποτελέσματα αξιολόγησης για την 1η πρόσκληση αναρτήθηκαν τον Ιούνιο 2025 για πολλές περιοχές, μέχρι και σήμερα δεν έχει ανακοινωθεί αντίστοιχος κύκλος πληρωμών/εκταμιεύσεων, με αποτέλεσμα οι δικαιούχοι να βλέπουν διοικητική πρόοδο αλλά όχι ταμειακές ροές.
Γιατί συμβαίνει αυτό φέτος
Τρεις παράγοντες επιβαρύνουν επιπλέον το 2025:
Διαχειριστικά και ψηφιακά προβλήματα: η υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ συνήθως εξελίσσεται χρονικά το καλοκαίρι όταν και οι καλοκαιρινές εργασίες των παραγωγών είναι στο μέγιστο των απαιτήσεων του. Ενώ κάθε χρόνο αναμένουμε την εκκίνηση αυτού την άνοιξη, δυστυχώς αυτό ΔΕΝ συμβαίνει και όλη η διαδικασία εξελίσσεται εντός του καλοκαιριού.
Οι έκτακτες παρεμβάσεις (λ.χ. Μ23) απαιτούν νέο κύκλο διαδικασιών (προσκλήσεις–κριτήρια–αξιολογήσεις) και όπως καταλαβαίνει κανείς, όταν αυτό συμβαίνει εντός των θερινών μηνών, υπάρχει επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα καθυστέρησης.
Τέλος, το θεσμικό/ελεγκτικό περιβάλλον έχει πλέον αυξημένη αυστηρότητα, λόγω των πρόσφατων υποθέσεων και ερευνών που είναι σε εξέλιξη σχετικά με τις επιδοτήσεις που λάμβαναν οι αγρότες τα προηγούμενα έτη και οι έλεγχοι αυτοί σίγουρα έχουν επηρεάσει αρνητικά την ταχύτητα εκταμιεύσεων
Τι ζητούν οι παραγωγοί; σταθερά χρονοδιαγράμματα, γρήγορες εκκαθαρίσεις, σωστές πληρωμές από κάθε άποψη και καθαρές ανακοινώσεις για να μπορούν οι αυτοί να σχεδιάζουν με ασφάλεια τις ταμειακές ροές τους.
Χωρίς σταθερές ροές, το καλοκαίρι καταλήγει άσκηση ταμειακής επιβίωσης για τους αγρότες — με κόστος για την παραγωγή, τις τοπικές οικονομίες και, τελικά, την επισιτιστική ασφάλεια που μπορεί τώρα να φαίνεται πολύ μακριά… ωστόσο ο κίνδυνος να γιγαντωθεί αυτή είναι όλο και πιο ορατός.
